Μείζων πρόκληση για τον ΣΥΡΙΖΑ ο Κασσελάκης

Μετά και το έκτακτο Συνέδριο του ΣΥΡΙΖΑ, που επικύρωσε τις πέντε πλέον υποψηφιότητες, η μάχη για την διαδοχή του ΣΥΡΙΖΑ έχει εισέλθει στην τελική ευθεία. Η μαζική προσέλευση στην χθεσινή διαδικασία, που εξαντλήθηκε στις ομιλίες των υποψηφίων αρχηγών, παρότι μεταδιδόταν και διαδικτυακά, δείχνει το ανανεωμένο ενδιαφέρον που προκάλεσε στην κομματική βάση, αλλά και στους ψηφοφόρους, ο Στέφανος Κασσελάκης.

Μέχρι την εμφάνιση του Κασσελάκη, η Έφη Αχτσιόγλου ήταν το απόλυτο φαβορί στην κούρσα της διαδοχής με τον Νίκο Παππά και τον Ευκλείδη Τσακαλώτος να διεκδικούν –σύμφωνα με τα μέχρι πρότινος προγνωστικά– την δεύτερη θέση. Η υποψηφιότητα Κασσελάκη διέσπασε την πτέρυγα του Παππά. Ως τουλάχιστον δεύτερος πλέον για την πρώτη Κυριακή εμφανίζεται ο Κασσελάκης με τον Παππά και τον Ευκλείδη Τσακαλώτο να μάχονται για την τρίτη θέση.

Ένα ερώτημα που θα καθορίσει την έκβαση είναι η συμμετοχή. Στην εκλογή του Αλέξη Τσίπρα είχαν συμμετάσχει πάνω από 150.000 μέλη. Με την εμφάνιση του Κασσελάκη αναζωπυρώθηκε το ενδιαφέρον και προστίθενται ψηφοφόροι στην κάλπη. Παράλληλα υπάρχει πάντα το ερώτημα για το αν ο Κασσελάκης θα μπορέσει να προσελκύσει νέες κατηγορίες ψηφοφόρων. Η εκτίμηση είναι ότι ευνοείται από την διεύρυνση του εκλογικού σώματος. Το παραδοσιακό κοινό εκ των πραγμάτων ψηφίζει με παραδοσιακά κριτήρια. Όσο περισσότεροι από τους 150.000 ψηφοφόρους προσέλθουν, τόσο αυξάνουν οι πιθανότητες του εξ Αμερικής και ακόμη περισσότερο αν εγγραφούν νέοι.

Ένα δεύτερο ερώτημα είναι ποια θα είναι η διαφορά μεταξύ πρώτου και δεύτερου στον πρώτο γύρο. Αν η διαφορά είναι μεγάλη δύσκολα θα καλυφθεί, στοιχείο που ευνοεί την Αχτσιόγλου. Βουλευτής πάντως που από την αρχή είχε συνταχθεί με την Αχτσιόγλου έλεγε στο περιθώριο του Συνεδρίου: «Αν ο Κασσελάκης περάσει στον δεύτερο γύρο με καλό ποσοστό, κάτι που θεωρώ πιθανό βλέποντας την κινητικότητα στην βάση, τότε δεν μπορώ να αποκλείσω ακόμη και να κερδίσει την ηγεσία».

Ένα ακόμη ενδιαφέρον στοιχείο έχει να κάνει με το ντιμπέιτ των υποψηφίων. Ντιμπέιτ μεταξύ των πέντε δεν θα γίνει, η πρόταση δεν προχώρησε. Είναι όμως ακόμη ανοικτό και πιθανό να γίνει πριν την δεύτερη Κυριακή μεταξύ του πρώτου και του δεύτερου. Η ενδεχόμενη επίπτωσή του θα μειωθεί από το γεγονός ότι την δεύτερη Κυριακή θα μπορούν να ψηφίσουν μόνο όσοι θα έχουν πάρει μέρος και στην πρώτη εκλογή. Μέσα σε αυτό το πλαίσιο, παρότι μένουν μόνο δύο εβδομάδες, υπάρχει ακόμη πολύς δρόμος αφού ουσιαστικά το φίνις θα καθορίσει και το αποτέλεσμα.

Το κλίμα του Συνεδρίου

Το κλίμα στο Συνέδριο ήταν μουδιασμένο, ίσως γιατί ο Κασσελάκης άλλαξε τους συσχετισμούς και τα προγνωστικά. Ήταν εμφανής η αμηχανία του Παππά –φάνηκε στην κατά τα άλλα πολύ καλή ομιλία του– από το γεγονός ότι οι υπογραφές που κατέθεσε ο Κασσελάκης προέρχονται στην πλειονότητά τους από τον χώρο των δικών του υποστηρικτών. Ο Παύλος Πολάκης με την στήριξή του στον Κασσελάκη διέσπασε περαιτέρω το στρατόπεδο των πάλαι ποτέ προεδρικών, από τους οποίους αντλεί ο Παππάς. Σημειώνεται ότι ένας αριθμός είχε ήδη κατευθυνθεί από την αρχή προς την Αχτσιόγλου.

Αν και ήταν η πρώτη φορά που συμμετείχε σε τέτοια διαδικασία και μάλιστα ως ένας εκ των πρωταγωνιστών και ήταν αναμενόμενο το τρακ, εντούτοις ήταν εμφανής η αυτοπεποίθηση και η αίσθηση ανωτερότητας, στα όρια της υπεροψίας, του Κασσελάκη. Αυτό φάνηκε τόσο κατά την ομιλία του όσο και στο περιθώριο της διαδικασίας όταν στο φουαγιέ του Ιδρύματος Μείζονος Ελληνισμού, έκαναν ουρά για να τον χαιρετίσουν και να του μιλήσουν νέα, αλλά και παλιά στελέχη.

Η ομιλία του ξέφυγε από τα στερεότυπα της Αριστεράς, είχε στο κέντρο την πορεία του, ήταν συγκρουσιακή προς τον Κυριάκο Μητσοτάκη και προς το μιντιακό και επιχειρηματικό σύστημα που τον στηρίζει και που πολέμησε τον ΣΥΡΙΖΑ και τον Τσίπρα. Συγκρουσιακή ήταν και σε σχέση με τα εσωκομματικά, καθώς συνέδεε την επικράτησή του με τη νέα Αριστερά και με τη νικηφόρα σύγκρουση με τη Δεξιά και τον Κυριάκο Μητσοτάκη. Έθεσε, μάλιστα, υπεροπτικά το δίλημμα προς τους συνέδρους: «την επόμενη ημέρα της εκλογής μου το 41% τελειώνει. Δεν θέλετε να νικήσετε τον Μητσοτάκη και τη Δεξιά;»

Εμφατική ήταν η αναφορά του στον πόλεμο που ο Τσίπρας δέχθηκε από το κατεστημένο αλλά και στην δική του σχέση μαζί του. Εν ολίγοις εμφανίστηκε ως η τομή στα κομματικά πράγματα και παράλληλα εκείνος που μπορεί να παραλάβει την σκυτάλη από τον Τσίπρα για να φέρει τη «νέα φορά αριστερά» στην εξουσία. Με υπόρητο τρόπο επιβεβαίωνε τις εικασίες ότι έχει την διακριτική στήριξη του πρώην προέδρου ο οποίος φέρεται δυσαρεστημένος από τον τρόπο που τον αντιμετώπισε μετά την ήττα η Αχτσιόγλου.

Συγκίνηση και προσωπικές αιχμές

Συγκινημένη εμφανίστηκε η Αχτσιόγλου και κάποια στιγμή κατά την διάρκεια της ομιλίας της έσπασε η φωνή της. Επεσήμανε τις δικές της προτεραιότητες για την ανασυγκρότηση του κόμματος και παρότι δίνει έμφαση στον αριστερό προσανατολισμό επανέλαβε ότι «ο ΣΥΡΙΖΑ είναι το κόμμα των πολλών, εκείνοι που εξαιρούνται είναι η κομματική ολιγαρχία, τα τζάκια και η ελίτ». Έστρεψε δε τα πυρά της –χωρίς να τον κατονομάσει– στον Παύλο Πολάκη και στις επιθέσεις που της έκανε κατά την διάρκεια της εσωκομματικής αναμέτρησης. Εμφανίστηκε δε ως το “νέο κύμα”, για το οποίο ο Τσίπρας ζήτησε να ανοίξει ο δρόμος με την αποχώρησή του από την ηγεσία.

Ο Τσακαλώτος επέμεινε ότι η πολιτική αντιπαράθεση δεν είναι ουδέτερη ή τεχνοκρατική, η επικράτηση του Μητσοτάκη έχει ιδεολογικό πρόσημο και ότι η Αριστερά θα πρέπει να κερδίσει την ηγεμονία με τις ιδέες και το δικό της αξιακό πλαίσιο. Ο Τσακαλώτος είπε ότι οι αριστεροί διανοούμενοι είχαν προβλέψει την αποτυχία του νεοφιλελεύθερου επιχειρηματικού μοντέλου που βασιζόταν στα χαμηλά εργατικά και στη μειωμένη φορολογία. Μπορούν, λοιπόν, να νιώθουν υπερήφανοι για την σωστή τους τοποθέτηση όταν ξεκινούσε διεθνώς η αντίστοιχη συζήτηση. Επέμεινε πάντως στο ότι δεν μπορεί να υπάρξει κοινωνικό κράτος και δημόσιες δαπάνες προς όφελος των πολλών δίχως φορολόγηση.

Ήταν στον αντίποδα του Παππά, ο οποίος πρότεινε την επανασύνδεση με τη μεσαία τάξη μέσω και της χαμηλής φορολογίας. Ο Παππάς πάντως αναφέρθηκε με καθαρότητα και σαφήνεια στα εξωτερικά θέματα, βάζοντας κόκκινες γραμμές στην στήριξη για μία συμφωνία με την Τουρκία και περιγράφοντας τον ΣΥΡΙΖΑ σαν πατριωτική Αριστερά. Γενικότερα περιγράφει τον ΣΥΡΙΖΑ σαν το κόμμα της μεγάλης δημοκρατικής παράταξης, κληρονόμου του πάλαι ποτέ ΠΑΣΟΚ. Μόνο που αυτό που ήταν κρίσιμο από το 2019 μέχρι τις εκλογές του 2023 μοιάζει παρωχημένο μετά την εμφάνιση Κασσελάκη, η οποία βάζει όλη την συζήτηση και τον σχετικό προβληματισμό σε νέα βάση.

Ο Στέφανος Τζουμάκας από την πλευρά του έκανε μία πλήρη και μακρά ομιλία, σαν μάθημα πολιτικής απόσταγμα εμπειρίας 50 ετών με παραδείγματα και αναφορές από την πολιτική ιστορία. Επιβεβαίωσε ότι δεν έθεσε υποψηφιότητα για να κερδίσει, ούτε καν για να μετρηθεί, αλλά για να εμπλουτίσει τον εσωκομματικό διάλογο και να χαράξει κάποιες γραμμές στην τάση των συνυποψηφίων του να κινηθούν σε συστημικό πλαίσιο. Κατά την διάρκεια της ομιλίας του ο Κασσελάκης αποχώρησε επιδεικτικά μιας και ο Τζουμάκας του είχε επιτεθεί προσωπικά και σκληρά τις προηγούμενες ημέρες, λέγοντας ότι «γελάει η ελληνική κοινωνία».

Νέα και παλιά Αριστερά

Συνολικά ο Τζουμάκας κινήθηκε σαν συνέχεια της καλύτερης παράδοσης του ΠΑΣΟΚ. Ο Παππάς θέλει τον ΣΥΡΙΖΑ σαν τον κορμό της δημοκρατικής και προοδευτικής παράταξης. Ο Τσακαλώτος με βαθιά γνώση της διεθνούς θεωρίας και πράξης της Αριστεράς οραματίζεται τον ΣΥΡΙΖΑ σαν το κόμμα που μπορεί να κερδίσει την ηγεμονία στην κοινωνία με το αριστερό του πρόσημο. Η δε Αχτσιόγλου επιδιώκει μία ευρεία πλειοψηφία και εξ ανάγκης παρά τις επιμέρους διαφορές κινείται τεχνοκρατικά και πολυσυλλεκτικά.

Ο όλος αυτός προβληματισμός, καίτοι γόνιμος, μοιάζει ξεπερασμένος με την εμφάνιση του Κασσελάκη που φέρνει έναν υπερατλαντικό αέρα. Φυσικά έχει αντιφάσεις και μόνο από το γεγονός ότι τον στηρίζει ο Πολάκης. Ενδεχόμενη επικράτησή του θα ολοκληρώσει τον μετασχηματισμό του πολιτικού συστήματος και ίσως και της κοινωνίας που ξεκίνησε με την επικράτηση στην δεξιά παράταξη της νεοφιλελεύθερης διακυβέρνησης του Μητσοτάκη, ο οποίος κυβερνά σαν αφεντικό Ανώνυμης Εταιρείας και ως προς τον χειρισμό της εξουσίας υιοθετεί τακτικές της σκληρής Δεξιάς. Από την πλευρά του, ο Κασσελάκης ομνύει στην επιχειρηματικότητα και μιλά για άλλου τύπου διακυβέρνηση, παραπέμποντας στους Δημοκρατικούς.

Το ερώτημα είναι εάν το κοινό της Αριστεράς και ακολούθως η ελληνική κοινωνία συμφωνεί με μία τέτοια μετατόπιση. Η πρόβλεψη είναι ότι αν επικρατήσει θα μεταμορφώσει τον ΣΥΡΙΖΑ –χωρίς να αποκλείεται διάσπαση– αλλά και τον ευρύτερο χώρο της Κεντροαριστεράς, καθώς θα προσελκύσει πολλούς κεντρώους που είναι απογοητευμένο από τον Μητσοτάκη αλλά και τμήμα του ΠΑΣΟΚ.