Κόκκινα δάνεια: Η ώρα των μεγάλων αποφάσεων

Μια από τις μεγαλύτερες παρενέργειες και στρεβλώσεις κατά την περίοδο της μνημονιακής κηδεμονίας είναι αναμφισβήτητα το ζήτημα του ιδιωτικού χρέους της χώρας και κυρίως των κόκκινων δανείων. Δέκα χρόνια μετά, τίποτα δεν έγινε προς την κατεύθυνση της εξάλειψης αυτού του “καρκινώματος” από την ελληνική οικονομία. Αντίθετα, οι πολιτικές που ακολουθήθηκαν ως σήμερα διόγκωσαν τις καρκινικές μεταστάσεις σε όλο τον οργανισμό, συνιστώντας αντικειμενικά διαρκή “οικονομικά εγκλήματα”.

Αρχικά οι ανακεφαλαιοποιήσεις των τραπεζών, που έγιναν με χρήματα των φορολογούμενων, αύξησαν το δημόσιο χρέος, χωρίς κανένα αποτέλεσμα. Τα μεν χρήματα αυτά έχουν “κάνει φτερά”, οι δε τράπεζες συνεχίζουν να λειτουργούν σαν “παράσιτα” της ελληνικής κοινωνίας και οικονομίας, έως και σήμερα. Ακολούθως, η μαζική πώληση των κόκκινων δανείων (“αντί πινακίου φακής”) σε ξένα και ντόπια funds και οι ηλεκτρονικοί πλειστηριασμοί, ακόμα και της πρώτης κατοικίας, απειλούν την ισορροπία της αποδιοργανωμένης ελληνικής κοινωνίας.

Οι μέχρι τώρα δικαιολογίες του πολιτικού προσωπικού εξουσίας είναι παντελώς αβάσιμες, αφού αντίστοιχες καταστάσεις αντιμετώπισαν και άλλες χώρες, από τις ΗΠΑ έως την Ισλανδία και τον ευρωπαϊκό Νότο. Καμία όμως από αυτές δεν επέτρεψε το πρόβλημα των κόκκινων δανείων να μετατραπεί σε οικονομική και κοινωνική γάγγραινα, όπως στη χώρα μας.

Τι έκαναν άλλες χώρες

Οι ΗΠΑ το 2008, με αστραπιαίες διαδικασίες, κρατικοποίησαν μία από τις μεγαλύτερες παγκόσμιες τράπεζες, τη Citi Bank. Μόλις την εκκαθάρισαν από τα τοξικά ομόλογα και δάνειά της στη συνέχεια, ως γνήσια καπιταλιστική χώρα, την παρέδωσαν στους ιδιώτες, με σημαντικό όμως όφελος για την οικονομία και το τραπεζικό σύστημα. Από την άλλη, η Ισλανδία, η οποία πτώχευσε το 2010, εφάρμοσε μια ορθολογική, κοινωνική και δίκαιη λύση με σπουδαία αποτελέσματα.

Η λύση συνίστατο στο κούρεμα όλων των ληφθέντων έως τότε δανείων από τους πολίτες (“κόκκινων” και “πράσινων”), σε ποσοστό 30% ως 70%, με βάση την πτώση των τιμών των ακινήτων και της οικονομίας γενικότερα, σε συνδυασμό με την ατομική αγοραστική δύναμη των δανειοληπτών. Αυτό είχε ως συνέπεια την παροχή οξυγόνου στην κοινωνία, αλλά και στην οικονομία, η οποία κατάφερε να βγει από τη κρίση και την χρεοκοπία.

Τέλος, η Κύπρος νομοθέτησε την λεγόμενη “ρήτρα προτεραιότητας” του δανειολήπτη έναντι των funds, στα οποία οι τράπεζες σκόπευαν να πωλήσουν τα δάνεια. Παρείχε με αυτόν τον τρόπο τη δυνατότητα σε κάθε δανειολήπτη, προσφέροντας μόλις ένα ευρώ παραπάνω από την τιμή με την οποία θα μεταβιβάζονταν στα funds, να αναλάβει ο ίδιος την αποπληρωμή του δανείου.

Πολιτική αυτόματου πιλότου στην Ελλάδα

Αντίθετα, στην Ελλάδα το ζήτημα αυτό αφέθηκε αρχικά στον αυτόματο πιλότο, λόγω της πρόδηλης ανικανότητας και εξάρτησης της πολιτικής τάξης και της οικονομικής ολιγαρχίας, με συνέπεια να επιλεγεί ως “λύση” η μετατροπή του σε Ελντοράντο των αρπακτικών, κερδοσκοπικών και παρασιτικών funds. Μοναδικός στόχος αυτών είναι τα υπερκέρδη και η υφαρπαγή των φιλέτων της ελληνικής γης και περιουσίας, με συνέπεια τον πλήρη αφελληνισμό της εγχώριας παραγωγικής βάσης.

Η σημερινή κυβέρνηση της ΝΔ, μέχρι την έκρηξη της πανδημίας, επιχαίροντας που ακολουθεί το νόμο του ΣΥΡΙΖΑ για την κατάργηση της προστασίας της πρώτης κατοικίας, προέβαινε σε υποκριτικές εκκλήσεις ένταξης στην πλατφόρμα προστασίας της πρώτης κατοικίας. Λόγω των περιορισμών, όμως, που θέτει αυτός ο νόμος, είναι βέβαιο ότι δεν θα μπορούσε να ενταχθεί ούτε το 1% των “κόκκινων” δανειοληπτών, που πραγματικά δικαιούνται προστασίας.

Παράλληλα, είχε προαναγγείλει τη ψήφιση νόμου για πτωχεύσεις φυσικών προσώπων, ως την τελική ταφόπλακα και κατάργηση κάθε είδους προστατευτικού πλαισίου. Τέλος, είχε ψηφίσει το σχέδιο “Ηρακλής”, για τη διάθεση 12 δισ. από τα αποθεματικά της χώρας, προκειμένου να γίνει το ξεκαθάρισμα στα τραπεζικά χαρτοφυλάκια με μεταφορά των κόκκινων δανείων στα ξένα και ντόπια funds, χωρίς κανένα προστατευτικό πλαίσιο για τους δανειολήπτες, ούτε καν αυτό της ρήτρας προτεραιότητας.

Και ενώ οι καταστροφικές αυτές πολιτικές εμφανίζονταν σαν μονόδρομος σε μια αποδυναμωμένη από την μνημονιακή λεηλασία κοινωνία, η πανδημία και η επαπειλούμενη οικονομική ύφεση σε παγκόσμιο επίπεδο –πολλοί μελετητές την προσδιορίζουν στο ύψος του κραχ του 1929– ανέτρεψε τα πάντα. Ισχυρά νεοφιλελεύθερα δόγματα, ιδεοληψίες παντός φύσεως και ιερές σταθερές ενός στρεβλού και επικίνδυνου, όπως αποδείχθηκε, παγκοσμιοποιημένου καπιταλιστικού συστήματος έχουν καταρρεύσει με πάταγο.

Λύση η δημιουργία Bad Bank

Ήδη στην ΕΕ, παρά την κυριαρχία του γερμανικού οικονομικού εθνικισμού, έχουν ανασταλεί τα δημοσιονομικά όρια της συνθήκης του Μαάστριχτ με την ρήτρα διαφυγής. Η ΕΚΤ αναβίωσε την προηγούμενη πολιτική Ντράγκι της ποσοτικής χαλάρωσης, εντάσσοντας σε αυτήν και τη χώρα μας, που μέχρι σήμερα εξαιρούνταν. Ακόμα και στην ελλειμματική απόφαση του Eurogroup, ελέω Γερμανίας και Ολλανδίας που αρνούνται τα ευρωομολόγα, υπάρχουν αναφορές για εξειδικευμένα επενδυτικά προγράμματα.

Έτσι, η μεγάλη ύφεση και τα τεράστια οικονομικά προβλήματα της πανδημίας που θα είναι οξύτατα για την Ελλάδα, επιβάλλει την λήψη σοβαρών αποφάσεων για μια ουσιαστική ενδογενή παραγωγική ανασυγκρότηση της. Μέρος μιας τέτοιας λυτρωτικής πολιτικής στόχευσης αποτελεί και η ριζική λύση του προβλήματος των κόκκινων δανείων και του ιδιωτικού χρέους.

Μια τέτοια ανακουφιστική πολιτική, τόσο για το τραπεζικό σύστημα και την οικονομία, όσο και για την κοινωνία, είναι η δημιουργία της Bad Bank, στην οποία θα εντάσσονταν όλα τα χρέη των φυσικών και νομικών προσώπων με στόχο το άμεσο κούρεμα αυτών, έως και 80%. Την πολιτική, μάλιστα, αυτή της διαγραφής του ιδιωτικού χρέους την πρότεινε, με έντονο τρόπο, ο Μάριο Ντράγκι σε άρθρο του στους Financial Times στην αρχική φάση της έκρηξης της πανδημίας.

Αυτό θα είχε ευεργετικά αποτελέσματα, τόσο στην οικονομία όσο και στα ελληνικά νοικοκυριά, που θα μπορούσαν να ανασάνουν και να αρχίσει μια καινούργια οικονομική σελίδα για τη χώρα. Η λύση αυτή προϋποθέτει την ακύρωση του σχεδίου “Ηρακλής”. Αν τα 12 δισ. ευρώ διατεθούν εκεί με τις σημερινές συνθήκες θα εξαϋλωθούν, χωρίς κανένα αποτέλεσμα .

Ζητείται σχέδιο για τα κόκκινα δάνεια

Η ριζική ολοκλήρωση του σχεδίου οικονομικής ανάταξης της Ελλάδος θα μπορούσε να περιλαμβάνει την άμεση κρατικοποίηση των τεσσάρων συστημικών τραπεζών, καθώς και της μη συστημικής Attica Bank, αφού με την κατάρρευση των τραπεζικών μετοχών τους έχουν ξανά μετατραπεί σε οικονομικά πτώματα. Επιπλέον θα περιλαμβάνει και την συρρίκνωση τους σε δύο τράπεζες και πλέον της Bad Bank.

Θα πρέπει να τονιστεί ότι από την ένταξη της χώρας στα μνημόνια ως σήμερα, έχουν διοχετευτεί στη μαύρη χοάνη του τραπεζικού συστήματος πάνω από 100 δισ. ευρώ για τις ανακεφαλαιοποιήσεις τους. Έχει δηλαδή αποπληρωθεί το σύνολο του σημερινού ιδιωτικού χρέους, χωρίς κανένα αποτέλεσμα. Αυτή η πολιτική αποτελεί την πραγματική απάντηση στην κρίση της πανδημίας.

Είναι μάλιστα ενταγμένη στην σημερινή πρακτική του παγκόσμιου καπιταλισμού, που έχει κρυφτεί πίσω από το κράτος και τα κεφάλαια αυτού για τη σωτηρία του. Είναι η ίδια πολιτική, που ασκεί για τη χώρα της η Γερμανία, η οποία θα διαθέτει 1,2 τρισ. ευρώ για την ρευστότητα της οικονομίας της, έχοντας μάλιστα προαναγγείλει την κρατικοποίηση μεγάλων βιομηχανικών μονάδων, προκειμένου να αποφύγουν τις επιθετικές εξαγορές από διάφορους καραδοκούντες παγκόσμιους επενδυτές (Κίνα).

Έτσι, το θέμα των κόκκινων δανείων, που λόγω της πρωτοφανούς αδράνειας και ανικανότητας των μνημονιακών κυβερνήσεων, μετεξελίχθηκαν σε ένα ισχυρό εργαλείο υποταγής-χειραγώγησης των πολιτών και μετατροπής της Ελλάδος σε “αποικία χρέους”, αλλά και πεδίο μιας ανελέητης συσσώρευσης δια της υφαρπαγής, αποτελεί σήμερα κομβικό σημείο για το μέλλον της χώρας. Απαιτούνται αποφάσεις μεγάλης πνοής. Η μη λήψη τους θα αποκαλύψει τον δόλο, πέραν της ανικανότητας του πολιτικού προσωπικού εξουσίας και θα οδηγήσει στον “ενταφιασμό” της χώρας.