Μασκ και Μαμντάνι ανακατεύουν την πολιτική τράπουλα στις ΗΠΑ

Ειδικότερα, ο Μασκ, που είναι ο πλουσιότερος άνθρωπος στον κόσμο, δήλωσε το Σάββατο (5/7) ότι ίδρυσε ένα νέο πολιτικό κόμμα στις ΗΠΑ, το οποίο, όπως λέει, θα εκπροσωπεί «το 80%» των κεντρώων ψηφοφόρων. “Με αναλογία 2 προς 1, (δηλώσατε πως) επιθυμείτε ένα νέο πολιτικό κόμμα και θα το έχετε”, τόνισε ο Μασκ, κατηγορώντας Ρεπουμπλικάνους και Δημοκρατικούς πως λειτουργούν ως ενιαίος κομματικός μηχανισμός ενάντια στα συμφέροντα των Αμερικανών πολιτών.

Επικαλούμενος την στρατηγική που ακολούθησε ο Επαμεινώνδας στη μάχη των Λεύκτρων το 371 π.Χ., ο Μασκ ανέφερε ότι “ο τρόπος με τον οποίο θα σπάσουμε το ενιαίο κομματικό μηχανισμό (uniparty system) είναι χρησιμοποιώντας μια παραλλαγή του τρόπου με τον οποίο ο Επαμεινώνδας διέλυσε τον μύθο της αήττητης Σπάρτης στα Λεύκτρα: Εξαιρετικά συγκεντρωμένη ισχύς σε συγκεκριμένη τοποθεσία στο πεδίο της μάχης”.

Ερωτηθείς ποιος ήταν ο βασικός λόγος που τον έκανε να αλλάξει άρδην τη στάση του έναντι του προέδρου Τραμπ, ο Μασκ απάντησε: “Η αύξηση του ελλείμματος από ένα ήδη τρελό ποσό δύο τρισεκατομμυρίων δολαρίων επί (κυβέρνησης) Μπάιντεν στα 2,5 τρισεκ. δολάρια. Αυτό θα χρεοκοπήσει τη χώρα”.

Τα προβλήματα στον δρόμο του Μασκ

Ο γεννημένος στη Νότια Αφρική επιχειρηματίας δεν έχει δικαίωμα να θέσει υποψηφιότητα για την προεδρία των Ηνωμένων Πολιτειών, καθώς οι υποψήφιοι πρέπει να έχουν γεννηθεί στις ΗΠΑ. Δεν είναι όμως το μόνο πρόβλημα που θα κληθεί να αντιμετωπίσει, καθώς όπως αναδεικνύει σε εκτενές ρεπορτάζ της η Washigton Post, το κόμμα του Μασκ αντιμετωπίζει σημαντικές προκλήσεις, που κυμαίνονται από την υφιστάμενη πολιτική δομή που ευνοεί το δικομματικό σύστημα, ως την όχι και τόσο συμπαθή στο ευρύ κοινό προσωπικότητά του.

Αρχικά, αν ο δισεκατομμυριούχος και πρώην υποστηρικτής του Ντόναλντ Τραμπ θέλει να στηρίξει τους ομοσπονδιακούς υποψηφίους σε διαφορετικές Πολιτείες ή, τελικά, ή έναν προεδρικό υποψήφιο ενός τρίτου κόμματος, αυτό θα πρέπει να συμμορφώνεται με εκλογικές ποικίλες απαιτήσεις.

Αυτές οι απαιτήσεις έχουν βάλει σε δύσκολη θέση πολλούς υποψηφίους τρίτων κομμάτων. Κατά τη διάρκεια των προεδρικών εκλογών του 2024, κανένας αξιοσημείωτος υποψήφιος τρίτων κομμάτων , συμπεριλαμβανομένων του Chase Oliver του Ελευθεριακού Κόμματος, της Jill Stein του Πράσινου Κόμματος, του Cornel West και του Robert F. Kennedy Jr, δεν εμφανίστηκε στα ψηφοδέλτια στο σύνολο των 50 Πολιτειών.

Επίσης, σε ότι αφορά την ιστορία των “τρίτων” κομμάτων, η αμερικανική ιστορία δεν κρύβει αισιόδοξα μηνύματα για τον εκκεντρικό μεγιστάνα. Η τελευταία φορά που ένας υποψήφιος για την προεδρία, που δεν ήταν Ρεπουμπλικάνος ή Δημοκρατικός, κέρδισε εκλογικές ψήφους ήταν το 1968, όταν πέντε Νότιες Πολιτείες ψήφισαν υπέρ του υποψήφιου του Αμερικανικού Ανεξάρτητου Κόμματος, Τζορτζ Γουάλας. Ο δισεκατομμυριούχος μεγιστάνας Ρος Περό έλαβε περίπου το 19% της λαϊκής ψήφου το 1992 και καμία ψήφο από το εκλεκτορικό κολέγιο.

Τέλος, η προσωπικότητα του Μασκ είναι αμφίβολο κατά πόσο μπορεί να είναι ελκυστική για τους υποστηρικτές και τους ψηφοφόρους των δύο μεγάλων κομμάτων. Ο Ντόναλντ Τραμπ αποτελούσε για τους Ρεπουμπλικάνους πολιτικό φαινόμενο και σημείο αναφοράς πολύ πριν την συνεργασία του με τον Μασκ. Οι δε Δημοκρατικοί θα δυσκολεύονταν να υποστηρίξουν ένα πρόσωπο που έχει κατ’ επανάληψη επιτεθεί σε αυτούς για τη “woke agenda”. Επομένως, μία διαρροή από την εκλογική των δύο μεγάλων κομμάτων στην κατεύθυνση ενός κόμματος υπό τον Μασκ φαντάζει πολύ δύσκολη.

Υπάρχει ασφαλώς και η άλλη ανάγνωση, που θέλει τις διακηρύξεις περί κόμματος μια τακτική να ασκηθεί πίεση προς τον Λευκό Οίκο, με απώτερο στόχο μια επαναδιαπραγμάτευση των δύο πλευρών, στη λογική της εξυπηρέτησης των συμφερόντων του Μασκ. Σε αυτό το σκεπτικό (του ανακατέματος της τράπουλας στους Ρεπουμπλικάνους) οι υποψήφιοι του Μασκ θα μπορούσαν να επηρεάσουν τις ενδιάμεσες εκλογές, εκεί όπου η ψήφος από τον σκληροπυρηνικό πυρήνα του κινήματος MAGA αναμένεται να έχει πιο χαλαρά χαρακτηριστικά.

Το φαινόμενο Μαμντάνι

Στον αντίποδα του πολιτικού φάσματος και του ύφους άσκησης της πολιτικής, η είδηση ότι ένας 33χρονος μουσουλμάνος που δηλώνει δημοκρατικός σοσιαλιστής έκανε τον νυν ένοικο του Λευκού Οίκου να φρίξει και το κατεστημένο των Δημοκρατικών να φοβηθεί για το τι μέλλει γενέσθαι στο επίπεδο των εσωτερικών συσχετισμών του ιστορικού κόμματος.

«Επιτέλους συνέβη, οι Δημοκρατικοί ξεπέρασαν τα όρια. Ο ΖΜ ένας 100% Τρελός Κομμουνιστής μόλις κέρδισε την εκλογή των Δημοκρατικών και πάει γραμμή για Δήμαρχος. Είχαμε Ριζοσπάστες Αριστερούς και πριν αλλά το πράγμα πλέον καταντά γελοίο. Η εμφάνιση του είναι ΧΑΛΙΑ, η φωνή του είναι εκνευριστική και τον στηρίζει η ΑΟΚ +3 όλοι τους ΧΑΖΟΙ…» έγραψε ο Ντόναλντ Τραμπ σε ένα ακόμη μπουμερίστικο σχόλιο στο μέσο κοινωνικής δικτύωσης Truth Social, το οποίο χειρίζεται ως προσωπικό ημερολόγιο.

Ο 33χρονος πολιτικός έχει την υποστήριξη ηγετικών προσωπικοτήτων της αριστερής πτέρυγας του Δημοκρατικού Κόμματος, όπως ο Μπέρνι Σάντερς και η Αλεξάνδρια Οκάσιο-Κορτές και ασφαλώς της πανεπιστημιακής φοιτητικής νεολαίας που πρωταγωνίστησε στις διαδηλώσεις υπέρ της άρσης του δολοφονικού αποκλεισμού (συνδυασμένου με απανωτούς βομβαρδισμούς) του Ισραήλ στη Λωρίδα της Γάζας.

Στο επίκεντρο του προγράμματός του Μαμντάνι βρίσκεται η πρόταση για πάγωμα των ενοικίων σε ένα εκατομμύριο διαμερίσματα, η επιβολή μεγαλύτερων φόρων στους πλουσίους, έτσι ώστε να γίνει δωρεάν η χρήση των λεωφορείων και η δημιουργία δημοτικών παντοπωλείων που θα προσφέρουν φθηνότερα αγαθά.

Υπάρχει όμως και η ένσταση των πιο μετριοπαθών στο Δημοκρατικό Κόμμα, για την απόσταση μεταξύ συρμού και… αποβάθρας. Ο Μαμντάνι θα βρεθεί αντιμέτωπος με την επίμονη αντίδραση του κατεστημένου της Νέας Υόρκης, με κυρίαρχο παράγοντα την κυβερνήτη Κάθι Χότσουλ, η οποία έχει ήδη απορρίψει τις προτάσεις του για αύξηση των φόρων στους πλουσίους.

Και υπάρχει και το ζήτημα της αποτελεσματικότητας. Το Politico, συγκρίνει την περίπτωση Μαμντάνι με εκείνη του Μπράντον Τζόνσον, του δημάρχου του Σικάγο που υποστηρίχθηκε από σοσιαλιστικές οργανώσεις και το Δημοκρατικό Σοσιαλιστικό Κόμμα της Αμερικής (DSA) όταν επικράτησε πριν δύο χρόνια έναντι της Λόρι Λάιτφουτ. Ωστόσο, η θητεία του Τζόνσον έχει σημαδευτεί από πολιτικές αποτυχίες, παρεμβάσεις που απορρίφθηκαν από το Δημοτικό Συμβούλιο και απογοήτευση στους ψηφοφόρους. Μάλιστα, η  συντακτική ομάδα της Chicago Tribune έγραψε πρόσφατα ένα καυστικό άρθρο με τίτλο “Θέλετε να μάθετε πώς θα κυβερνούσε ένας σοσιαλιστής δήμαρχος στη Νέα Υόρκη; Ρωτήστε το Σικάγο”.

Ξανανοίγει η κουβέντα στους Δημοκρατικούς

Η περίπτωση Μαντάνι ανοίγει εκ νέου τη συζήτηση για την κατεύθυνση που πρέπει να πάρουν οι Δημοκρατικοί, λίγους μήνες μετά την επάνοδο του Τραμπ στην εξουσία. Πολλοί αριστεροί Δημοκρατικοί υποστήριξαν ότι το μάθημα της ήττας του Νοεμβρίου δεν ήταν πως οι Αμερικανοί μετατοπίστηκαν προς τα δεξιά, αλλά πως διψούν για μια νέα προσέγγιση στην πολιτική.

Η Στέφανι Τέιλορ, της Επιτροπής Προοδευτικής Αλλαγής, δήλωσε στο BBC ότι ελπίζει αυτό να λειτουργήσει επιτέλους ως ένα κάλεσμα αφύπνισης: Η βάση έχει εξαντληθεί. «Έχουμε δει ένα κατεστημένο του Δημοκρατικού Κόμματος που έχει εργαστεί ενεργά για να υπονομεύσει και να νικήσει μερικούς από τους καλύτερους, λαμπρότερους και πιο χαρισματικούς μας για ιδεολογικούς λόγους, επειδή δεν τους άρεσαν οι αντι-εταιρικές ή οι αντιπολεμικές τους θέσεις ή οι θέσεις τους κατά της διαφθοράς», είπε.

Η πολιτική του καμπάνια έχει κινητοποιήσει πάνω από 45.000 εθελοντές και προσελκύσει το ενδιαφέρον νέων ψηφοφόρων που αναζητούν ριζικές αλλαγές στην πόλη τους. Όπως λέει η Γκρέις Μάουσερ, συν-πρόεδρος της τοπικής οργάνωσης του DSA, «η εκλογή ενός σοσιαλιστή δημάρχου στη μεγαλύτερη πόλη της χώρας θα στείλει ένα ισχυρό μήνυμα και θα εμπνεύσει όσους αγωνίζονται για τα συμφέροντα της εργατικής τάξης».

Ευκαιρία ή ακόμη μια καταδικασμένη περίπτωση μιας ελπίδας που διαψεύδεται; Όπως και να ‘χει η περίπτωση Μαμντάνι, πλήρως διαφορετική σε περιεχόμενο και καταβολές από εκείνη του Μασκ, αποδεικνύει και αυτή ότι οι διεργασίες στα δύο μεγάλα κόμματα των ΗΠΑ γίνονται όλο και πιο έντονες και οι ευθυγραμμίσεις της βάσης με τις ηγεσίες τους δεν είναι πια τόσο στέρεες.