Με τι ατζέντα έρχεται ο Ζελένσκι στην Αθήνα

Ο Βολοντίμιρ Ζελένσκι, αναμένεται να επισκεφθεί την Αθήνα εντός του Νοεμβρίου, σε ημερομηνία που θα ανακοινωθεί την τελευταία στιγμή για λόγους ασφαλείας. Η επίσκεψη, που χαρακτηρίζεται «καθυστερημένη» σύμφωνα με διπλωματικές πηγές, έρχεται σε μια κρίσιμη συγκυρία τόσο για τον πόλεμο στην Ουκρανία όσο και για τη στάση της Ελλάδας απέναντι στις συμμαχικές της δεσμεύσεις. Κεντρικός άξονας των επαφών του Ζελένσκι με τον Κυριάκο Μητσοτάκη θα είναι η στρατιωτική και ενεργειακή συνεργασία των δύο χωρών, στο πλαίσιο της ευρύτερης ευρωπαϊκής στήριξης προς το Κίεβο.

Η Αθήνα, από την πρώτη στιγμή της ρωσικής εισβολής, βρέθηκε στη λεγόμενη «σωστή πλευρά της ιστορίας», αποστέλλοντας στρατιωτική και ανθρωπιστική βοήθεια, γεγονός που την κατατάσσει στις χώρες της ΕΕ με σαφή φιλοουκρανική στάση. Ωστόσο, δύο και πλέον χρόνια μετά, η κυβέρνηση Μητσοτάκη προσπαθεί να ισορροπήσει σε ένα λεπτό διπλωματικό και πολιτικό σχοινί. Ναι μεν θέλει να συνεχίσει να στηρίζει την Ουκρανία και τον Ζελένσκι, αλλά χωρίς να θέσει σε κίνδυνο την εθνική της άμυνα, χωρίς να επιβαρύνει περαιτέρω τον κρατικό προϋπολογισμό και χωρίς να δώσει επιχειρήματα στην αντιπολίτευση, η οποία ήδη ασκεί έντονη κριτική για την «άνευ όρων» προσκόλληση της Αθήνας στις αμερικανονατοϊκές επιλογές.

Οι κόκκινες γραμμές στον Ζελένσκι

Όπως προκύπτει από το ρεπορτάζ, στο τραπέζι των συζητήσεων αναμένεται να βρεθεί το ενδεχόμενο παραχώρησης παλαιών σοβιετικής κατασκευής αντιαεροπορικών συστημάτων ή άλλου στρατιωτικού υλικού που θεωρείται πλέον επιχειρησιακά ξεπερασμένο. Η ελληνική πλευρά, ωστόσο, ξεκαθαρίζει πως δεν πρόκειται να παραδώσει κανένα οπλικό σύστημα πριν εξασφαλιστεί η αντικατάστασή του, καθώς προτεραιότητα αποτελεί η διατήρηση της αποτρεπτικής ισχύος της χώρας, ειδικά σε μια περίοδο που το γεωπολιτικό περιβάλλον στην Ανατολική Μεσόγειο παραμένει ασταθές.

Παράλληλα, σημαντική θέση στην ατζέντα θα έχουν τα ενεργειακά. Η Ουκρανία, με κατεστραμμένες ενεργειακές υποδομές και εξάρτηση από εξωτερικές πηγές, βλέπει την Ελλάδα ως πιθανό κόμβο τροφοδοσίας μέσω LNG και αγωγών που ήδη αναπτύσσονται στα Βαλκάνια. Η ελληνική κυβέρνηση, από την πλευρά της, επιχειρεί να ενισχύσει τον ρόλο της ως περιφερειακού παρόχου ενέργειας και στρατηγικού εταίρου στη μεταπολεμική ανοικοδόμηση της Ουκρανίας.

Το “στοπ” της Κομισιόν στην Ελλάδα

Θυμίζουμε πως η Ευρωπαϊκή Επιτροπή απέρριψε τα αιτήματα της ελληνικής κυβέρνησης για τη σύνταξη ειδικής μελέτης δημοσιονομικού κόστους και για τη συμμετοχή του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Σταθερότητας (ESM) στο σχέδιο αξιοποίησης των παγωμένων ρωσικών κεφαλαίων, με σκοπό τη χρηματοδότηση της Ουκρανίας από τα 27 κράτη-μέλη της ΕΕ. Το σχέδιο προβλέπει τη συγκέντρωση συνολικά 185 δισεκατομμυρίων ευρώ, που θα χρησιμοποιηθούν για τη στήριξη του Κιέβου μέσω ενός μηχανισμού που η Κομισιόν περιγράφει ως «δάνειο πολεμικών επανορθώσεων».

Η απόρριψη των ελληνικών αιτημάτων σημαίνει πως η Ελλάδα θα συμμετάσχει υποχρεωτικά, χωρίς εξαιρέσεις ή ελαφρύνσεις, στη χρηματοδότηση, εγγυώμενη το μερίδιό της είτε με καταβολή μετρητών είτε με άλλες οικονομικές καλύψεις. Το δάνειο θα στηριχθεί στους τόκους των παγωμένων ρωσικών κεφαλαίων που διακρατούνται στο Euroclear, ενώ τα κράτη-μέλη θα αναλάβουν την ευθύνη αποπληρωμής σε βάθος χρόνου, έως ότου η Ρωσία καταβάλει τις δικές της αποζημιώσεις.

Την ίδια ώρα, η Ουάσιγκτον και οι ευρωπαϊκές ηγέτες ασκούν έντονες πιέσεις στην Αθήνα για άμεση ένταξη της Ελλάδας στο πρόγραμμα PURL του ΝΑΤΟ, μέσω του οποίου τα κράτη-μέλη συνεισφέρουν οικονομικά για την αγορά αμερικανικών όπλων που προορίζονται για την Ουκρανία. Παράλληλα, ζητούν επιτάχυνση της ενίσχυσης της ουκρανικής αεράμυνας, με προτάσεις που περιλαμβάνουν την αποστολή ελληνικών συστημάτων Patriot ή τη συμμετοχή σε άλλα σχήματα υποστήριξης.
Η Αθήνα, ωστόσο, εμφανίζεται διστακτική.