Μελαγχολικά συμπεράσματα από τις δημοσκοπήσεις 

Η εικόνα τείνει να παγιωθεί: Η ΝΔ παραμένει πρώτη, κι ας έχει χάσει πάνω από 15 μονάδες από τις βουλευτικές εκλογές, και ο Κυριάκος Μητσοτάκης διατηρεί την πολιτική κυριαρχία. Αποδεικνύεται ότι η καταστροφή του ΣΥΡΙΖΑ και η απαξίωση της Αριστεράς ήταν στρατηγικής σημασίας για το σύστημα εξουσίας. Ωστόσο ο Κυριάκος Μητσοτάκης είναι αποδυναμωμένος, και κινείται σε χαμηλά ποσοστά, χαμηλότερα και από των ευρωεκλογών γύρω στο 22% με 25%. Παρά τις φιλότιμες προσπάθειες και τις αλχημείες ενίων δημοσκόπων η πτωτική πορεία της κυβέρνησης δεν αναστρέφεται.

Τα λεγόμενα ποιοτικά χαρακτηριστικά είναι ακόμη πιο απογοητευτικά και επιβεβαιώνουν το συμπέρασμα. Ανάλογα με την εταιρεία και το επιμέρους θέμα (και το πώς έχει τεθεί το ερώτημα), η απογοήτευση και η δυσαρέσκεια των πολιτών για πτυχές της κυβερνητικής πολιτικής κυμαίνεται από το 60% μέχρι 90% (πχ στο θέμα της ακρίβειας στην ALCO). Λέξεις όπως “οργή” και “φόβος” εκφράζουν την πλειονότητα των πολιτών. 

Επιπλέον προκύπτει διάσταση της κυβέρνησης με την κοινή γνώμη σε βασικά θέματα όπως η εμπλοκή στον πόλεμο στην Ουκρανία ή γενικότερα η στράτευση με “την σωστή πλευρά της ιστορίας” και με το κόμμα του πολέμου ή της woke ατζέντας. Όποτε το ερώτημα τίθεται καθαρά υπάρχει σαφής αποδοκιμασία της οικονομικής πολιτικής της κυβέρνησης. Οι επισημάνσεις έχουν την σημασία ότι δίχως ριζική αλλαγή πολιτικής, την οποία όμως δεν θέλει και δεν μπορεί να κάνει ο Κυριάκος Μητσοτάκης, δεν μπορεί να επανέλθει η ΝΔ.

Οι προσπάθειες του Κυριάκου Μητσοτάκη περιορίζονται στην επικοινωνιακή διαχείριση και σε κινήσεις ευτελούς εντυπωσιασμού. Ενδεικτικό είναι το θέμα των τραπεζών για το οποίο πανηγυρίζουν τα κυβερνητικά ΜΜΕ, όταν αφορά 100 εκ. ευρώ από τα 4 δις κέρδη. Ενώ η κοινωνία αντιδρά για το χαμηλό επίπεδο διαβίωσης και την έλλειψη προοπτικής, η κυβέρνηση επαίρεται ότι ανέβασε τον κατώτατο μισθό στα 830 ευρώ και οι γαλάζιοι βουλευτές πανηγυρίζουν γιατί δόθηκε 100 ευρώ επίδομα στους ένστολους τους οποίους αντιμετωπίζουν σαν πολιτική τους πελατεία. 

Απουσία εναλλακτικής στον Μητσοτάκη

Ενώ όμως το μοντέλο Μητσοτάκη έκλεισε τον κύκλο του, δεν προκύπτει άλλη πρόταση ή τουλάχιστον όχι ικανή να δημιουργήσει έναν εναλλακτικό πόλο στο πολιτικό σύστημα. Το ΠΑΣΟΚ κατοχύρωσε την δεύτερη θέση, λόγω της διάλυσης του ΣΥΡΙΖΑ, δίχως να κομίζει κάτι διαφορετικό. Ο Νίκος Ανδρουλάκης δεν πλησιάζει το 20% -γύρω στο 17% είναι-, και δεν εκλαμβάνεται ως εναλλακτική λύση. Με το ραντεβού συναίνεσης που του επέβαλε και την ομιλία του στην Βουλή, ο πρωθυπουργός δείχνει ότι τον αντιμετωπίζει σαν πελάτη. Ο νέος διπολισμός είναι στα μέτρα του Κυριάκου Μητσοτάκη. Την πορεία του ΠΑΣΟΚ περιέγραψε η Άννα Διαμαντοπούλου λέγοντας: “η κυβέρνηση κατεβαίνει με το ασανσέρ, το ΠΑΣΟΚ ανεβαίνει από τα σκαλοπάτια”. Τείνει να παγιωθεί η εντύπωση ότι ο Νίκος Ανδρουλάκης και το ΠΑΣΟΚ παρά την εξαιρετικά ευνοϊκή συγκυρία απλώς δεν απειλούν την κυβέρνηση. 

Είναι κάτι που έχει αντιληφθεί ο χώρος των ψηφοφόρων της ευρύτερης Κεντροαριστεράς που σύμφωνα με την ΜRB πλειοψηφικά τάσσονται υπέρ της συνεργασίας των προοδευτικών δυνάμεων. Ο Νίκος Ανδρουλάκης δείχνει ότι δεν το αντιλαμβάνεται ή απλώς είναι ικανοποιημένος με την χαμηλή πτήση και την δεύτερη θέση. Αργά ή γρήγορα θα αναγκαστεί να προσχωρήσει στην στρατηγική των συνεργασιών ή θα ξεπεραστεί από το εκλογικό σώμα, αφού ήδη αμφισβητείται από το εσωτερικό του κόμματός του. Μόνο η παρ’ ολίγον υπουργός του Κυριάκου Μητσοτάκη, Άννα Διαμαντοπούλου, συμφωνεί με την συναίνεση με την κυβέρνηση. Ο Μιχάλης Κατρίνης και ο Παύλος Γερουλάνος, με την δική του οπτική ο καθένας τάσσονται υπέρ των συγκλίσεων της κεντροαριστεράς, προκειμένου να αμφισβητηθεί πραγματικά η κυριαρχία Μητσοτάκη. 

Χαρμολύπη στην Κουμουνδούρου

Στην Κουμουνδούρου τα συναισθήματα είναι χαρμολύπης, ανάλογα με την εταιρεία. Προτιμούν να στέκονται στην MRB που έδειξε τον ΣΥΡΙΖΑ στην τρίτη θέση μαζί με την Ελληνική Λύση και το ΚΚΕ. Ο Σωκράτης Φάμελλος όμως όπως και ο Νίκος Ανδρουλάκης δεν έχει ριζικά διαφορετική πρόταση από τον Κυριάκο Μητσοτάκη. Ο Σωκράτης Φάμελλος φοβάται να μιλήσει καθαρά για παρεμβατικό ρόλο του δημοσίου  -πχ στην ενέργεια και στις τράπεζες-, που είναι η εισήγηση του Παύλου Πολάκη. Η δική του πρόταση επί του παρόντος είναι δίχως πολιτικό στίγμα. Το αυξάνουμε τον έλεγχο του δημοσίου γενικώς στο τραπεζικό σύστημα δίχως συγκεκριμένη πρόταση είναι απλώς “ρητορεία Φάμελλου”. Από την πλευρά του όμως έχει αντιληφθεί την θετική δυναμική της συνεργασίας των αριστερών δυνάμεων την οποία και προωθεί με ραντεβού, πρώτα με τον Νίκο Κοτζιά και μετά με τον Πέτρο Κόκκαλη. Στην προοπτική της προσέγγισης θα συναντηθεί και με τον Αλέξη Χαρίση. Η Νέα Αριστερά που δεν μπαίνει στην Βουλή έχει λόγους για να επιστρέψει στον ΣΥΡΙΖΑ και να επανέλθουν στην θέση της αξιωματικής αντιπολίτευσης. Δίχως όμως μία πρόταση που να διαρρηγνύει το νεοφιλελεύθερο μοντέλο Μητσοτάκη η όποια σύνθεση δυνάμεων θα έχει περιορισμένο ορίζοντα. 

Παρομοίως ισχύει και για τον πέραν της ΝΔ δεξιό χώρο που εξαντλείται σε προτάσεις για τα εθνικά, το μεταναστευτικό και τον δικαιωματισμό, αλλά σιωπηρά αποδέχεται το ίδιο μοντέλο οικονομικής πολιτικής που καθηλώνει την κοινωνία σε μόνιμη φτώχεια. Δείχνει αυτό τα όρια και του Αντώνη Σαμαρά που η κριτική του περιορίζεται στα εθνικά και στην αντίθεση στην πράσινη ενέργεια.