Κομβική για τις πολιτικές εξελίξεις η επιλογή Προέδρου Δημοκρατίας 

Ο πρωθυπουργός για μία ακόμη φορά χθες είπε ότι θα σεβαστεί τις συνταγματικές προθεσμίες και θα ανακοινώσει την απόφασή του για τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας στο δεύτερο δεκαπενθήμερο του Ιανουαρίου, μετά τις σύντομες διακοπές μεταξύ βουνού και θάλασσας στην Κρήτη. 

Δείχνει ότι είτε έχει αποφασίσει είτε σκέπτεται να μην ανανεώσει την θητεία της Κατερίνας Σακελλαρόπουλου. Είναι κάτι που θα πρέπει να εξηγήσει ο πρωθυπουργός, γιατί δεν ανανεώνει την θητεία μιας “επιτυχημένης Προέδρου” όπως έχει πει στο παρελθόν. 

Αν και ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας έχει περιορισμένες αρμοδιότητες η εκλογή του ειδικά στην παρούσα συγκυρία έχει συμβολική σημασία. Η επιλογή της Κατερίνας Σακελλαρόπουλου που δεν την ήθελε η δεξιά πτέρυγα της ΝΔ -αλλά δεν την ψήφισε μόνο ο Αντώνης Σαμαράς- συμβόλισε ο άνοιγμα του Κυριάκου Μητσοτάκη στον χώρο του κέντρου και συνδυάστηκε με την ενσωμάτωση στην κυβέρνηση στελεχών από το σημιτικό εκσυγχρονιστικό ΠΑΣΟΚ.

Μόνο που στις αρχές του 2020 ο Κυριάκος Μητσοτάκης ήταν πανίσχυρος και επέβαλε στο κόμμα τις αποφάσεις του εκμαιεύοντας και την κεντρώα συναίνεση. Η συγκυρία πλέον είναι διαφορετική. Ο πρωθυπουργός είναι ακόμη πολιτικά κυρίαρχος, ελέω αντιπολίτευσης, αλλά εμφανώς αποδυναμωμένος. Παρά την επιφανειακή ηρεμία οι διαφωνίες στο εσωτερικό της ΝΔ είναι υπαρκτές και μεγάλες. Η άρνηση του Κώστα Καραμανλή να δεχθεί πρόταση για την Προεδρία είναι πλήγμα για τον πρωθυπουργό. Υπενθυμίζει τις βαθιές διαφορές του με την διακυβέρνηση Μητσοτάκη. Υπονοεί, αυτό που λέει πιο σκληρά ο Αντώνης Σαμαράς, ότι “αυτή δεν είναι η ΝΔ”. 

Πιέσεις στο εσωτερικό της Νέας Δημοκρατίας

Το επίδομα στους ένστολους, και λιγότερο τα μέτρα για τις τράπεζες, ήταν μία προσπάθεια του Κυριάκου Μητσοτάκη να κατευνάσει τους βουλευτές του προσεγγίζοντας ταυτόχρονα ένα παραδοσιακό κοινό ψηφοφόρων. Προσωρινά έκλεψε το χειροκρότημα. Ωστόσο οι δημοσκοπήσεις εξακολουθούν να είναι κακές για την κυβέρνηση παρά τις φιλότιμες προσπάθειες ενίων δημοσκόπων διά της “εκτίμησης ψήφου” ή της έντεχνης διατύπωσης ερωτημάτων στα ποιοτικά στοιχεία να τις εξωραΐσουν. Οι βουλευτές όμως έχουν την αίσθηση των τοπικών κοινωνιών. Η εικόνα που μεταφέρουν είναι ότι η πτωτική πορεία της ΝΔ δεν αναστρέφεται. 

Μέσα σε αυτό το κλίμα ο Κυριάκος Μητσοτάκης πιέζεται να κάνει μία επιλογή Προέδρου που να ικανοποιεί την δεξιά πτέρυγα του κόμματος. Γι αυτό και έχει ανοίξει ο ίδιος το ζήτημα της μη ανανέωσης της Κατερίνας Σακελλαρόπουλου. Βέβαια άνθρωποι στο περιβάλλον του Μεγάρου Μαξίμου σημειώνουν ότι αποφάσεις δεν έχουν ληφθεί και κανένα ενδεχόμενο δεν θα πρέπει να αποκλειστεί. Είναι όμως μία απόφαση που θα έχει ρίσκο. Η ανανέωση Σακελλαρόπουλου προσβλέπει στις ψήφους του ΠΑΣΟΚ και των κόμματων της Αριστεράς. Εάν όμως τα κόμματα αυτά για δικούς τους λόγους δεν ψηφίσουν ο Κυριάκος Μητσοτάκη κινδυνεύει να δει την επιλογή του να λαμβάνει λιγότερες από 150 ψήφους. Θα είναι μία οιωνεί απώλεια της δεδηλωμένης. Σύμφωνα με πληροφορίες από τα γαλάζια παρασκήνια περί τους 20 βουλευτές φέρονται αποφασισμένοι να μην ψηφίσουν την κ. Σακελλαρόπουλου. 

Κάπως έτσι έχουν πέσει στο τραπέζι διάφορα ονόματα: του Γιάννη Στουρνάρα, του Βαγγέλη Βενιζέλου, της Μαρίας Δαμανάκης με το σκεπτικό ότι θα πάρουν και τις ψήφους της αντιπολίτευσης και θα λύσουν το πρόβλημα του Κυριάκου Μητσοτάκη. Παρομοίως αλλά από την άλλη πλευρά ισχύει και για τον Κώστα Τασούλα. Είναι μία κομματική επιλογή που θα πάρει τις ψήφους της ΝΔ. 

Αν και ο Κυριάκος Μητσοτάκης έχει πει ότι θα πρέπει η υποψηφιότητα να έχει υπερκομματικά χαρακτηριστικά, δεν μπορεί να αποκλειστεί να επιλέξει ένα πρόσωπο έκπληξη που να προέρχεται από τον ευρύτερο κεντροδεξιό χώρο. Μετά την εκλογή Τραμπ ο Κυριάκος Μητσοτάκης προσπαθεί να προσαρμοστεί στους νέους αέρηδες που φυσάνε διεθνώς. Αποτάχθηκε τον δικαιωματισμό κάνοντας λόγο για τυραννία των μειονοτήτων και απέλυσε τον Αλέξη Πατέλη από το Μέγαρο Μαξίμου. Στα πιο σημαντικά, ενώ μιλούσε για διάλογο και παραπομπή στην Χάγη, τώρα άλλαξε τροπάρι και δηλώνει ότι δεν βλέπει τέτοια προοπτική. Ίσως έπαιξαν ρόλο και οι δύο πρόσφατες παρεμβάσεις του Κώστα Καραμανλή και του Αντώνη Σαμαρά – ο τελευταίος μάλιστα μίλησε για “Πρέσπες του Αιγαίου”. 

Μέσα σε αυτό το ευρύτερο πλαίσιο και δίχως να υπερτονίζεται η σημασία της η επιλογή Προέδρου θα δείξει τις νέες ισορροπίες στο πολιτικό σκηνικό, το όριο των υποχώρησεων του Κυριάκου Μητσοτάκη και την επιμονή του στο κέντρο ή τον συνολικό αναπροσανατολισμό του προς τα δεξιά.

Κεντροαριστερές αναζητήσεις για Πρόεδρο

Αλλά και στον χώρο της Αριστεράς και Κεντροαριστεράς η εκλογή Προέδρου Δημοκρατίας προκαλεί διεργασίες. Ήδη η πρόταση του Αλέξη Χαρίτση για τον Χρήστο Ράμμο, θεωρήθηκε πρόωρη και κάηκε. Προκάλεσε όμως τριβές όχι μόνο με το ΠΑΣΟΚ αλλά και με τον ΣΥΡΙΖΑ ο οποίος δεν την αγκαλιάσε. Ο μεν Σωκράτης Φάμελλος κράτησε αποστάσεις, δίχως να την απορρίψει, ο δε Νίκος Παππάς μίλησε δημοσίως για πρόσωπο που να προέρχεται από την Αριστερά.

Ο Νίκος Ανδρουλάκης έμεινε έξω από τη συζήτηση, σηματοδοτώντας την ευρύτερη επιλογή του να μην μπει, προς το παρόν τουλάχιστον, σε διεργασίες με τα όμορα κόμματα. Διατηρεί έτσι ανοικτό το πεδίο των δυνατοτήτων του. Ο πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ δεν δείχνει να βιάζεται, αλλά θα βρεθεί και εκείνος μπροστά στο ερώτημα τι θα συμβολίζει η πρόταση που θα κάνει και εάν τελικά θα μπει σε μία συζήτηση που θα δείχνει διάθεση συναίνεσης. Με την κυβέρνηση ή με τα κόμματα της Κεντροαριστεράς;