Υπογράφηκε η αμυντική συμφωνία Ελλάδας-ΗΠΑ – Η επιστολή Μπλίκεν

Γεγονός είναι πλέον η νέα αμυντική συμφωνία Ελλάδας-ΗΠΑ, με την υπογραφή της οποίας ολοκληρώθηκαν στην Ουάσιγκτον οι κοινές δηλώσεις των υπουργών Εξωτερικών των δύο χωρών, Νίκου Δένδια και Άντονι Μπλίνκεν. Η συμφωνία είναι πενταετούς διάρκειας και προβλέπει τη χρήση από τις αμερικανικές ένοπλες δυνάμεις και άλλων στρατιωτικών εγκαταστάσεων στην Ελλάδα, πέραν της βάσης της Σούδας.

Στο πλαίσιο αυτό, οι αμερικανικές ένοπλες δυνάμεις θα αποκτήσουν πρόσβαση και στο πεδίο βολής του Λιτοχώρου, δικαίωμα μεταστάθμευσης στην ταξιαρχία της αεροπορίας στρατού στο Στεφανοβίκειο της Μαγνησίας και δικαίωμα παραμονής σε στρατόπεδα στην Αλεξανδρούπολη. Παίρνοντας τον λόγο, ο Αμερικανός υπουργός Εξωτερικών τόνισε ότι με την υπογραφή της συμφωνίας ενδυναμώνεται η ελληνοαμερικανική συνεργασία.

Παραλλήλως, είπε ότι οι ΗΠΑ ευγνωμονούν την Ελλάδα, η οποία είναι «ένας αξιόπιστος σύμμαχος ιδιαίτερα στο θέμα του Αφγανιστάν». Υπογράμμισε επίσης την γνωστή αμερικανική θέση ότι «η Ελλάδα είναι πυλώνας σταθερότητας στην Ανατολική Μεσόγειο», ενώ προανήγγειλε την συνδρομή των ΗΠΑ στην αντιμετώπιση των φυσικών καταστροφών που οφείλονται στην κλιματική αλλαγή.

Επιπλεόν στην επιστολή που έστειλε μετά ο επικεφαλής της Αμερικανικής διπλωματίας στον πρωθυπουργό Κυριάκο Μητσοτάκη αναφέρει ότι «Πιστεύουμε ακράδαντα στον σεβασμό της κυριαρχίας και της εδαφικής ακεραιότητας καθώς και των κυριαρχικών δικαιωμάτων και των δικαιοδοσιών σύμφωνα με το Διεθνές Δίκαιο της θάλασσας, η κυβέρνηση του Τζο Μπάιντεν δεσμεύεται να διασφαλίσει τη σταθερότητα και την ευημερία σε ολόκληρο την Ανατολική Μεσόγειο». 

Ακόμα γράφει μεταξύ άλλων,  ότι «η πρόσφατα ενημερωμένη MDCA εμφανίζει προφανώς την απόλυτη αποφασιστικότητα μας για αμοιβαία διασφάλιση και προστασία της κυριαρχίας και της εδαφικής ακεραιότητας των χωρών μας από ενέργειες που απειλούν την ειρήνη, συμπεριλαμβανομένης της ένοπλης επίθεσης ή της απειλής. Οι Ηνωμένες Πολιτείες βλέπουν την Ελλάδα ως σταθερό σύμμαχο και εταίρο του ΝΑΤΟ. Επικροτούμε τον ρόλο της Ελλάδας ως περιφερειακού ηγέτη και πυλώνα σταθερότητας. Οι ΗΠΑ παραμένουν προσηλωμένες στην υποστήριξη της ευημερίας, της ασφάλειας και της δημοκρατίας της Ελλάδας».

Ο Δένδιας για την αμυντική συμφωνία με τις ΗΠΑ

Ο Νίκος Δένδιας τόνισε από την πλευρά του στις κοινές δηλώσεις, ότι «οι ΗΠΑ ανησυχούν όλο και περισσότερο στις προκλήσεις που απασχολούν τον κόσμο», ενώ επισήμανε ότι «η Ελλάδα αντιμετωπίζει casus belli και καθημερινές προκλήσεις στην Ανατολική Μεσόγειο», τις οποίες ξεκαθάρισε ότι θα τις αντιμετωπίσει διπλωματικά. Η Ελλάδα είναι έτοιμη «να δουλέψει προς αυτή την κατεύθυνση» είπε, τονίζοντας ότι η χώρα μας «είναι από τις πρώτες χώρες που εντάχθηκαν στην ΕΕ και έχει μια αυξανόμενη ευθύνη, προκειμένου να ενταχθούν οι χώρες των Δυτικών Βαλκανίων στην Ένωση».

Πρόσθεσε επίσης, ότι «η Ελλάδα είναι και θα παραμείνει μια χώρα-σύμμαχος του ΝΑΤΟ», σημειώνοντας ότι θέλει να καταπολεμηθούν οι παγκόσμιες προκλήσεις όπως είναι η πανδημία και η κλιματική αλλαγή. Στο πλαίσιο αυτό, ανέφερε και τις δωρεές εμβολίων που έχει κάνει η χώρα μας, οι οποίες αγγίζουν τα δύο εκατομμύρια εμβόλια. «Μοιραζόμαστε κοινές αξίες και τον σεβασμό μας για το διεθνές δίκαιο» είπε τέλος, σε μια σαφή αναφορά προς την Τουρκία και τις προκλήσεις εναντίον της Ελλάδας και της Κυπριακής Δημοκρατίας.

Μια αποτίμηση της συμφωνίας

Την ίδια ώρα, διπλωματικές πηγές εκτιμούν ότι η συμφωνία MDCA αποτελεί «ψήφο εμπιστοσύνης» και «έμπρακτη αναγνώριση» του διευρυμένου  γεωπολιτικού ρόλου που καλείται να παίξει η Ελλάδα. Επισημαίνουν μάλιστα ότι οι ΗΠΑ επιλέγουν να ενισχύσουν το στρατηγικό αποτύπωμά τους στη χώρα μας, την ώρα που απομακρύνονται από την Ευρώπη και στρέφουν το ενδιαφέρον τους στον Ειρηνικό.

Σημειώνουν επίσης ότι με αυτή την εξέλιξη, «η Ελλάδα συγκαταλέγεται στο γκρουπ των ελάχιστων ευρωπαϊκών χωρών στις οποίες οι ΗΠΑ επενδύουν για το μέλλον» και επισημαίνουν το γεγονός ότι η συμφωνία αποτελεί συμβατική δέσμευση που υπερβαίνει την συνταγματική θητεία της σημερινής αμερικανικής κυβέρνησης.

Πρόκειται για αναφορά στην πενταετή διάρκεια της συμφωνίας, η οποία, ούτως ή άλλως, αποτιμάται θετικά, καθώς είναι δεδομένο ότι «προσδίδει μακροπρόθεσμο χαρακτήρα στην αμυντική σχέση και επιτρέπει στην Ουάσιγκτον να επενδύσει γεωπολιτικά και στρατηγικά στην Ελλάδα». Οι ίδιες πηγές εκτιμούν επίσης ότι η μεγαλύτερη χρονική διάρκεια απαλλάσσει την συμφωνία από συγκυρίες, οι οποίες διαμορφώνονται από τις χέσεις των ΗΠΑ με άλλα κράτη της περιοχής (βλέπε Τουρκία) στην παρούσα φάση.

Έμμεση καταδίκη του casus belli

Κατά τις ίδιες πηγές, «η αυτοτελής στρατηγική αξία» της Ελλάδας καταδεικνύεται και από το γεγονός ότι η Ουάσιγκτον δεν προχώρησε σε αντίστοιχο άνοιγμα προς την Τουρκία, όπως συνήθιζε στο παρελθόν. Σημειώνουν επίσης ότι είναι «η πρώτη φορά που οι ΗΠΑ δεν βάζουν την Ελλάδα και την Τουρκία στο ίδιο καλάθι» και υπερτονίζουν την επιλογή της Αλεξανδρούπολης ως «χαρακτηριστικό παράδειγμα που υποδηλώνει την αμερικανική βούληση για την ενίσχυση της ασφάλειας στην Νοτιοανατολική Ευρώπη». Επισημαίνοντας μάλιστα ότι αυτή η επιλογή γίνεται με παράκαμψη των Στενών του Βοσπόρου, εκτιμούν ότι «θα προσκομίσει οφέλη για την ευρύτερη περιοχή του Έβρου και της Θράκης».

Με την συμφωνία, πάντα σύμφωνα με διπλωματικές πηγές, θωρακίζεται ακόμη περισσότερο η προστασία της ελληνικής εδαφικής ακεραιότητας. Και αυτό γίνεται, τόσο μέσω της ρητής αναφοράς που υπάρχει στο κείμενο όσο και με την παρουσία αμερικανικών δυνάμεων σε «περιοχές κλειδιά, όπως ο Έβρος και η Κρήτη». Τονίζεται επίσης ότι για πρώτη φορά σε συμβατικό κείμενο που αφορά την Ελλάδα, οι ΗΠΑ ξεκαθαρίζουν ότι η απειλή χρήσης βίας είναι μη αποδεκτή πρακτική, κάτι που η ελληνική πλευρά ερμηνεύει ως «έμμεση καταδίκη του τουρκικού casus belli».

Οι ίδιες πηγές εκτιμούν τέλος ότι η συμφωνία αφήνει ανοιχτό παράθυρο και για μελλοντική επέκταση της αμερικανικής στρατιωτικής παρουσίας στη χώρα μας. Και αυτό γιατί, όπως σημειώνουν «όχι μόνον δεν αποκλείει την μελλοντική αμερικανική παρουσία στα Ελληνικά νησιά πέραν της Κρήτης, αλλά περιλαμβάνει και ρητή πρόβλεψη για την επέκταση και σε άλλες εγκαταστάσεις».

Στα παραπάνω σημεία και κυρίως στον ηγετικό ρόλο που διαδραματίζει η Ελλάδα σε περιφερειακό επίπεδο επικεντρώνει και η επιστολή Μπλίνκεν προς τον Κυριάκο Μητσοτάκη, η οποία συνοδεύει τη Συμφωνία Αμοιβαίας Αμυντικής Συνεργασίας. Ο επικεφαλής του Στέιτ Ντιπάρτμεντ επαναλαμβάνει την δέσμευση για αμοιβαία προστασία της κυριαρχίας και της εδαφικής ακεραιότητας από απειλές ή ένοπλη επίθεση, ενώ περιέχει και ρητή αναφορά στην ανάγκη σεβασμού των κυριαρχικών δικαιωμάτων που απορρέουν από το Διεθνές Δίκαιο της Θάλασσας.

Στην επιστολή του, ο Μπλίνκεν τονίζει επίσης τη δυνατότητα ανάπτυξης αμερικανικών δυνάμεων σε ελληνικά νησιά, πέραν της Κρήτης, κάτι που διπλωματικές πηγές στην Αθήνα ερμηνεύουν ως κίνηση που σημαίνει, ότι οι ΗΠΑ αναγνωρίζουν de facto την πλήρη κυριαρχία της Ελλάδας στα νησιά και τη δυνατότητα στρατιωτικοποίησής τους.

Ο πρωθυπουργός για την συμφωνία

Ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης χαρακτήρισε την συμφωνία Συμφωνία Αμοιβαίας Αμυντικής Συνεργασίας Ελλάδας-Ηνωμένων Πολιτειών,  ως μία επιτυχία της χώρας της κυβέρνησης και του Υπουργού Εξωτερικών. Σύμφωνα με τον ίδιο πλέον οι ΗΠΑ ενισχύουν το στρατηγικό τους αποτύπωμα στην Ελλάδα σε περιοχές κρίσιμης σημασίας, σε μία ακτίνα από τον Έβρο μέχρι την Κρήτη, και μάλιστα σε μία περίοδο αναπροσαρμογής των διεθνών ενδιαφερόντων τους.

Ο πρωθυπουργός υπογραμμίζει ότι Αμερικάνοι αναπτύσσουν τις αμυντικές επενδύσεις τους σε υφιστάμενες εγκαταστάσεις, ενώ δεσμεύονται για την από κοινού αντιμετώπιση απειλών ή προκλήσεων εναντίον της πατρίδας μας. Η υπογραφή της, εξάλλου σύμφωνα με τον πρωθυπουργό, σφραγίζει την ποσοτική και ποιοτική αναβάθμιση των ελληνοαμερικανικών σχέσεων. Και, ταυτόχρονα, αποτελεί ηχηρή ψήφο εμπιστοσύνης προς τη χώρα μας ως πυλώνα σταθερότητας και ασφάλειας στην ταραγμένη περιοχή μας.

«Πρόκειται για επιτυχία της χώρας, της κυβέρνησης και του Υπουργού Εξωτερικών που υπογράφει αυτήν την ώρα την ανανέωση της συμφωνίας με τον Αμερικανό ομόλογό του. Πολύ περισσότερο, καθώς αυτή θα συνοδεύεται και από επιστολή του Αμερικανού Υπουργού Εξωτερικών, του κ. Blinken, με την οποία οι ΗΠΑ διακηρύσσουν την ανάγκη σεβασμού της κυριαρχίας, της ακεραιότητας και των κυριαρχικών μας δικαιωμάτων με βάση το Διεθνές Δίκαιο της Θάλασσας. Μετά την Στρατηγική Εταιρική Σχέση αμοιβαίας αμυντικής συνδρομής με την Γαλλία, η χώρα μας προσθέτει, έτσι, έναν ακόμη κρίκο στην αλυσίδα των διμερών συμμαχιών της. Θωρακίζοντας τα εθνικά της συμφέροντα και τον δυναμικό γεωπολιτικό της ρόλο. Ενισχύοντας την κοινή ευρωπαϊκή άμυνα, αλλά και τους διατλαντικούς δεσμούς. Αλλά και υπογράφοντας συμφωνίες που εκπέμπουν μηνύματα ειρήνης και σταθερότητας», προσθέσει ο Έλληνας πρωθυπουργός.