Μεράλ Ακσενέρ: “Λύκαινα” ή “χαμαιλέοντας” της τουρκικής πολιτικής;

Γράφουν ο Φεγγομύτης Δημήτριος (υποψήφιος διδάκτωρ Δ.Π.Θ.) και ο Γκίνιος Κωνσταντίνος (διεθνολόγος, απόφοιτος του τμήματος Διεθνών, Ευρωπαϊκών και Περιφερειακών Σπουδών του Παντείου Πανεπιστημίου)

Η πρόεδρος του İYİ Parti (Καλό Κόμμα), Μεράλ Ακσενέρ, αποτελεί μια πολιτικό πρώτης γραμμής, η οποία αναμένεται να πρωταγωνιστήσει στην “επόμενη ημέρα” της Τουρκικής Δημοκρατίας. Σε πρόσφατη συνέντευξή της κατέστησε σαφές ότι δεν θα είναι υποψήφια στις προεδρικές εκλογές του 2023, όμως επανέλαβε ότι θα επιθυμούσε να είναι η πρωθυπουργός της επόμενης κυβέρνησης, μετά την συμφωνία της ενωμένης αντιπολίτευσης για την ενδυνάμωση του κοινοβουλευτικού συστήματος.

Ο πρωθυπουργικός θώκος αποτελεί έναν άκρως φιλόδοξο στόχο για την Aκσενέρ διότι ο εκλεγμένος από το λαό πρόεδρος θα πρέπει να μεταβιβάσει την εκτελεστική εξουσία στο πρόσωπο του πρωθυπουργού της χώρας. Ελάχιστα όμως γνωρίζουμε για την πολιτική της σταδιοδρομία, την ιδεολογία και τις θέσεις τις οποίες πρεσβεύει πέρα από τον εθνικισμό.

Η Ακσενέρ γεννήθηκε στις 18 Ιουλίου του 1956 στο İzmit, με καταγωγή από εύπορη οικογένεια της Δράμας (σημειώνεται ότι συγγενής της διετέλεσε υπουργός Εσωτερικών στην αποκαλούμενη «Τουρκική Δημοκρατία της δυτικής Θράκης» το 1920). Σπούδασε Ιστορία στην Φιλολογική Σχολή του Πανεπιστημίου της Κωνσταντινούπολης ενώ συνέχισε τις μεταπτυχιακές της σπουδές στο Πανεπιστήμιο του Μαρμαρά, με θέμα διπλωματικής εργασίας: «Drama Tarihi (Ιστορία της Δράμας)».

Από το ίδιο Πανεπιστήμιο έλαβε και τον διδακτορικό της δίπλωμα με θέμα εργασίας «Kocaeli Şeriyye Sicilleri (Τα μητρώα των δικαστηρίων της Σαρία στο Kocaeli)». Ακολούθησε ακαδημαϊκή καριέρα, αρχικά στο Τεχνικό Πανεπιστήμιο Yıldız και εν συνεχεία στο τμήμα Ιστορίας των κεμαλικών μεταρρυθμίσεων του Πανεπιστημίου του Kocaeli. Παραιτήθηκε το 1993 για να ασχοληθεί με την πολιτική.

Αφού ηττήθηκε στις δημοτικές εκλογές του 1994 (υποψήφια δήμαρχος Kocaeli), εκλέχθηκε βουλευτής Κωνσταντινούπολης με το DYP, ενώ το 1996 έγινε η πρώτη γυναίκα υπουργός Εσωτερικών στην κυβέρνηση συνασπισμού με το ισλαμιστικό κόμμα Refah. Μετά το “βελούδινο πραξικόπημα” του 1997 και την πτώση του συνασπισμού, η Akşener θα εκλεγεί βουλευτής Kocaeli στις εκλογές του 1999, όμως το 2001 θα παραιτηθεί από το DYP, για να συμμετάσχει στις διεργασίες της ανανεωτικής πτέρυγας του κόμματος Fazilet. με επικεφαλής τους Erdoğan και Gül. Ωστόσο, ένα μήνα πριν την ιδρυτική διακήρυξη του ΑΚΡ αποχώρησε και προσχώρησε στο εθνικιστικό κόμμα ΜΗΡ, όπου και συνέχισε να εκλέγεται βουλευτής έως και τη διαγραφή της το 2016, διότι θέλησε να διεκδικήσει την προεδρία του.

Τον Οκτώβριο του 2017 η Akşener ιδρύει το İYİ Parti (Καλό Κόμμα) με στόχο να διεκδικήσει την Προεδρία στις εκλογές του 2018, όπου κατάφερε να συγκεντρώσει 7,29%, ενώ στις κοινοβουλευτικές εκλογές, συμμετέχοντας στο συνασπισμό «Εθνική Συμμαχία» με το CHP και το Şaadet Partisi συγκέντρωσε το 9,96%. Έκτοτε, σύμφωνα με δημοσκοπήσεις, παρουσιάζει άνοδο (κινείται στο 14 με 19%), ενώ παράλληλα αποτελεί την εναλλακτική λύση των Τούρκων ψηφοφόρων σε περίπτωση που δεν θα επιθυμούσαν να ψηφίσουν το κόμμα τους.

Τι πρεσβεύει η Ακσενέρ με το İYİ

Σύμφωνα με το καταστατικό του κόμματος İYİ βασικές αρχές είναι η εξασφάλιση της ασφάλειας του τουρκικού έθνους, του εθνικού συμφέροντος και η διαφύλαξη της εδαφικής επικράτειας. Επίσης, δίνεται έμφαση στη συμμετοχή, τον πλουραλισμό και τη διάκριση των εξουσιών του πολιτικού συστήματος, στην ανεκτικότητα στην κριτική, την ελεύθερη σκέψη και τον σεβασμό στη διαφορετικότητα, την δικαιοσύνη και την ισότητα.

Όσον αφορά την εξωτερική πολιτική, υποστηρίζει ότι η Τουρκία βρίσκεται σε μεγάλη κρίση, διότι γίνεται αντικείμενο εκμετάλλευσης από τη Δύση. Ειδικότερα στα ελληνοτουρκικά για την Akşener ορισμένα νησιά συνιστούν «χαμένες πατρίδες της Τουρκίας» τα οποία έχουν δεχθεί εισβολή και καλεί «να γίνει ότι είναι απαραίτητο». Για το Κυπριακό υποστηρίζει ότι δεν υπάρχει τουρκική κατοχή στο νησί, αλλά, τουρκική παρουσία ενώ παράλληλα συμμερίζεται την λύση δύο κρατών η οποία κατά την άποψή της θα αντανακλά την πραγματικότητα στο νησί.

Στο νέο υβριδικό πολυπολικό διεθνές σύστημα, βλέπει την αμερικανοτουρκική φιλία ως διαχρονική, κατηγορώντας τη Ρωσία για την εισβολή στην Ουκρανία και καλώντας την να αποσυρθεί από την Κριμαία. Προσέτι, τάσσεται υπέρ των κυρώσεων κατά της Ρωσίας και κατηγορεί την κυβέρνηση Erdoğan για την πλεονεκτική θέση στην οποία έχει φέρει το Κρεμλίνο σε διμερές επίπεδο με την αγορά των S-400, την εμπλοκή της Τουρκίας στη Συρία και την εξάρτηση της τουρκικής οικονομίας από τους Ρώσους τουρίστες. Ωστόσο, οι ψηφοφόροι του İYİ Partisi δεν φαίνεται να έχουν την ίδια ξεκάθαρη θέση με την πρόεδρο Ακσενέρ, αφού σύμφωνα με δημοσκόπηση της Metropoll μόλις το 35% αυτών πιστεύει ότι η Τουρκία θα πρέπει να ταχθεί με την ΕΕ και το ΝΑΤΟ, ενώ το 47,5% πιστεύει ότι θα πρέπει να ταχθεί με την Κίνα και τη Ρωσία.