Ήττα Μητσοτάκη η μεγάλη ανατροπή στον β’ γύρο

Το χθεσινό αποτέλεσμα με την μεγάλη ανατροπή στον β’ γύρο των αυτοδιοικητικών εκλογών ήταν η πρώτη ήττα της ΝΔ και προσωπικά του Κυριάκου Μητσοτάκη από το 2016 και μετά. Ήττα, που όμως δεν οφείλεται στα κόμματα της αντιπολίτευσης, αλλά σε διεργασίες στην κοινωνία, η οποία δείχνει ότι αποφάσισε να στείλει το δικό της μήνυμα. Χρειάστηκε μία μόλις εβδομάδα ο εκτιμώμενος θρίαμβος να μετατραπεί σε πολιτική ήττα για τον πρωθυπουργό, με τον ιδιαίτερα βαρύ συμβολισμό που έχει η απώλεια του δήμου Αθηναίων για τη ΝΔ και για την οικογένεια Μητσοτάκη.

«Όλος ο χάρτης είναι μπλε», έλεγαν την πρώτη Κυριακή οι υπουργοί της ΝΔ που είχαν ακροβολιστεί στα τηλεοπτικά παράθυρα, προεξοφλώντας το αποτέλεσμα του δεύτερου γύρου. Η αλαζονεία όμως είναι κακός σύμβουλος. η υπερ-πολιτικοποίηση της αναμέτρησης – όπως σηματοδότησαν οι περιοδείες του πρωθυπουργού, αλλά και οι εκβιαστικές δηλώσεις υπουργών κατά υποψηφίων που δεν ήταν της ΝΔ – τελικά μετατράπηκε σε μπούμερανγκ.

Ο πρωθυπουργός είχε βάλλει ψηλά τον πήχη, λέγοντας ότι η ΝΔ κατεβαίνει για να κερδίσει τις 13 περιφέρειες και τους τρεις μεγάλους δήμους. Τελικά έχασε τους δύο μεγάλους δήμους – ενώ και ο Πειραιάς δεν πιστώνεται στη ΝΔ, παρότι αυτή την φορά στήριξε τον Μόραλη – ενώ χθες από τις έξι εναπομείνασες περιφέρειες που πήγαν στον δεύτερο γύρο, έχασε τις πέντε.

Ιδιαίτερο συμβολισμό έχει και η απώλεια της Θεσσαλίας, καθώς παρά το αποτέλεσμα του πρώτου γύρου, παρά τους μηχανισμούς της ΝΔ και του Κώστα Αγοραστού, παρά τις προειδοποιήσεις υπουργών – όπως ο Λευτέρης Αυγενάκης για τις αποζημιώσεις από τις καταστροφές – ο κόσμος τιμώρησε τον περιφερειάρχη που χρεώνεται τις πλημμύρες. Η Πειραιώς διασώζει την Πελοπόννησο με τον Δημήτρη Πτωχό, χάρη στην τεραστίων διαστάσεων κινητοποίηση της όλης ΝΔ.

Μήνυμα της κοινωνίας

Ήταν η κοινωνία που αποφάσισε να στείλει ένα μήνυμα στην κυβέρνηση, αιφνιδιάζοντας τα επιτελεία των τριών κομμάτων. Το αποτέλεσμα ήταν έκπληξη, όχι μόνο για την Πειραιώς, όπου μέχρι χθες το απόγευμα είχαν διαφορετικές εκτιμήσεις και ελπίδες, αλλά και την Κουμουνδούρου και την Χαριλάου Τρικούπη, που δεν είχαν εικόνα για τις διεργασίες που ενεργοποιήθηκαν στην κοινωνία μεταξύ της πρώτης και της δεύτερης Κυριακής.

Σε μία πρώτη ανάγνωση στη ΝΔ σημειώνουν, όσον αφορά τις περιφέρειες, ότι ναι μεν δεν βγήκαν οι δικοί τους υποψήφιοι, ωστόσο ο περισσότεροι από εκείνους που επικράτησαν, πλην του Δημήτρη Κουρέτα, προέρχονται και εκείνοι από τη ΝΔ. Βέβαια και αυτό δεν είναι ακριβές, αφού δύσκολα μπορεί να πιστωθεί στη ΝΔ ο Κώστας Μουτζούρης στο Βόρειο Αιγαίο, ή ο Γιώργος Αμανατίδης στην Δυτική Μακεδονία που πρόσφατα διαγράφηκε από το κόμμα.

Εκεί που έρχονται σε πιο δύσκολη θέση είναι για τον Δήμο της Αθήνας που είναι καθαρή ήττα της οικογένειας Μητσοτάκη. Γενικότερα θεωρούν ότι έβλαψαν οι εκβιαστικές δηλώσεις πρωτίστως του Άδωνη Γεωργιάδη και δευτερευόντως υπουργών – όπως ο Μάκης Βορίδης, ο Κωστής Χατζηδάκης, ο Λευτέρης Αυγενάκης – που έλεγαν δημόσια ότι όπου θα κερδίσουν γαλάζιοι θα είναι πιο εύκολη η συνεργασία με την κεντρική κυβέρνηση.

Κερδισμένο το ΠΑΣΟΚ

Ο κερδισμένος της χθεσινής βραδιάς είναι αναμφίβολα το ΠΑΣΟΚ, αφού στους δήμους Αθήνας και Θεσσαλονίκης, όπως και στην Περιφέρεια Θεσσαλίας επικράτησαν δικοί του υποψήφιοι. Το ΠΑΣΟΚ μπορεί να λέει ότι είναι δεύτερη δύναμη στην αντιπολίτευση. Στον ΣΥΡΙΖΑ παρότι ο πρόεδρός του έδειξε δικαιωμένος από την στάση που κράτησε –  στήριξη σε όλους τους προοδευτικούς υποψηφίους – ο προβληματισμός είναι πιο έντονος.

Η δεύτερη Κυριακή έδειξε την απόλυτη γύμνια του κόμματος στο επίπεδο της Τοπικής Αυτοδιοίκησης, την οποία χρεώνεται αποκλειστικά ο Αλέξης Τσίπρας και η παλιά φρουρά που διοικούσε το κόμμα από το 2015 και μετά. Αποδείχθηκε ότι οι υποψήφιοι της ΝΔ δεν ήταν αήττητοι, απλά ο ΣΥΡΙΖΑ δεν μπόρεσε να αναδείξει δικά του στελέχη και να δημιουργήσει όλα τα προηγούμενα χρόνια ερείσματα στις τοπικές κοινωνίες για να εκμεταλλευτεί έστω τα πολιτικά του ποσοστά.

Αλλά και εκεί που θα είχε την δυνατότητα να προτείνει υποψηφίους με καλό προφίλ και να ηγηθεί του “προοδευτικού χώρου”, οι όποιες προσπάθειες υπονομεύτηκαν από τους μικροκομματικούς υπολογισμούς. Είναι εντυπωσιακό ότι τα στελέχη της παλιάς φρουράς που είναι συνυπεύθυνα με τον Αλέξη Τσίπρα για το φιάσκο του ΣΥΡΙΖΑ δεν νιώθουν καμία υποχρέωση να απολογηθούν και απλώς υπονομεύουν τον νέο πρόεδρο διασπείροντας ότι “δεν προσέδωσε την δυναμική που αναμενόταν”.

Προβληματισμός στον ΣΥΡΙΖΑ

Σε πρώτη ανάγνωση φαίνεται ότι κοινή προσπάθεια ΣΥΡΙΖΑ και ΠΑΣΟΚ μπορεί να φέρει πολιτικό αποτέλεσμα και να ανατρέψει τους υπέρ της κυβέρνησης συσχετισμούς. Ωστόσο το ΠΑΣΟΚ συμμετέχει σε κοινή προσπάθεια μόνο με τους δικούς του όρους και με δικά του πρόσωπα, δείχνοντας ότι βασική του επιδίωξη είναι να υπερκεράσει τον ΣΥΡΙΖΑ. Όπου δεν υπάρχουν οι προϋποθέσεις αυτές αρνείται κάθε συνεργασία, αδιαφορώντας εάν τελικά βγαίνει κερδισμένη η ΝΔ και το σύστημα Μητσοτάκη.

Παρομοίως και το ΚΚΕ που ζητά την στήριξη του προοδευτικού κόσμου για τους δικούς του υποψηφίους (όπως για παράδειγμα έγινε με τον Πελετίδη στην Πάτρα) ή τα δικά του διακυβεύματα, ενώ διαφορετικά όχι απλώς αρνείται κάθε συνεργασία, αλλά ενίοτε ευνοεί ευθέως το Μαξίμου.

Είναι σαφές ότι πίσω από τους υποψηφίους που επικράτησαν συντάχθηκε ένα ετερόκλητο πλήθος, συσπειρώθηκε η αντικυβερνητική ψήφος που εκφράστηκε με διαφορετικό τρόπο σε συνάρτηση με τις ιδιαιτερότητες των τοπικών κοινωνιών. Ο πολιτικός συμβολισμός όμως είναι ευρύτερος, καθώς το χθεσινό αποτέλεσμα σηματοδοτεί υπό προϋποθέσεις την αρχή του τέλους της παντοδυναμίας του Κυριάκου Μητσοτάκη.

Το μήνυμα της κοινωνίας

Η κοινωνία δεν είναι ικανοποιημένη από την διακυβέρνηση Μητσοτάκη και είναι θέμα διεργασιών στον χώρο της Αριστεράς και της Κεντροαριστεράς να προκύψει αξιόπιστη εναλλακτική λύση, που πάντως προϋποθέτει την σύμπλευση ΣΥΡΙΖΑ και ΠΑΣΟΚ. Αντίστοιχες διεργασίες είναι σε εξέλιξη και στην πέραν της ΝΔ δεξιά.

Ενδεικτικό είναι ότι στον δήμο Αθηναίων οι ψηφοφόροι του Κασιδιάρη προτίμησαν την αντικυβερνητική ψήφο στον Χάρη Δούκα, παρότι ο Κώστας Μπακογιάννης επιχείρησε να τους εγκλωβίσει με το δίλημμα της τοποθέτησης καμερών ασφαλείας. Παρεμπιπτόντως, το ντιμπέιτ των υποψηφίων πριν τον δεύτερο γύρο, ήταν ένα δώρο του Κώστα Μπακογιάννη στον αντίπαλό του.

Μέσα σε αυτό το πλαίσιο ορόσημο αποτελούν πλέον οι ευρωεκλογές με ανοικτό το ερώτημα εάν τα κόμματα της αντιπολίτευσης –  πλην βεβαίως ΚΚΕ – διαβάσουν σωστά της διεργασίες στην κοινωνία και τις εκμεταλλευτούν για να βάλλουν τέλος στην παντοκρατορία Μητσοτάκη.