Με την πρώτη κρίση καταρρέουν όσα κτίζονται στην άμμο

Το ζητούμενο είναι πότε και πώς θα τελειώσει αυτός ο πόλεμος, που μαίνεται στην Ουκρανία εδώ και δεκατέσσερις ημέρες. Από τότε, δηλαδή, που εισέβαλε η Ρωσία στη γειτονική της χώρα. Οι όροι που θέτει η Μόσχα παραπέμπουν σε πλήρη παράδοση του Κιέβου. Με τέτοιους όρους λύση δεν μπορεί να υπάρξει. Την ίδια ώρα, το ΝΑΤΟ και κάποιοι Ευρωπαίοι, που ενθάρρυναν την ουκρανική ηγεσία να φλερτάρει με μια ρωσική εισβολή, τώρα που ο Πούτιν έκανε τις προειδοποιήσεις πράξεις, άφησαν μόνους τους Ουκρανούς.

Αποφάσισαν κυρώσεις, εξέδωσαν ανακοινώσεις στήριξης, δήλωσαν πανέτοιμοι να υποδεχθούν μεταναστευτικές ροές. Όλα αυτά, εκ του αποτελέσματος, φαίνεται πως δεν λειτουργούν αποτρεπτικά. Αυτό είναι ένα ζήτημα, αρκούντως σημαντικό. Ένα άλλο, είναι η διαχείριση που έκανε η ουκρανική ηγεσία, η οποία βλέποντας τη Μόσχα αποφασισμένη να εισβάλει στη χώρα της, εισάκουσε τις παροτρύνσεις των δυτικών. Το τι προηγήθηκε, βέβαια, ως προς τη διαχείριση, δεν δικαιολογεί το τι συμβαίνει σήμερα, δηλαδή την προέλαση των ρωσικών δυνάμεων εντός της Ουκρανίας.

Σήμερα, λοιπόν, έχουμε ένα δεδομένο, το οποίο καλείται η λεγόμενη διεθνής κοινότητα να αντιμετωπίσει: Την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία και την αποχώρηση των δυνάμεών της από τη χώρα αυτή. Έχει να αντιμετωπίσει έναν πόλεμο στην Ευρώπη, που μπορεί να αλλάξει άρδην τα γεωπολιτικά δεδομένα και τις σχέσεις μεταξύ κρατών. Ο πόλεμος και οι επιπτώσεις του είναι ένα ζήτημα, που απασχολεί όλους αφού έχει γεωστρατηγική διάσταση, καθώς και πολιτικές και οικονομικές επιπτώσεις.

Σε σοβαρά κράτη, αυτή η αξιολόγηση έγινε πριν ξεκινήσει η ρωσική εισβολή και λήφθηκαν και μέτρα. Σε κράτη της αρπαχτής, αερατζήδες και της επιδερμικότητας πραγματοποιούνται εκ των υστέρων συσκέψεις με όλους τους αρμόδιους και τους εμπλεκόμενους φορείς, για να μετρήσουν, για παράδειγμα, πόσοι τουρίστες θα έλθουν και πόσοι θα ακυρώσουν τις κρατήσεις τους.

Σαφώς και τα πρώτα, που λειτουργούν πάντα, είναι τα αντανακλαστικά της επιβίωσης. Και η επιβίωση συνδέεται και με την οικονομία. Όσα κράτη υποβαθμίζουν ότι ζούμε σε μια παγκόσμια οικονομία, θα λαμβάνουν αποφάσεις και θα διαχειρίζονται τις εξελίξεις μυωπικά και με τοπικούς όρους. Η παγκοσμιοποίηση επηρεάζει τα πάντα και τους πάντες.

Η χώρα στα μανταλάκια της επιδερμικότητας

Στην Κύπρο το 1974, αμέσως μετά την τουρκική εισβολή, ξεκίνησε μια γιγαντιαία προσπάθεια να ξανακτιστεί η χώρα. Να σταθεί στα πόδια της. Τότε είχε δοθεί το σύνθημα, «ούτε σπιθαμή ακαλλιέργητης γης», «να ξανακτιστεί βιομηχανία», «να δημιουργηθούν θέσεις εργασίας». Και τα πρώτα χρόνια αυτό δούλεψε καθώς λειτούργησε η χώρα συλλογικά, έχοντας στόχους, που έθεταν όλοι οι κοινωνικοί παράγοντες.

Στη συνέχεια, μόλις άρχισε η οικονομία να βρίσκει τα… πόδια της, άλλαξαν οι προτεραιότητες και διαμόρφωσαν λογικές εύκολου και γρήγορου κέρδους. Για τους λίγους και τους… έξυπνους. Χωρίς πλάνο, θεσμικό και επενδυτικό, η Κύπρος έκτιζε στην άμμο! Στράφηκε και επικεντρώθηκε πρωτίστως στον τουρισμό και τις υπηρεσίες, εγκαταλείποντας άλλους (π.χ. γεωργία). Δύο τομείς που απέδωσαν, πλην όμως μονίμως επηρεάζονται από εξωγενείς παράγοντες: Από οικονομικές κρίσεις, πολέμους που εξελίσσονται δίπλα ή μακριά μας.

Παράλληλα, με την έλλειψη ευρύτερου σχεδιασμού, αρπαχτικά κινούνταν στα μονοπάτια του γρήγορου κέρδους, με λογικές τζόγου. Μεταξύ άλλων, η χώρα έζησε το μεγάλο σκάνδαλο του Χρηματιστηρίου και εσχάτως τα “χρυσά διαβατήρια”. Μοντέλα που εξέθεσαν τη χώρα και προκάλεσαν αναταράξεις στην οικονομία.

Και μετά; Η οικονομία στα μανταλάκια της επιδερμικότητας. Χωρίς πλάνο. Κι αυτή η κρίση να περάσει, στην ίδια πεπατημένη θα πορευθεί η χώρα. Θα αναθεωρηθεί, για παράδειγμα, η προτεραιότητα που δόθηκε στην ρωσική αγορά για προσέλκυση τουριστών, θα βρεθεί μια καινούργια μέχρι νεωτέρας. Προφανώς και δεν υπάρχει σχεδιασμός μακράς πνοής. Όπως δεν φαίνεται να υπάρχει και γεωπολιτικός σχεδιασμός, που πρέπει, επιβάλλεται, να διαμορφωθεί μετά από σωστή ανάγνωση των νέων δεδομένων.

Τα νέα δεδομένα σαφώς και επηρεάζουν την Κύπρο, που κινδυνεύει από αναθεωρητικές πολιτικές, από την επεκτατική ηγεμονική πολιτική της Τουρκίας. Πώς αντιμετωπίζεται; Με Μέτρα Οικοδόμησης Εμπιστοσύνης. Εδώ θα μπορούσαμε να γελάμε, αλλά είναι, δυστυχώς, τραγικό. Ο πόλεμος στην Ουκρανία επιβεβαίωσε και ανέδειξε τα αδιέξοδα της χώρας. Πολιτικά και οικονομικά…