Κίτρινη κάρτα στην Κομισιόν για το μεταναστευτικό

Προβλήματα στον τρόπο με τον οποίο η ΕΕ αντιμετωπίζει το μεταναστευτικό βρίσκει το Ευρωπαϊκό Ελεγκτικό Συμβούλιο (ΕΕΣ), το οποίο έκρινε ως ανεπαρκή τη συνεργασία της Ένωσης με τρίτες χώρες, σε ό,τι αφορά την επιστροφή παράτυπων μεταναστών.

Στην έκθεσή του, που δόθηκε σήμερα στη δημοσιότητα, το ΕΕΣ υπογραμμίζει ότι «η συνεργασία της ΕΕ με τρίτες χώρες δεν έχει αποφέρει, μέχρι στιγμής, τα αναμενόμενα, από την άποψη της διασφάλισης της επιστροφής μεταναστών που βρίσκονται παράνομα στην ευρωπαϊκή επικράτεια». Επισημαίνει ακόμη, ότι την περίοδο 2015-2020, στην έξαρση δηλαδή των μεταναστευτικών ροών, η πρόοδος της ΕΕ, σε ό,τι αφορά την σύναψη συμφωνιών επανεισδοχής με τρίτες χώρες «ήταν περιορισμένη».

Στην έκθεση τονίζεται ότι οι δράσεις της ΕΕ δεν είναι «αρκετά εξορθολογισμένες», καθώς «δεν διασφαλίζεται ότι οι τρίτες χώρες συμμορφώνονται πράγματι με τις υποχρεώσεις» σε ό,τι αφορά την επανεισδοχή. Περιγράφει μάλιστα, με παράθεση στοιχείων, αυτήν την αρνητική κατάσταση, τονίζοντας ότι «από το 2008, περίπου μισό εκατομμύριο υπήκοοι τρίτων χωρών διατάσσονται κάθε χρόνο να εγκαταλείψουν την ΕΕ, επειδή εισήλθαν ή διαμένουν σε αυτήν χωρίς άδεια, ωστόσο, τελικά λιγότεροι από ένας στους πέντε επιστρέφουν στις εκτός Ευρώπης χώρες τους».

“Μπάζει” το σύστημα επιστροφών

Σύμφωνα με την έκθεση, ένας από τους λόγους, για τους οποίους παραμένουν χαμηλά τα ποσοστά επιστροφής των παράτυπων μεταναστών είναι οι δυσκολίες που υπάρχουν στη συνεργασία με τις χώρες προέλευσης. Η ΕΕ έχει υπογράψει βέβαια ήδη 18 νομικά δεσμευτικές συμφωνίες επανεισδοχής και ξεκίνησε επίσημες συζητήσεις με άλλες έξι χώρες.

Όπως ανέφερε το μέλος του Ευρωπαϊκού Ελεγκτικού Συνεδρίου, Λέο Μπρινκάτ, ο οποίος είναι αρμόδιος για την έκθεση, στόχος του ΕΕΣ είναι ο έλεγχος που διενέργησε να συμβάλει στη συζήτηση σχετικά με το νέο σύμφωνο της ΕΕ για τη μετανάστευση και το άσυλο. Και αυτό γιατί, όπως είπε, «μια αποτελεσματική πολιτική επανεισδοχής συνιστά ουσιώδες τμήμα μιας ολοκληρωμένης μεταναστευτικής πολιτικής». Ο ίδιος τόνισε ότι «το τρέχον σύστημα επιστροφών πάσχει από πολλές αδυναμίες, οι οποίες οδηγούν στο αντίθετο από το επιδιωκόμενο αποτέλεσμα: την ενθάρρυνση και όχι την αποθάρρυνση της παράνομης μετανάστευσης».

Η κοινή πεποίθηση στο Ευρωπαϊκό Ελεγκτικό Συμβούλιο είναι ότι οι διαπραγματεύσεις σχετικά με τις συμφωνίες επανεισδοχής προσκρούουν σε μόνιμη βάση στην άρνηση των τρίτων χωρών να αποδεχθούν την υποχρεωτική ενσωμάτωση της ρήτρας για επανεισδοχή, σε αντίθεση με τις διαπραγματεύσεις σχετικά με τις μη νομικά δεσμευτικές ρυθμίσεις επανεισδοχής, οι οποίες έχουν μεγαλύτερη επιτυχία, λόγω ευελιξίας και προσαρμοσιμότητας.

Ως βασική αδυναμία τονίζεται όμως και το γεγονός ότι η ΕΕ δεν χρησιμοποιεί πάντοτε «ενιαία γλώσσα» στις συνομιλίες της με τρίτες χώρες. Σε αυτό, οι συντάκτες της έκθεσης προσθέτουν και το γεγονός ότι η Κομισιόν δεν ζητά τη συστηματική συμμετοχή των βασικών κρατών-μελών, σε αυτές τις διαπραγματεύσεις. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα κάποιες τρίτες χώρες να μην διακρίνουν την «προστιθέμενη αξία» μιας συμφωνίας επανεισδοχής με την ΕΕ, σε σύγκριση με μια διμερή συνεργασίας, πολύ περισσότερο, όταν οι διμερείς συμφωνίες με ορισμένα κράτη μέλη είναι ιδιαίτερα γενναιόδωρες.

Η Έκθεση καταλήγει πάντως στο συμπέρασμα ότι, στις περιπτώσεις που τα κράτη μέλη είχαν αναπτύξει «στενά ευθυγραμμισμένες θέσεις», υπήρχε «επωφελές αποτέλεσμα» και στην απεμπλοκή των διαπραγματεύσεων και στη σύναψη ρυθμίσεων επανεισδοχής.