Μετά το πρώτη φορά αριστερά, πρώτη φορά νεοφιλελεύθερα

Η καθαρή νίκη του Κυριάκου Μητσοτάκη στις ευρωεκλογές εδραιώνει την ηγεσία του στη ΝΔ και εξαλείφει οριστικά την αμφισβήτηση στο πρόσωπό του, τόσο από τους πολιτικούς του αντιπάλους όσο και από τους εσωτερικούς του επικριτές. Παράλληλα για πρώτη φορά διαφαίνεται η προοπτική επικράτησης του νεοφιλελεύθερου μοντέλου το οποίο έχει εγκολπωθεί η ηγετική ομάδα της ΝΔ, εάν όπως όλα δείχνουν κερδίσει και τις εθνικές εκλογές. Έτσι από το πρώτη φορά αριστερά, θα πάμε στο πρώτη φορά νεοφιλελεύθερα.

Παρά τα όσα ακούγονταν για τον κ. Μητσοτάκη, απλουστευμένα ότι ‘δεν τόχει’ ή ‘δεν κάνει’, ο ίδιος δεν αμφέβαλε ποτέ για την δυνατότητα επικράτησής του. Μιλώντας λίγο πριν ξεκινήσει η προεκλογική περίοδος των ευρωεκλογών σε δημοσιογράφους σε χαλαρή ατμόσφαιρα, είχε πει ότι “κι άλλοι που με υποτίμησαν το μετάνιωσαν“, εννοώντας τότε τον Βαγγέλη Μεϊμαράκη που είχε κάνει το λάθος να τον υποτιμήσει στην εσωκομματική εκλογή.

Ακόμη κι εκείνοι, που εξακολουθούν να πιστεύουν ότι ‘δεν τόχει’, είναι πλέον υποχρεωμένοι να ευθυγραμμιστούν απόλυτα με τον κ. Μητσοτάκη, ο οποίος απέδειξε ότι μπορεί να τους οδηγήσει σε καθαρή επικράτηση στις εθνικές εκλογές. Καταρχήν οι καραμανλικοί, οι οποίοι ποτέ δεν είδαν με συμπάθεια τις νεοφιλελεύθερες θέσεις του, καθώς και ότι επέλεξε να περιστοιχίζεται από πρόσωπα της οικογένειάς του. Πρώτος ο ανεψιός του και πάντα ισχυρός άνδρας στο περιβάλλον του Γρηγόρης Δημητριάδης. Μετά η Αλεξία Μπακογιάννη που έπαιξε ρόλο στην διαφημιστική προβολή.

Αυτοί μαζί με τον Τάκη Θεοδωρικάκο, στρατηγό επικοινωνίας και inhome επικοινωνιολόγο, βγαίνουν ενισχυμένοι μετά τη μεγάλη εκλογική νίκη. Ακόμη περισσότερο ο κομματικός κορμός δεν βλέπει με καλό μάτι πρόσωπα σαν τον Θεόδωρο Σκυλακάκη, που ανέστειλε την λειτουργία της ‘Δράσης’ για να συμπορευτεί με τη ΝΔ σε μία εκδήλωση μάλιστα προ διμήνου με βασικό ομιλητή τον κ. Μητσοτάκη. Ακόμη περισσότερο δεν βλέπει με καλό μάτι την Μιράντα Ξαφά που την θεωρούν ‘τοξική’, λόγω των ακραίων αντικοινωνικών απόψεων που εκφράζει δημοσίως.

Ούτε, όμως, και σαμαρικοί είναι ικανοποιημένοι. Γι’ αυτό κατά την προεκλογική περίοδο δεν έκρυβαν την δυσαρέσκειά τους, καίτοι θεωρούν ότι ο κ. Μητσοτάκης χρωστά στον Αντώνη Σαμαρά κατ’ αρχήν την ανάδειξή του στην ηγεσία του κόμματος. Ακολούθως την παραμονή του και την μεγάλη νίκη του, λόγω της στάσης του στο Σκοπιανό που του επιβλήθηκε. Τις ενστάσεις και τις αντιρρήσεις του θα ‘καταπιεί’ πλέον και ο Άδωνις Γεωργιάδης, ο οποίος ήταν δραστήριος πολιτικά και εσωκομματικά. Ο αντιπρόεδρος θεωρεί ότι εκείνος κράτησε τη ΝΔ απέναντι στον ΣΥΡΙΖΑ και έχει αρχίσει να ξεδιπλώνει τη δική του ατζέντα. Μέχρι πρότινος τουλάχιστον κοίταζε διεκδικητικά ακόμη και την ηγεσία.

Όλα αυτά τώρα και τουλάχιστον μέχρι την εθνική κάλπη είναι παρελθόν. Το εσωκομματικό κλίμα έχει αλλάξει άρδην. Οι νεοδημοκράτες που ‘έχουν καρδιά καρδερίνας’, πιστεύουν πια στο άστρο του κ. Μητσοτάκη για να γίνει πρωθυπουργός και να τους οδηγήσει στην πολυπόθητη εξουσία. Σκοπός που παραδοσιακά στην συντηρητική παράταξη επισκιάζει κάθε διαφορά και ενώνει.

Βραχύβια εγχειρήματα

Παραδοσιακά οι νεοφιλελεύθεροι στην Ελλάδα δεν είχαν τύχη στις εκλογικές αναμετρήσεις. Στις ευρωεκλογές του Ιουνίου 1999, ο Στέφανος Μάνος με τους ‘Ταύρους’ πήρε το 1,62% των ψήφων.Το 2009 επανέλαβε το εγχείρημα με την ‘Δράση’, αλλά στις ευρωεκλογές πήρε 0,76%. Το κόμμα συνέχισε και στις δύο εκλογές του 2012 πήρε 1,8% και 1,6% παρά τις συμμαχίες.

Αλλά και η ‘Δημοκρατική Συμμαχία’ της Ντόρας Μπακογιάννη δεν είχε καλύτερη τύχη αφού απέσπασε το 2,55% στις πρώτες εκλογές του 2012 και δεν μπήκε στην Βουλή. Η καλύτερη επίδοση των νεοφιλελεύθερων ήταν με το Ποτάμι, το οποίο όμως έχει εκβάλλει πλέον στη ΝΔ του κ. Μητσοτάκη. Υπενθυμίζουμε ότι η πολύπλευρη στήριξη που είχε εξασφαλίσει το Ποτάμι τον Σεπτέμβριο του 2015 είναι ενδεικτική του πολιτικού χαρακτήρα αυτού του κόμματος.

Παρότι ο ελληνικός λαός συστηματικά τους αποδοκιμάζει οι νεοφιλελεύθεροι έχουν επιδείξει εξαιρετικές ικανότητες εισοδισμού. Με τον Κώστα Μητσοτάκη κυβέρνησαν το 1990-93 με τα γνωστά καταστρεπτικά αποτελέσματα για την οικονομία. Εκείνη η τριετία ήταν αρκετή για να αυξηθεί το δημόσιο έλλειμμα και ακολούθως το δημόσιο χρέος, να επιδεινωθούν όλοι οι δείκτες βιομηχανικής παραγωγής, ισοζυγίου συναλλαγών κλπ.

Εν τέλει εκείνη η κυβέρνηση έπεσε με το γνωστό τρόπο, αλλά και μέσα σε οσμή οικονομικών σκανδάλων που ακολουθούσαν τις ιδιωτικοποιήσεις, δηλαδή την εκποίηση κρατικής περιουσίας. Ίσως η πιο αποτελεσματική εφαρμογή νεοφιλελεύθερων πολιτικών έγινε από τον ‘εκσυγχρονισμό’ του Κώστα Σημίτη, ο οποίος έκτοτε ταλανίζει το ΠΑΣΟΚ-ΚΙΝΑΛ.

Επιτέλους καθαρός νεοφιλελευθερισμός

Εκτός από την προσωπική του επικράτηση, η νίκη του κ. Μητσοτάκη σηματοδοτεί και την προοπτική υλοποίησης για πρώτη φορά στην Ελλάδα του καθαρού νεοφιλελεύθερου μοντέλου. Με αυτόν πρωθυπουργό, οι νεοφιλελεύθερες αρχές δεν αποκρύπτονται ούτε μπαίνουν περιθωριακά στην πολιτική συζήτηση, όπως συνέβαινε με τα μικρότερα και βραχύβια εγχειρήματα.

Αποτελούν πλέον τις κυρίαρχες θέσεις της ΝΔ, η οποία παραδοσιακά εκφράζει την καθ’ ημάς συντηρητική παράταξη. Κατά την προεκλογική περίοδο τις έχει παρουσιάσει τμηματικά στο πρόγραμμά του και τις έχει εκφράσει ο κ. Μητσοτάκης. Συνοπτικά, έχει ταχθεί υπέρ της επταήμερης παραγωγής σε 24ωρη βάση (το περίφημο 24/7) ως φυσική τάση της εργασίας, στην οποία οφείλουν να προσαρμοστούν, εργοδότες, εργαζόμενοι και κράτος.

Επίσης, έχει μιλήσει καθαρά για outsourching δημοσίων λειτουργιών στον ιδιωτικό τομέα, ο οποίος έτσι θα καλύψει τα κενά που θα δημιουργούνται από την διατήρηση της μνημονιακής αναλογίας 1:5 στις προσλήψεις-αποχωρήσεις στο δημόσιο. Η ενεργότερη συμμετοχή του ιδιωτικού τομέα –σύμφωνα με το πρόγραμμα της ΝΔ– φθάνει μέχρι την Υγεία (προβλέπεται μέχρι και πειραματική εκχώρηση νοσοκομείων), την κοινωνική ασφάλιση, καθώς και την συναπόφαση του ιδιωτικού τομέα για μεγάλα έργα υποδομής, κατά το πρότυπο της Βρετανίας.

Προτεραιότητα οι ιδιωτικοποιήσεις

Φυσικά προβλέπει μεγαλύτερη εκχώρηση σε ιδιώτες τομέων του Δημοσίου όπως η ΔΕΗ — το νερό είναι ακόμη ταμπού, αλλά σχετικές σκέψεις υπάρχουν. Όσο για την αναδιανεμητική πολιτική, αυτή επαφίεται στην αγορά. Σύμφωνα με τον κ. Μητσοτάκη οι εργοδότες έχουν κάθε λόγο να πληρώνουν καλούς μισθούς στους εργαζομένους. Προκρίνονται οι επιχειρησιακές συμβάσεις έναντι των κλαδικών και ακόμη καλύτερα οι ατομικές.

Έχει ενδιαφέρον η αντίφαση, στην οποία έχει περιπέσει ο κ. Μητσοτάκης όσον αφορά την αποχή του κράτους από την αναδιανεμητική πολιτική. Στο συνέδριο του Ευρωπαϊκού Λαϊκού Κόμματος, που εξέλεξε τον Μάνφρεντ Βέμπερ, και στο οποίο ήταν ομιλητής, ξεκίνησε την ομιλία του λέγοντας: “ενώ η Ευρώπη τα τελευταία τέσσερα χρόνια καταγράφει ρυθμούς ανάπτυξης, εντούτοις οι οικονομικές και κοινωνικές ανισότητες διευρύνονται και αυτό τροφοδοτεί την ακροδεξιά αμφισβήτηση της Ευρώπης και τον λαϊκισμό“.

Την επόμενη ημέρα σε συνομιλία του με ξένους δημοσιογράφους που τον ρώτησαν για το πώς μπορεί αυτό να αντιμετωπιστεί απάντησε: “με τον να πετύχει η Ευρώπη ακόμη μεγαλύτερη ανάπτυξη“. Τώρα γιατί η μεγαλύτερη ανάπτυξη δεν θα επιφέρει διεύρυνση των ανισοτήτων, όπως συμβαίνει μέχρι τώρα αλλά μείωση, είναι κάτι που δεν έχει εξηγήσει.

Πράσινο φως οι εκλογές

Πάντως ο κ. Μητσοτάκης έχει εκθέσει πλήρως τις βασικές του νεοφιλελεύθερες θέσεις για την οικονομία και με αυτές απέσπασε στις ευρωεκλογές το 33% και περίπου δέκα μονάδες διαφορά από τον ΣΥΡΙΖΑ, ο οποίος είχε στην προμετωπίδα του το μοντέλο κοινωνικής αναδιανομής μέσω του κράτους. Έχει κάθε λόγο λοιπόν ο κ. Μητσοτάκης να επιδιώξει τη νίκη και στις εθνικές εκλογές με τις ίδιες θέσεις. Όπως έχει πει, άλλωστε, συνταγή που κερδίζει δεν την αλλάζεις.

Με άλλα λόγια, ο αρχηγός της ΝΔ θα έχει το πράσινο φως για να εφαρμόσει πλήρως το μοντέλο του. Το πρώτο ζητούμενο βέβαια είναι αν η μείωση των φόρων, με παράλληλο περιορισμό της επιδοματικής πολιτικής, θα επιφέρει μεγαλύτερους ρυθμούς ανάπτυξης. Γιατί αναπόφευκτα θα επιφέρει διεύρυνση των ανισοτήτων σε βάρος των στρωμάτων που βρίσκονται στην βάση της κοινωνικής πυραμίδας, αφού δεν προβλέπεται αναδιανεμητική πολιτική πέρα από τα απολύτως αναγκαία.

Εν κατακλείδι μοιάζει παράδοξο ότι 11 χρόνια μετά την εκδήλωση της διεθνούς κρίσης, την οποία προκάλεσε ο υπαρκτός νεοφιλελευθερισμός, στην Ελλάδα για πρώτη φορά διανοίγεται η προοπτική της απόλυτης επικράτησής του. Υπενθυμίζουμε πως το 2008 οι αγορές είχαν ζητήσει από το κράτος να παρέμβει για να τις σώσει από τον κακό τους εαυτό και μαζί με αυτές να σώσει και την παγκόσμια οικονομία. Ας σημειωθεί σήμερα πλέον η Ευρώπη, έστω και δειλά, βρίσκεται σε φάση αναζήτησης ενός νέου μοντέλου. Η ΝΔ του κ. Μητσοτάκη νίκησε εκλογικά με την έμμεση πολιτική στήριξη του ΚΙΝΑΛ, αλλά και με το γεγονός ότι δυνάμεις της Αριστεράς εστίασαν την πολεμική τους στην κυβέρνηση Τσίπρα.