Τετάρτη η πρόταση μομφής του ΠΑΣΟΚ – Θύελλα από τις αναφορές του πορίσματος περί μπαζώματος και ξυλολίου

Σφοδρή επίθεση στην κυβέρνηση και στον πρωθυπουργό εξαπέλυσε ο πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ καταλογίζοντας του ευθύνες για το δυστύχημα των Τεμπών και για την “συγκάλυψη”. Είπε ο Νίκος Ανδρουλάκης: «Προτείνουμε την πρόταση δυσπιστίας κατά της κυβέρνησης και καλούμε όλα τα κόμματα της αντιπολίτευσης να υπογράψουν την επόμενη Τετάρτη μετά την προανακριτική».

Έστρεψε τα βέλη του και κατά του ΣΥΡΙΖΑ λέγοντας: «Τώρα είναι η κατάλληλη στιγμή, που υπάρχουν τα στοιχεία. Φανταστείτε τι δώρο θα είχατε κάνει στην ΝΔ αν η πρόταση μομφής θα είχε υποβληθεί πριν το πόρισμα. Εξακολουθείτε να λειτουργείτε σαν χρυσοί χορηγοί του κ. Μητσοτάκη». Αναπτύσσοντας την επιχειρηματολογία του είπε: «Δεν μπορούμε να μένουμε παρατηρητές στην παρανομία όπως ήταν ο υφυπουργός παρά τω πρωθυπουργώ, Χρήστος Τριαντόπουλος, που θα έπρεπε να είναι θεματοφύλακας της νομιμότητας».

Ο κ. Ανδρουλάκης ξεκίνησε με αναφορά στο πόρισμα του ΕΔΟΑΣΑΑΜ λέγοντας: «Είναι ένα πόρισμα κόλαφος για τη προσπάθεια συγκάλυψης ευθυνών και για την παραπλάνηση της κοινής γνώμης με πρωταγωνιστή τον κ. Μητσοτάκη και για την ανεπάρκεια του επιτελικού κράτους να προστατεύσει τους πολίτες… Πλήρης διάψευση του πρωθυπουργού που έσπευσε να πει για τα έλαια της μηχανής.

Γιατί; Τι θέλατε να συγκαλύψετε; Ότι θέλατε να συγκαλύψετε και στις υποκλοπές. Τις πολιτικές σας ευθύνες. Αν είχε ευθιξία σήμερα ο κ. Φλωρίδης, που είπε ότι όποιος μιλάει για μπάζωμα είναι για τα μπάζα”, θα είχε παραιτηθεί. Αν δεν είχε υπάρξει το μπάζωμα θα ξέραμε από τι προήλθε η πυρόσφαιρα. Έγινε σύσκεψη για την αλλοίωση του χώρου χωρίς πρακτικά. Που ξανάγινε αυτό σε ευρωπαϊκή χώρα;».

Συνεχίζοντας απάντησε και στην γραμμή άμυνας της κυβέρνησης: «Απέναντι στον ελληνικό λαό έχουμε μία κυβέρνηση που είναι σε πανικό και αποδρομή γιατί αδυνατεί να απαντήσει σε κρίσιμα ερωτήματα. Κορυφαία στελέχη της ΝΔ αποφεύγουν τα ερωτήματα δημιουργώντας κλίμα τοξικότητας και διχασμού. Γιατί; Γιατί δεν έχουν άλλη επιλογή υπό το βάρος του δυστυχήματος, της συγκάλυψης και της κατάρρευσης της προπαγάνδας.

Ο πρωθυπουργός λίγο μετά την 25 Ιανουαρίου δήλωνε “σκύβουμε το κεφάλι μπροστά τους συγγενείς των θυμάτων” και λίγες ημέρες μετά κορυφαίοι υπουργοί του οργάνωναν επιθέσεις κατά των συγγενών, ενώ ο στενότερος συνεργάτης του κ. Μητσοτάκη (εννοεί ο Άκης Σκέρτσος) έλεγε ότι “αν δεν ήμουν υπουργός θα συμμετείχα κι εγώ”. Τέτοιο βέρτιγκο; Καταλαβαίνετε ότι το βράδυ της συνέντευξης του κ. Μητσοτάκη στον Alpha αποκαλύφθηκε το μέγεθος της υποκρισίας. Ο πανικός μπροστά στο μήνυμα του κόσμου στις 25 Ιανουαρίου, ότι δεν ξέχασε, οδήγησε στην κυβίστηση».

Απάντησε και στο επιχείρημα της κυβέρνησης “συγκεντρώσεις ή δικαιοσύνη” λέγοντας: «Βάζετε το δίλημμα “συγκεντρώσεις ή δικαιοσύνη” ενώ κοινωνία και συγκεντρώσεις θέλουν ακριβώς αυτό, ανεξαρτησία της δικαιοσύνης. Δεν επιδιώκει την αποσταθεροποίηση το 70% του ελληνικού λαού. Είναι η αγωνία όσων θέλουν να αλλάξει η πατρίδα μας». Υποστήριξε ότι η κυβέρνηση δεν σέβεται την δικαιοσύνη και κατέληξε λέγοντας ότι το ΠΑΣΟΚ είναι η μόνη εναλλακτική κυβερνητική λύση.

Τί λέει η κυβέρνηση για το πόρισμα

«Εμείς δεν βιαζόμαστε, πρέπει να το δούμε, να το μελετήσουμε. Το κυριότερο που πρέπει να μελετήσει η κυβέρνηση είναι οι συστάσεις…. Το ξαναλέω ότι το πόρισμα πρέπει να μας προβληματίσει και κυρίως τους κυβερνώντες για το ότι πέραν του ανθρώπινου λάθους που περιγράφεται αναλυτικά, είναι και η συνδρομή παθογενειών του ελληνικού κράτους», δήλωσε ο Παύλος Μαρινάκης.

Πάντως, μιλώντας κατά την ενημέρωση των πολιτικών συντακτών, τόνισε ότι το πόρισμα αυτό πρέπει να μας προβληματίσει όλους και κυρίως τους κυβερνώντες. «Για τη συνδρομή των τραγικών διαχρονικών παθογενειών του ελληνικού κράτους. Περιγράφονται πολύ σοβαρές αδυναμίες του ελληνικού κράτους και ελλείψεις και ελλείψεις χρηματοδότησης και υποστελέχωση. Αλλά συγκάλυψη δεν προκύπτει από κανένα σημείο του πορίσματος», είπε χαρακτηριστικά. Ανέλυσε επίσης τους λόγους για τους οποίους δεν υπάρχει συγκάλυψη, αναφέροντας ότι:

α) Οι άνθρωποι κάνουν μία σειρά από συστάσεις που είναι παρακαταθήκη για να έχουμε έναν ασφαλή σιδηρόδρομο. Είναι μία πολύ σοβαρή, τεκμηριωμένη δουλειά. Αυτός που θέλει να συγκαλύψει δεν συστήνει και στελεχώνει έναν τέτοιο οργανισμό.

β) Στη σελίδα 116 λέει ότι η κυβέρνηση ήταν από την πρώτη στιγμή στον χώρο, αλλά με ρόλο παρατηρητή. Κανείς από την κυβέρνηση δεν έδινε εντολές. Το πόρισμα εντοπίζει αστοχίες στο πεδίο. Δεν λέμε ότι δεν θα διερευνηθούν οι αστοχίες στο πεδίο. Αυτά τα ερευνά, ορθώς, η Δικαιοσύνη. Αλλά η αντιπολίτευση μιλάει για μπάζωμα με δόλο, για συγκάλυψη. Και αυτό δεν προκύπτει από το πόρισμα. Θέλω να δω αν υφίσταται ακόμα το αίτημα για προανακριτική του κ. Ανδρουλάκη.

γ) Το πόρισμα αφήνει ανοιχτό το ζήτημα της ύπαρξης κάποιου υλικού. Λέει ότι πρέπει να διερευνηθεί περαιτέρω από τη Δικαιοσύνη. Ποια είναι η κατηγορία για αυτό; Ότι είναι δεδομένο ότι υπάρχει εύφλεκτο υλικό από κάποιον λαθρέμπορα. Και αυτόν τον λαθρέμπορα τον συγκαλύπτει η κυβέρνηση, ο πρωθυπουργός κτλ. Εγώ δεν διάβασα στο πόρισμα κάτι τέτοιο.

Ο κ. Μαρινάκης επιτέθηκε επίσης στον πρόεδρο του ΠΑΣΟΚ, τον οποίο κατηγόρησε πως επιθυμεί μόνο η εργαλειοποίηση της τραγωδίας των Τεμπών. Όπως είπε, έδωσε συνέντευξη την ώρα της παρουσίασης του πορίσματος και εκ των πραγμάτων δεν μπορούσε να γνωρίζει το περιεχόμενο του.

Όπως ανέφερε σε πρωινή του συνέντευξή του ο Νίκος Ανδρουλάκης, το πόρισμα που δημοσιοποιήθηκε δείχνει τις βαρύτατες ευθύνες τη κυβέρνησης, προαναγγέλλοντας την κατάθεση πρόταση μομφής, επιτιθέμενος με σφοδρότητα κατά της κυβέρνησης, του υπουργού Δικαιοσύνης για τις δηλώσεις του περί μπαζώματος και εμφανίστηκε δικαιωμένος που ζήτησε Προανακριτική για τον Χρήστο Τριαντόπουλο.  Σε παρέμβασή του, στην Ολομέλειά της Βουλής, μετά τη δημοσιοποίηση του πορίσματος, ο Κοινοβουλευτικός Εκπρόσωπος του ΠΑΣΟΚ-Κινήματος Αλλαγής Παύλος Γερουλάνος είπε μεταξύ άλλων τα εξής: «180 σελίδες αποκάλυψης, μετά από 2 χρόνια συγκάλυψης».

Η αναφορά σε ξυλόλιο

Στο πόρισμα του ΕΟΔΑΣΑΑΜ, συγκεκριμένα, στις σελίδες 104-105 γίνεται σαφής αναφορά στον εντοπισμό ξυλόλιου στον τόπο του δυστυχήματος, αποκλείοντας μάλιστα την πιθανότητα η έκρηξη να οφείλεται στην έτερη ουσία που ανιχνεύτηκε, το διοξείδιο του πυριτίου.

Χαρακτηριστικά αναφέρει: «Το γεγονός ότι η πυρκαγιά έχει αφήσει δύο διαφορετικά υπολείμματα αποτελεί άμεση ένδειξη ότι δύο διαφορετικά καύσιμα φαίνεται να εμπλέκονται στο συμβάν: 1) λευκό υπόλειμμα, που είναι SiO2 (σ.σ. διοξείδιο του πυριτιού), χαρακτηριστικό για την καύση λαδιού σιλικόνης, και 2) μαύρο υπόλειμμα με ίχνη ξυλενίου (σ.σ ξυλόλιο), που συνάδει με καύσιμα υδρογονανθράκων. Η μικρή ποσότητα SiO2 που παρατηρήθηκε στη σύγκρουση συμβαδίζει με την τοπική πυρκαγιά μετά την αρχική εκτόνωση, αλλά όχι με την ποσότητα που μπορεί να αναμένεται εάν είχε καεί μεγάλη ποσότητα καυσίμου.»…

Δηλώσεις από τον πρόεδρο του ΕΟΔΑΣΑΑΜ

Στην εκτίμηση για το τι προκάλεσε τη φωτιά μετά τη φονική σύγκρουση των τρένων στα Τέμπη αναφέρθηκε και ο πρόεδρος του ΕΟΔΑΣΑΑΜ Χρήστος Παπαδημητρίου. Σε δηλώσεις του αμέσως μετά την παρουσίαση του πορίσματος μία ημέρα πριν τη συμπλήρωση των δύο χρόνων από το φριχτό σιδηροδρομικό δυστύχημα, ο κ. Παπαδημητρίου είπε ότι «υπάρχει εκτίμηση για την ύπαρξη κάποιου εύφλεκτου πτητικού υγρού 2,5 τόνων».

Ερωτηθείς σχετικά για την αιτία της φωτιάς, ο ίδιος δήλωσε πως υπάρχει μία εκτίμηση. «Κατά πάσα πιθανότητα υπάρχει κάποιο άγνωστο υλικό που δεν μπορεί να εντοπιστεί στις αμαξοστοιχίες και σε αυτά που μετέφεραν. Είναι το πιο πιθανό σενάριο, αλλά δεν μπορεί να πει κανείς, τι έφταιξε για τη φωτιά, με 100% επιστημονική βεβαιότητα, δεδομένης της απώλειας στοιχείων.

Aργότερα μίλησε στο Live News/ Ο κ. Παπαδημητρίου είπε ότι «δεν βρήκε η Επιτροπή έναν περίφημο κεντρικό σχεδιαστή ο οποίος διέταξε ένα μπάζωμα ή να αποκρυφτούν στοιχεία. Κανείς δεν έχει καταθέσει κάτι τέτοιο σ εμάς κι εμείς πήραμε όλο τον φάκελο από τις δικαστικές αρχές. Η άποψή μου και μελών της επιτροπής είναι ότι υπήρχε παντελής άγνοια. Δεν υπήρχε σχέδιο έκτακτης ανάγκης το οποίο να γνωρίζουν και να εφαρμόζουν και πρωτόκολλα για τέτοιες συγκρούσεις. Υπήρχε παντελής έλλειψη σχεδίου και γνώσης για να αντιμετωπιστεί κάτι τόσο τραγικό».

Πρόσθεσε: «Δεν υπάρχει κεντρική εντολή για το μπάζωμα. Όσοι πήγαν εκεί βλέπει κανείς ένα άγχος και αγωνία να αποκατασταθεί ο χώρος» και πως «αν υπήρχε ΕΔΟΑΣΑΑΜ τότε δεν θα είχε γίνει το μπάζωμα και η απώλεια στοιχείων». «Δεν υπήρχαν οι αρμόδιοι να ξέρουν πως να το διαχειριστούν…».

Για το αν υπήρχε πολιτική παρέμβαση είπε: «Δεν βρήκα καμία ένδειξη πολιτικής παρέμβασης και δεν είχα ούτε εγώ ο ίδιος πολιτική παρέμβαση. Κανείς δεν σήκωσε το τηλέφωνο να μου πει κάνε αυτό και κάνε εκείνο. Αν θέλαμε να κρύψουμε κάτι δεν θα είχαμε καλέσει τους πιο ειδικούς στην Ευρώπη».

Πολιτική σύγκρουση για το πόρισμα

Σκληρή επίθεση στον πρωθυπουργό Κυριάκο Μητσοτάκη εξαπέλυσε ο πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ Σωκράτης Φάμελλος στον οποίο καταλόγισε προσωπικά ευθύνες για το δυστύχημα των Τεμπών αλλά και για την συγκάλυψη τα τελευταία δύο χρόνια. Ακολούθως τον κατηγόρησε ότι προκαλεί κοινωνικό διχασμό για να ξεφύγει από τις πολιτικές του ευθύνες και πρόσθεσε ότι οι αυριανές κινητοποιήσεις δεν έχουν κομματικό χρώμα αλλά έχουν σαφές πολιτικό περιεχόμενο.

Είπε ο κ. Φάμελλος: «Πέρα από το έγκλημα της σύγκρουσης και της έκρηξης , που ακόμα δεν έχει εξηγηθεί η αιτία της, υπάρχει και το έγκλημα της συγκάλυψης που αυξάνει κατά πολύ την κοινωνική αντίδραση και αγανάκτηση». Αναφέρθηκε στο πόρισμα του ΕΟΔΑΣΑΑΜ που σύμφωνα με τα πρώτα στοιχεία επιβεβαιώνει:

• Ότι για την πυρόσφαιρα, δηλαδή την έκρηξη που αποτέλεσε και αυτή αιτία θανάτου ορισμένων θυμάτων, είναι πιθανή η παρουσία αγνώστου καυσίμου.
• Και ότι λόγω της μη προστασίας και χαρτογράφησης του χώρου του δυστυχήματος υπήρξε απώλεια πληροφοριών ζωτικής σημασίας.

Αυτά δηλαδή που θέταμε και εμείς. Αυτά δηλαδή που ο πρωθυπουργός είχε χαρακτηρίσει τερατολογίες και θεωρίες συνωμοσίας για να παραπλανήσει την κοινή γνώμη και πιθανά τη δικαιοσύνη για να κρύψει τις ευθύνες της κυβέρνησης». Απευθυνόμενος προς τον πρωθυπουργό είπε: «Κύριε Μητσοτάκη οι κινητοποιήσεις των πολιτών έχουν τη δική σας σφραγίδα… Μιλάτε για κίνδυνο αποσταθεροποίησης εσείς που επί δικής σας διακυβέρνησης παρακολουθούνταν το μισό υπουργικό συμβούλιο και η ηγεσία του στρατού. Και επειδή φοβάστε την κινητοποίηση ο κ. Μητσοτάκης μίλησε για προσπάθεια μετατροπής του συλλογικού πένθους σε νέο διχασμό. Ως εδώ!».

Αναφέρθηκε και στις κοινοβουλευτικές πρωτοβουλίες της επόμενης εβδομάδας και τη πρόταση μομφής: «Οι σημερινές αποκαλύψεις επιβεβαιώνουν την πρόταση του ΣΥΡΙΖΑ ΠΣ εδώ και 28 ημέρες να υπάρχει κοινή κατάθεση πρότασης δυσπιστίας, από όλα τα κόμματα της προοδευτικής αντιπολίτευσης, εφόσον κανένα δεν έχει τους 50 απαιτούμενους βουλευτές, ώστε να υπάρξει εναρμόνιση της Βουλής με την κοινωνία.

Άκουσα σήμερα τον κ. Ανδρουλάκη να μιλάει επιτέλους για κατάθεση πρότασης δυσπιστίας την επόμενη εβδομάδα. Τον καλωσορίζουμε έστω και με καθυστέρηση. Πλέον μπορούμε να προχωρήσουμε μετά την προ ημερήσιας διάταξης συζήτηση σε πρόταση μομφής, έχοντας και νωπό το μήνυμα των πολιτών από τις αυριανές συγκεντρώσεις… Και θα αποκαλυφθεί και ο εντολέας του μπαζώματος. Όσο ψηλά και αν βρίσκεται», ανέφερε. Ο κοινοβουλευτικός εκπρόσωπος του ΣΥΡΙΖΑ, Νίκος Παππάς, ζήτησε να καταθέσει ο πρωθυπουργός στην Προανακριτική. Για πόρισμα κόλαφο κάνει λόγο σε ανακοίνωση του ο ΣΥΡΙΖΑ.

Ο πρόεδρος της Ελληνικής Λύσης Κυριάκος Βελόπουλος ανέφερε μεταξύ άλλων πως “Το πόρισμα μιλάει για καύσιμο ξεκάθαρα. Τελείωσε η πλάκα. Τώρα που η δικαιοσύνη μιλάει για καύσιμο πρέπει να αναβαθμίσει όλα τα πλημμελήματα σε κακουργήματα. Αν θέλετε την πραγματικότητα, και οι 3 (ΝΔ, ΠΑΣΟΚ, ΣΥΡΙΖΑ) είστε συμμέτοχοι για το αποτέλεσμα της σύγκρουσης, αλλά για την συγκάλυψη φταίει η κυβέρνηση”. “Είστε κυβέρνηση αποσταθεροποιημένη και απονομιμοποιημένη” είπε σε άλλο σημείο ο κ. Βελόπουλος για να προσθέσει “θα σας ρίξει αύριο η κοινωνία και θα το δείτε μόνοι σας”.

Η κυρία Εφη Αχτσιόγλου της Νέας Αριστεράς μίλησε για “αμετανόητη στάση της κυβέρνησης”. “Το πόρισμα αναδεικνύει ακέραιες, τεράστιες ευθύνες της κυβέρνησης. Λέει ότι υπήρχε άγνωστο καύσιμο από το οποίο προκλήθηκε έκρηξη και έχασαν την ζωή τους άνθρωποι. Αντιπαραβάλω αυτό το εύρημα με την δήλωση του πρωθυπουργού ότι όσοι μιλούν για μεταφορά παράνομου υλικού ασπάζονται σενάρια συνομωσίας. Χάθηκαν στοιχεία και έγιναν τα πάντα για να μην πάρουμε απαντήσεις. Η κοινωνία αύριο στέλνει μομφή που δεν απευθύνεται στην αντιπολίτευση αλλά στον πρωθυπουργό” είπε. Ο Νίκος Καραθανασόπουλος του ΚΚΕ είπε «Υπάρχουν ευθύνες της κυβέρνησης και του εχθρικού κράτους που υπολογίζει την ζωή των ανθρώπων στην ζυγαριά του κόστους οφέλους».

Το πόρισμα

Τις χρόνιες, σοβαρές παθογένειες των ελληνικών σιδηροδρόμων και την αλληλουχία ανθρώπινων λαθών και παραλείψεων που έγιναν το βράδυ της τραγωδίας στα Τέμπη χαρτογραφεί το πόρισμα του Εθνικού Οργανισμού Διερεύνησης Αεροπορικών και Σιδηροδρομικών Ατυχημάτων και Ασφάλειας των Μεταφορών (ΕΟΔΑΣΑΑΜ), το οποίο δόθηκε σήμερα στη δημοσιότητα.

Το πόρισμα, 178 σελίδων, εντοπίζει στον ανθρώπινο παράγοντα την αιτία του δυστυχήματος παραθέτει λεπτομερώς τις ενέργειες του σταθμάρχη Λάρισας και των μηχανοδηγών, που είχαν ως αποτέλεσμα η επιβατική αμαξοστοιχία IC-62 να συνεχίσει την ανοδική πορεία της προς τη Θεσσαλονίκη στη γραμμή καθόδου, η οποία κανονικά προοριζόταν για τα δρομολόγια προς την Αθήνα.

Τα ευρήματα αναδεικνύουν απουσία δικλείδων ασφαλείας στον ΟΣΕ ώστε να διορθώνονται τυχόν ανθρώπινα λάθη, σοβαρά προβλήματα όσον αφορά την εκπαίδευση και την αξιολόγηση του προσωπικού στον ΟΣΕ, που είναι υπεύθυνος για το δίκτυο, και στην Hellenic Train, η οποία εκτελεί τα δρομολόγια, αλλά και τις ανεπάρκειες της Ρυθμιστικής Αρχής Σιδηροδρόμων (ΡΑΣ), η οποία έχει την εποπτική ευθύνη.

Δείτε ΕΔΩ τη σύνοψη του πορίσματος για την τραγωδία των Τεμπών

Δείτε εδώ τις φωτογραφίες

Δείτε την Συνέντευξη Τύπου για το πόρισμα:

Οι συντάκτες της έκθεσης σημειώνουν ότι ο σταθμάρχης έδωσε άδεια αναχώρησης στο μοιραίο τρένο προφορικά, χωρίς να χρησιμοποιήσει τις τυποποιημένες εκφράσεις ασφαλείας, πρακτική ιδιαίτερα διαδεδομένη. Αν οι επικοινωνίες είχαν γίνει με τον ενδεδειγμένο τρόπο, ο οδηγός πιθανότατα θα είχε καταλάβει ότι έπρεπε να κινηθεί στη γραμμή ανόδου και θα ενημέρωνε τον σταθμάρχη για τη λάθος θέση του κλειδιού.

Ένας ακόμα επιβαρυντικός παράγοντας είναι οι συχνές αστοχίες υλικού στο δίκτυο, που σημαίνει ότι η είσοδος σε γραμμή αντίθετης κίνησης δεν ξένισε τον πολύπειρο μηχανοδηγό. Ενδεικτικό της κατάστασης είναι πως την ημέρα της τραγωδίας στα γειτονικά τμήματα Παλαιοφάρσαλα – Λάρισα και Λάρισα – Νέοι Πόροι η κυκλοφορία εκτελούνταν για κάποιες ώρες σε μονή γραμμή.

Χρήζει περαιτέρω έρευνας η παρουσία πιθανού καυσίμου

Η πυρόσφαιρα που καταγράφεται στα βίντεο του δυστυχήματος παραπέμπει στην πιθανή ύπαρξη ενός άγνωστου υγρού καυσίμου.  Σχετικά με την πυρόσφαιρα και τις πυρκαγιές που εκδηλώθηκαν στη συνέχεια, η έρευνα του ΕΟΔΑΣΑΑΜ δεν καταλήγει σε οριστικό συμπέρασμα για τα αίτια, σημειώνοντας πως χρήζουν επιπλέον διερεύνησης και πρέπει να εξεταστούν από κορυφαίο επιστημονικό κέντρο του εξωτερικού. Σε κάθε περίπτωση, οι συντάκτες αποσαφηνίζουν πως τα περισσότερα θύματα έχασαν τη ζωή τους λόγω της σφοδρής μετωπικής σύγκρουσης.

Με βάση προσομοιώσεις (τις οποίες επέβλεπαν μέλη της επιτροπής τεχνικών συμβούλων των συγγενών των θυμάτων) και επιστημονικές αποτιμήσεις, εκτιμάται ότι η πυρόσφαιρα που καταγράφεται στα βίντεο του δυστυχήματος παραπέμπει στην πιθανή ύπαρξη ενός άγνωστου υγρού καυσίμου.

Προκειμένου να εξηγήσουν για ποιο λόγο η πιο εκτεταμένη και έντονη πυρκαγιά εκδηλώθηκε στα συντρίμμια του βαγονιού – κυλικείου της επιβατικής αμαξοστοιχίας, αντί για τα βαγόνια του εμπορικού τρένου, οι ερευνητές εκτιμούν πως μετά τον εκτροχιασμό του το βαγόνι – κυλικείο συγκρούστηκε με εμπορική φορτάμαξα όπου ενδέχεται να βρισκόταν άγνωστο καύσιμο, με συνέπεια το φερόμενο υλικό να εγκλωβιστεί εν μέρει στο κυλικείο και κατά τα άλλα να διασπαρεί στην περιοχή.

Σημειώνεται πως ένα από τα ειδικά ερευνητικά κέντρα που συμβουλεύτηκε ο ΕΟΔΑΣΑΑΜ για το ζήτημα, το σουηδικό RI.SI, συμπέρανε ότι η πυρόσφαιρα θα μπορούσε να είχε προκληθεί από τα έλαια σιλικόνης των μετασχηματιστών των ηλεκτρικών μηχανών. Οι μελετητές, όμως, έκριναν ότι οι ευρύτερες συνθήκες και τα ίχνη που άφησαν οι πυρκαγιές στα συντρίμμια δεν υποστηρίζουν αυτό το ενδεχόμενο.

Ο ΕΟΔΑΣΑΑΜ αναγνωρίζει επίσης πως στα νεότερα βίντεο, όπου εικονίζεται η εμπορική αμαξοστοιχία λίγο πριν τη σύγκρουση, δεν αποτυπώνεται η παρουσία παράνομου φορτίου. Η αξιολόγηση της αυθεντικότητας και του αναλλοίωτου αυτών των βίντεο αναμένεται να ολοκληρωθεί τις επόμενες ημέρες από τα εργαστήρια της Ελληνικής Αστυνομίας.

Ένα ακόμα σημαντικό σημείο της έρευνας που εκκρεμεί είναι το κατά πόσον υλικά που χρησιμοποιούνται στα βαγόνια, στα καθίσματα για παράδειγμα, έχουν επιβραδυντικές ιδιότητες ώστε να μην καίγονται εύκολα και γρήγορα. Αυτό συνδέεται με τους λίγους επιβάτες που δεν αποκλείεται να έχασαν τη ζωή τους ως συνέπεια της πυρκαγιάς. Η σχετική μελέτη από ινστιτούτο της Γερμανίας δεν έχει ολοκληρωθεί ακόμα.

Στο ερώτημα τι είδους χημικό ήταν αυτό που προκάλεσε την πυρόσφαιρα προς τα μέλη της Επιτροπής η απάντηση ήταν: Η αυτοψία του τόπου του δυστυχήματος δεν έγινε με τον τρόπο που έγινε για να μπορέσουμε να προσδιορίσουμε τον τύπο που καυσίμου που μεταφερόταν και προξένησε την πυρόσφαιρα. Έγιναν προσομοιώσεις αλλά το μόνο που μπορούμε να συμπεράνουμε είναι ότι δεν μπορούν να δικαιολογήσουν οι μηχανές του τρένου αυτή την πυρόσφαιρα.

Το πόρισμα για το μπάζωμα

Εκτός από τα τραγικά γεγονότα της 28ης Φεβρουαρίου 2023, οι τρεις πραγματογνώμονες, δύο ξένοι κι ένας Έλληνας, εστιάζουν και στην πολυήμερη επιχείρηση έρευνας, διάσωσης και ταυτοποίησης των νεκρών που άρχισε μετά το δυστύχημα. Το πόρισμά τους περιγράφει επιχειρησιακό χάος στο σημείο του δυστυχήματος, καθώς διαπιστώνει πως η αστυνομία δεν κατάφερε να περιφρουρήσει την περιοχή ανάλογα με τις ενδεδειγμένες πρακτικές, ενώ οι διάφορες υπηρεσίες έκτακτης ανάγκης συνέχισαν να ενεργούν χωρίς ίχνος κεντρικού συντονισμού ή στρατηγικής κατεύθυνσης, με το κάθε σώμα να ακολουθεί τις εντολές των αξιωματικών του ερήμην των υπολοίπων.

Στο κείμενο αναφέρεται πως ακόμα και υπουργοί και γενικοί γραμματείς που βρέθηκαν στο σημείο ενεργούσαν ως «παρατηρητές», χωρίς να δίνουν εντολές. Οι ερευνητές καταλήγουν στο συμπέρασμα ότι δεν συστήθηκε διοικητική δομή που να δίνει κεντρικά εντολές στις διάφορες εμπλεκόμενες υπηρεσίες, ούτε επελέγη κάποιος Διευθυντής Επιχειρήσεων.

Για τη δε συντονιστική επιτροπή, η οποία συγκροτήθηκε επί τόπου λίγες ώρες μετά τη σύγκρουση των δύο τρένων και συνεδρίασε δύο φορές, οι πραγματογνώμονες αναφέρουν πως δεν υπάρχουν στοιχεία που να δείχνουν ότι έλαβε οποιαδήποτε κοινή απόφαση, ούτε κατέληξε σε κοινά σχέδια δράσης.

Από τα ευρήματα των ειδικών, προκύπτει επίσης ότι η κακή διαχείριση του τόπου του δυστυχήματος ήταν απόρροια της αντίληψης ότι δεν επρόκειτο για περιοχή που συνδέεται άμεσα με τη διαλεύκανση της τραγωδίας. Tο βάρος των ερευνών έπεσε εκείνες τις ημέρες στο σταθμαρχείο της Λάρισας και στις υποδομές του σταθμού, όπου κατασχέθηκε πληθώρα στοιχείων, σε μία προσπάθεια να αποσαφηνιστεί η άμεση αιτία της σύγκρουσης. Ως αποτέλεσμα, το σημείο του δυστυχήματος δεν χαρτογραφήθηκε, δεν έγιναν δειγματοληψίες, φωτογραφήσεις ή καταγραφές.

Ενδεικτικό αυτής της αντίληψης είναι ότι προσωπικά αντικείμενα των επιβαινόντων που περισυνελέγησαν γύρω από τους δύο συρμούς αρχικά αποθηκεύτηκαν στο αστυνομικό τμήμα Τεμπών ως απολεσθέντα αντικείμενα, τα οποία μπορούσαν να παραλάβουν επιζώντες και συγγενείς. Μόνο αφού πέρασαν έξι μήνες δόθηκε εντολή από τη Δικαιοσύνη να κατασχεθούν όσα αντικείμενα παρέμεναν στα χέρια της ΕΛΑΣ ως πειστήρια. Το πόρισμα καταγράφει πάντως την άμεση ανταπόκριση στην κατάσταση ανάγκης από το Πυροσβεστικό Σώμα, το Εθνικό Σύστημα Υγείας και τις υπηρεσίες της Ελληνικής Αστυνομίας, που ανέλαβαν και την ταυτοποίηση των θυμάτων στον συντομότερο δυνατό χρόνο.

Οι πραγματογνώμονες του ΕΟΔΑΣΑΑΜ δεν καταγράφουν σε οποιοδήποτε σημείο δόλο ή απόπειρα προμελετημένης καταστροφής στοιχείων, τονίζοντας αντίθετα πως υπήρχε έλλειψη κατανόησης του σωστού τρόπου διεξαγωγής της έρευνας. Γενικότερα, από το κείμενο δεν προκύπτει αιτιώδης σύνδεσμος ανάμεσα στα γεγονότα και στις πράξεις ή παραλείψεις πολιτικών προσώπων.

Στο σημείο αυτό επισημαίνεται ότι η απουσία ενός εξειδικευμένου αρμόδιου φορέα όπως ο ΕΟΔΑΣΑΑΜ επέτεινε το πρόβλημα της ορθής διερεύνησης, καθώς δεν υπήρχε ένα σώμα βέλτιστων πρακτικών και συμπερασμάτων που θα είχαν κωδικοποιηθεί με βάση τα προβλήματα των σιδηροδρόμων. Ο ΕΟΔΑΣΑΑΜ συγκροτήθηκε από την πρώτη κυβέρνηση Μητσοτάκη περίπου δύο μήνες πριν το δυστύχημα, στις αρχές του 2023. Έπρεπε να έχει συσταθεί, με ευρωπαϊκή οδηγία, από το 2004, δηλαδή σχεδόν δύο δεκαετίες νωρίτερα. Η στελέχωση του Οργανισμού με εμπειρογνώμονες έγινε τους μήνες μετά την τραγωδία.

Μηδενική λογοδοσία

Όλα αυτά τα προβλήματα “έδεσαν” με κακές πρακτικές των σταθμαρχών στη Λάρισα. Όπως προκύπτει από το πόρισμα, ενώ η απογευματινή βάρδια τυπικά λήγει στις 23:00 και η βραδινή αρχίζει στις 22:00, δηλαδή προβλέπεται αλληλοεπικάλυψη για μία ώρα, στην πράξη όσοι εργάζονταν το απόγευμα αναχωρούσαν μόλις αναλάμβανε καθήκοντα ο “βραδινός”. Έτσι, ο άπειρος σταθμάρχης ήταν μόνος τη νύχτα της 28ης Φεβρουαρίου.

Η βραδινή βάρδια χειρίζεται μεν λιγότερα δρομολόγια σε σχέση με την πρωινή ή την απογευματινή, όμως οι πραγματογνώμονες του ΕΟΔΑΣΑΑΜ επισημαίνουν πως ο βραδινός σταθμάρχης υποδέχεται μεγάλο αριθμό τραίνων το πρώτο δίωρο της υπηρεσίας του και η δουλειά του επιβαρύνεται από την άφιξη τυχόν καθυστερημένων δρομολογίων, όπως συνέβη το βράδυ του δυστυχήματος.

Ακόμα και ο σχεδιασμός του δωματίου του σταθμάρχη είναι προβληματικός, καθώς όποτε ο υπάλληλος βρίσκεται στο γραφείο για τις τηλεπικοινωνίες το βλέμμα του δεν είναι στραμμένο προς τις γραμμές. Συνεπώς, δεν μπορεί ταυτόχρονα να εποπτεύει την κίνηση των αμαξοστοιχιών ώστε να διαπιστώσει δια της όρασης αν συμβαίνει κάτι παράξενο. Το μοιραίο βράδυ καταγράφηκε ιδιαίτερα μεγάλος αριθμός επικοινωνιών, που επιβάρυνε τον άπειρο σταθμάρχη.

Τα προβλήματα αυτά είχαν παγιωθεί σε ένα περιβάλλον μηδενικής λογοδοσίας και αδύναμης εποπτείας. Στο πόρισμα σημειώνεται ότι ο ΟΣΕ και η Hellenic Train δεν είχαν σύστημα τακτικής αξιολόγησης των επιδόσεων του προσωπικού τους, ενώ ο ΟΣΕ δεν μεριμνούσε για προληπτική συντήρηση του υλικού του. Η δε ΡΑΣ, η ανεξάρτητη αρχή οποία χορηγεί πιστοποιητικά ασφαλείας στον ΟΣΕ, δεν είχε διαγνώσει κρίσιμες αδυναμίες και έχει ελλιπή εικόνα των επιδόσεων του σιδηρόδρομου.  Ο ΕΟΔΑΣΑΑΜ αναγνωρίζει ότι τα κενά και τα προβλήματα συνδέονται με τη βαθιά οικονομική κρίση της προηγούμενης δεκαετίας, που οδήγησε σε κακή συντήρηση, σε υποβάθμιση των υποδομών και σε ελλείψεις σε προσωπικό.

Το πόρισμα, τέλος, μαζί με συστάσεις για την αποφυγή ατυχημάτων και δυστυχημάτων στο μέλλον, στέκεται στο σχέδιο που υλοποιείται για την ανάταξη και τον εκσυγχρονισμό του σιδηρόδρομου, αναγνωρίζοντας ότι έχει γίνει πρόοδος μετά το δυστύχημα.