It’s public health… stupid

Παρά το γεγονός ότι η αντίδραση των δημοσίων αρχών, για την αντιμετώπιση της πανδημίας Covid-19, υπήρξε υποδειγματική στην πρώτη φάση, εντούτοις η παρούσα δεύτερη φάση του φαινομένου φέρνει δυσάρεστες εκπλήξεις. Έχει παρατηρηθεί ότι στη φάση αυτή αναδύονται φαινόμενα αρρυθμίας και μη συμμόρφωσης τμημάτων του πληθυσμού για τρεις κυρίως λόγους:

Ο πρώτος σχετίζεται με την αντίληψη ότι τα άτομα και κυρίως οι νέοι αποδίδουν μεγαλύτερη σημασία στα παρόντα από ότι στα μελλοντικά γεγονότα. Ο δεύτερος επειδή τα αναγκαία και κατάλληλα μηνύματα δεν φθάνουν στο κοινό διαμέσου των πρόσφορων διαύλων επικοινωνίας και ο τρίτος η αμηχανία που παρατηρείται ως προς την ακολουθητέα πολιτική δημόσιας υγείας.

Εξάλλου οι ατομικές αποφάσεις για πολλά ζητήματα της υγείας δεν λαμβάνονται με ορθολογικό τρόπο και για το λόγο αυτό απαιτούνται συμπεριφορικές τεχνικές αγωγής υγείας. Αλλά και η φύση της πανδημίας σε αυτή τη φάση είναι διαφορετική. Η αντιμετώπισή της χρειάζεται νέα επιχειρησιακά σχέδια κοινοτικού προσανατολισμού, ειδικές πολιτικές ενημέρωσης του πληθυσμού και μέτρα περιορισμού των “ύποπτων” δραστηριοτήτων.

Σε κάθε περίπτωση, οι παρεμβάσεις αυτές δεν εφαρμόζονται με κάποιο είδος “αυτοματισμού”, αλλά με την συστηματική παρέμβαση των λειτουργών δημόσιας υγείας, μέσω της κρατικής υπηρεσίας δημόσιας υγείας. Η άρση των περιοριστικών μέτρων κοινωνικής αποστασιοποίησης προσλήφθηκε από τους πολίτες ως επαναφορά στην πρότερη περίοδο.

Εργαλείο η δημόσια υγεία

Όμως η άρση των μέτρων δεν είναι και δεν μπορεί να είναι του τύπου: “μαύρο-άσπρο”. Η δημόσια υγεία είναι το “εργαλείο” για τον έλεγχο και την διαχείριση της πανδημίας και η προσέγγιση αυτή παραμένει η πολιτική επιλογή πρώτης προτίμησης. Η διοίκηση οφείλει να αντιληφθεί αυτή την κατάσταση και να εφαρμόσει τις κατάλληλες οδηγίες που προκύπτουν από τα δεδομένα της επιδημιολογικής επιτήρησης.

Η κλινική θεραπευτική παρέμβαση υπό τις παρούσες συνθήκες μπορεί να έχουν επικουρικό και μεταβατικό χαρακτήρα μέχρι την εισαγωγή του κατάλληλου εμβολιαστικού προγράμματος και την απόκτηση καθολικής ανοσίας. Η κατασταλτική δραστηριότητα της πολιτικής προστασίας και των αρχών δημόσιας τάξης, μπορεί να συμβάλλει μετά από την αναγκαία σύσταση των αρμοδίων κρατικών υπηρεσιών της δημόσιας υγείας και την καθοδήγηση των λειτουργών της.

Η παράκαμψη αυτών των παραδοχών εγείρει αμφισβητήσεις, αφενός ως προς την αποτελεσματικότητα των παρεμβάσεων, αφετέρου ως προς την προσήλωσή τους στις αρχές της βιοηθικής και τον σεβασμό των ανθρωπίνων δικαιωμάτων (στα όρια των οποίων κινείται η κυρίαρχη ρητορική αυτής της περιόδου). Γιατί “είναι η δημόσια υγεία …ηλίθιε” που μπορεί να εμποδίσει τη δυσμενή εξέλιξη του φαινομένου, ώστε να προστατευθεί η υγεία και να ανακάμψει η οικονομία.

---

*Κατά παράφραση της περίφημης αναφοράς του Μπιλ Κλίντον, “It’s economy stupid”.