Κόντρες για την απλή αναλογική στην Αυτοδιοίκηση

Άναψε για τα καλά η συζήτηση για τις μεταρρυθμίσεις στην Αυτοδιοίκηση με το θέμα της καθιέρωσης απλής αναλογικής, που προωθεί το υπουργείο, να κυριαρχεί στην αντιπαράθεση. Μια αντιπαράθεση έντονη, όχι μόνο απέναντι στο υπουργείο και την κυβέρνηση, αλλά και εντός των θεσμών εκπροσώπησης Περιφερειών και Δήμων.

Οι αντιθέσεις αυτές εκφράζονται εδώ και εβδομάδες, κορυφώθηκαν ωστόσο το τελευταίο διήμερο με αφορμή το έκτακτο κοινό συνέδριο των ενώσεων Περιφερειών (ΕΝΠΕ) και Δήμων (ΚΕΔΕ), το οποίο στο κοινό ψήφισμά του απορρίπτει τον «Κλεισθένη Ι».

Αιτιολογώντας αυτήν την θέση τους, ΕΝΠΕ και ΚΕΔΕ υπογραμμίζουν ότι  το Σχέδιο Νόμου «δεν μπορεί να αποτελέσει βάση για συζήτηση στο σύνολό του, ιδίως δε κατά: το σκέλος των αρμοδιοτήτων, των πόρων, της καταστατικής θέσης των αιρετών και των εργαζομένων, την πάταξη της γραφειοκρατίας, των ενδοαυτοδιοικητικών ανισοτήτων, καθώς και του περίπλοκου συστήματος εκλογής και συγκρότησης των οργάνων των Δήμων και των Περιφερειών της χώρας».

Αυτό το περίπλοκο σύστημα, στο οποίο αναφέρεται το ψήφισμα δεν είναι άλλο από την απλή αναλογική. Το εκλογικό σύστημα που εδώ και δεκαετίες «δαιμονοποιείται» από τα συντηρητικά κόμματα ως συνώνυμο της ακυβερνησίας και του χάους, ενώ αντιθέτως, σχεδόν θεοποιείται από τα λεγόμενα προοδευτικά, τουλάχιστον μέχρι αυτά να καταλάβουν την εξουσία.

Οι τοποθετήσεις στο Συνέδριο

Με αυτές τις αντιλήψεις να κυριαρχούν στον κεντρικό πολιτικό λόγο, δεν θα περίμενε κάποιος να προσεγγίσουν διαφορετικά το θέμα οι εκπρόσωποι της Αυτοδιοίκησης. Και σε γενικές γραμμές αυτό έγινε.

Ο, μετριοπαθής κατά τα άλλα, περιφερειάρχης Θεσσαλίας Κώστας Αγοραστός  κάλεσε την κυβέρνηση να μεταφέρει το σύνολο των αρμοδιοτήτων στην Αυτοδιοίκηση, διασφαλίζοντας παραλλήλως την διοικητική και οικονομική αυτονομία της. Ο ίδιος χαρακτήρισε  «άτολμο» το νομοσχέδιο, ενώ αναφερόμενος στο νέο εκλογικό σύστημα ζήτησε από τον παριστάμενο στο Συνέδριο υπουργό Εσωτερικών, Πάνο Σκουρλέτη, να δώσει «την δυνατότητα της συλλογικής ηγεσίας», να αποφασίζουν δηλαδή «εκείνοι οι οποίοι καλούνται να υλοποιήσουν». Κατηγόρησε μάλιστα το υπουργείο ότι δεν θεσπίζει την απλή και άδολη αναλογική, «αλλά την πολύπλοκη, τη δόλια αναλογική». Σε δήλωσή του πάντως, λίγη ώρα αργότερα, αναγνώρισε ότι υπάρχουν «διαφορετικές προσεγγίσεις» στο θέμα.

Ο επίσης προερχόμενος από την ΝΔ, δήμαρχος Αμαρουσίου και πρόεδρος της ΚΕΔΕ, Γιώργος Πατούλης, αφού κατηγόρησε την κυβέρνηση ότι αγνοεί την Αυτοδιοίκηση, χαρακτήρισε «παγίδα» την απλή αναλογική. «Προωθείτε έναν εκλογικό νόμο που θα φέρει ακυβερνησία στους Δήμους», είπε χαρακτηριστικά για να προσθέσει ότι «η απλή αναλογική … δεν διασφαλίζει στην εκτελεστική εξουσία την δυνατότητα να υλοποιήσει τις πολιτικές της».  Ζήτησε τέλος από τον υπουργό να «παγώσει» την  διαδικασία κατάθεσης του «Κλεισθένη Ι».

Λίγη ώρα νωρίτερα πάντως ο Πάνος Σκουρλέτης, από το βήμα του Συνεδρίου, δήλωσε ανοιχτός σε αλλαγές και άφησε ανοιχτό το ενδεχόμενο κατάργησης του δεύτερου γύρου, εφόσον «μπορούμε να συγκλίνουμε στη βάση της απλής αναλογικής», για την οποία σημείωσε ότι «θα αποτελέσει την άνοιξη για την τοπική αυτοδιοίκηση». Εμφανίστηκε επίσης ανοιχτός σε τροποποιήσεις σχετικά με την  ενδοπεριφερειακή δυνατότητα του ενός σταυρού, ενώ έκανε λόγο και  για ενδεχόμενη αύξηση του ορίου στον αριθμό των υποψηφίων στα ψηφοδέλτια.

Δεν παρέλειψε τέλος να αφήσει αιχμές για ορισμένους αιρετούς, τους οποίους κατηγόρησε ότι συμπαρατάσσονται με τη ΝΔ για να προωθήσουν προσωπικές φιλοδοξίες. «Κάποιες φωνές», όπως είπε, «θυμίζουν περισσότερο μια προσπάθεια να συμπαραταχθεί η αυτοδιοίκηση στο πλάι αντιπολιτευτικής λογικής και όχι να αρθρώσει τον δικό της αυτόνομο λόγο».

Την ίδια ώρα στο δικό της ψήφισμα η φιλοκυβερνητική «Ριζοσπαστική Αυτοδιοικητική Πρωτοβουλία» θεωρεί ότι το νομοσχέδιο είναι ένα σοβαρό πρώτο μεταρρυθμιστικό βήμα και αποτελεί βάση συζήτησης για να συμμετέχει η ΚΕΔΕ στη διαδικασία. Καλεί βέβαια τον αρμόδιο υπουργό να κρατήσει ανοιχτή την διαβούλευση, στο ουσιαστικό σκέλος της, έως την ημέρα ψήφισης του νομοσχεδίου από την Βουλή. Η  «Λαϊκή Συσπείρωση» τέλος τονίζει ότι «το ΚΚΕ απορρίπτει την παλιά και τη νέα κόπια των αντιδραστικών μεταρρυθμίσεων στην τοπική διοίκηση».

Μπορεί να υπάρξει διάλογος;

Οι εκπρόσωποι  των Δήμων και των Περιφερειών με το ψήφισμά τους ζητούν από την κυβέρνηση να προχωρήσει σε «έναν ουσιαστικό διάλογο». Πόσο ουσιαστικός μπορεί όμως με βάση τα παραπάνω να είναι ο διάλογος, όταν οι απόψεις που διατυπώνονται είναι ασύμμετρες;

Κανείς δεν αμφιβάλλει για παράδειγμα ότι πρέπει να περάσουν στην Αυτοδιοίκηση και ιδιαίτερα στις Περιφέρειες, αρμοδιότητες που σήμερα ανήκουν στην κεντρική κρατική διοίκηση. Το πώς θα εκλέγονται όμως οι αιρετοί που θα αναλάβουν να διαχειριστούν αυτές τις εξουσίες αποτελεί ένα εξίσου σημαντικό ζήτημα.

Η Αυτοδιοίκηση αποτελεί μέρος της δημοκρατικής διακυβέρνησης και η ενίσχυσή της ενισχύει την ίδια την Δημοκρατία. Από την άλλη η αναλογική εκπροσώπηση αποτελεί την πιο δίκαιη και πιο δημοκρατική εκπροσώπηση των μελών μιας κοινωνίας σε έναν Θεσμό.  Η δε άσκηση εξουσίας με αναλογικότητα διευρύνει την δημοκρατική διακυβέρνηση. Και εδώ μπαίνει και το ουσιαστικό ερώτημα, σε σχέση με τις ενστάσεις για την απλή αναλογική: Ποιος φοβάται την Δημοκρατία.