Μεταξύ (μητσοτακικού) νεοφιλελευθερισμού και (σαμαρικής) Νέας Δεξιάς

Θα ήταν μία τυπική διαδικασία το 13ο Συνέδριο της ΝΔ που αρχίζει σήμερα –ο Κυριάκος Μητσοτάκης απαξίωσε τον θεσμό, οργανώνοντας ένα συνέδριο κάθε χρόνο– εάν δεν ήταν το πρώτο που γίνεται μετά τη νίκη στις εκλογές της 7ης Ιουλίου. Το συνέδριο αναμένεται να επισφραγίσει τη νεοφιλελεύθερη νεο-μητσοτακική μετάλλαξη του κόμματος, να καταγράψει την ισχυρή παρουσία της Νέας Δεξιάς ως βασικής συνιστώσας της ΝΔ και να αποτυπώσει την αποδυνάμωση της παραδοσιακής κοινωνικής Δεξιάς που εκφράζει η καραμανλική πτέρυγα, η οποία έχει μείνει “ακέφαλη”.

Την πρόθεση της ηγεσίας δίνει ο Μητσοτάκης: «Το 13ο Συνέδριο της ΝΔ θα πρέπει να αποτελέσει σημείο αναφοράς για τη σύγχρονη φυσιογνωμία του κόμματος». Στην εναρκτήρια ομιλία του σήμερα το βράδυ θα δώσει το ιδεολογικό στίγμα της ΝΔ ως σύζευξη του πολιτικού φιλελευθερισμού και της κοινωνικής αλληλεγγύης. Η δεύτερη, πάντως, εμφανίζεται ως απότοκο της παραγωγής και δίκαιης κατανομής του πλούτου και όχι ως μέριμνα του κοινωνικού κράτους και των θεσμών του. Άλλωστε, η έννοια του κοινωνικού κράτους απουσιάζει από τις ομιλίες του Μητσοτάκη.

Στόχος του Συνεδρίου λέει η Πειραιώς είναι «να αναδειχθεί η νέα πολιτική πραγματικότητα, όπως διαμορφώθηκε μετά τα αποτελέσματα των τελευταίων εκλογικών αναμετρήσεων. Αφήνοντας πίσω την περίοδο του διχασμού και του λαϊκισμού η ΝΔ επιδιώκει να εκφράσει αξιόπιστα το αίτημα της πλειοψηφίας του ελληνικού λαού για μετάβαση σε μία εποχή συλλογικής ωριμότητας».

Η επίσημη ατζέντα περιλαμβάνει δύο θεματικές:Η πρώτη έχει τίτλο “Με εθνική αυτοπεποίθηση κερδίζουμε τις μάχες απέναντι στον Λαϊκισμό”, που προσδιορίζει και τον πολιτικό στόχο του Μητσοτάκη: να προβληθεί σε ευρωπαϊκό επίπεδο ως ο ηγέτης που αντιμετώπισε τον αριστερό λαϊκισμό. Οι νεοφιλελεύθερες και συντηρητικές κυβερνήσεις της Ευρώπης αναζητούν πολιτικό πλαίσιο για να αντιμετωπίσουν τα κινήματα αμφισβήτησης, από δεξιά ή από αριστερά και τα βαπτίζουν όλα αδιακρίτως “λαϊκιστικά”. Φυσικά, με τον λαϊκισμό ο Μητσοτάκης συντηρεί και την πολεμική κατά του ΣΥΡΙΖΑ. Η δεύτερη θεματική είναι: “Πολιτική για τους πολίτες: Δίνουμε απαντήσεις στις προκλήσεις του σύγχρονου κόσμου που επηρεάζουν τη ζωή μας”. Η έμφαση δίνεται στις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής.

Η τάση της Νέας Δεξιάς

Το Συνέδριο πραγματοποιείται μέσα στην πολιτική ατμόσφαιρα που διαμορφώνεται από την επίθεση της δεξιάς πτέρυγας της ΝΔ, η οποία θέλει να γίνει ιδεολογικά κυρίαρχη, μέσω του μεταναστευτικού, του Μακεδονικού και της ατζέντας “νόμος και τάξη”. Η συζήτηση είναι γενικότερη και δεν περιορίζεται στο Συνέδριο. Αφορά την πολιτική φυσιογνωμία της ΝΔ, η οποία είναι τριχοτομημένη: από τη μία είναι οι νεοφιλελεύθεροι και τα ορφανά του πάλαι ποτέ σημιτικού εκσυγχρονισμού, που αποτελούν τον πυρήνα του επιτελικού κράτους.

Απέναντι είναι οι σαμαρικοί που εμφανίζονται ως εκφραστές της Νέας Δεξιάς, σύμφωνα με την τάση που αναπτύσσεται στην Ευρώπη. Αμήχανοι παρακολουθούν οι άλλοτε “ιδιοκτήτες” της ΝΔ, η καραμανλική πτέρυγα, δίχως να κρύβουν την ανησυχία τους για την ταλάντευση του κόμματος μεταξύ «μητσοτακικού νεοφιλευθερισμού και σαμαρικής ακροδεξιάς».

Η εξουσία ειδικά στο κόμμα της ελληνικής Δεξιάς λειτουργεί σαν συγκολλητική ουσία. Οι διαφορές, όμως, ανάμεσα στον Θόδωρο Σκυλακάκη, στη Δόμνα Μιχαηλίδου, στον Γιώργο Γεραπετρίτη ή στη Νίκη Κεραμέως από τη μία και στον Μάκη Βορίδη, στον Άδωνη Γεωργιάδη, ή στον Κώστα Κυρανάκη από την άλλη είναι ουσιαστικές. Οι δε μετριοπαθείς της πάλαι ποτέ λαϊκής Δεξιάς που έχουν μείνει ακέφαλοι διαφωνούν τόσο με τις ακρότητες της νεοφιλελεύθερης πτέρυγας στα οικονομικά, όσο και με τις υπερβολές των ultra δεξιών κυρίως στο μεταναστευτικό.

Η δεξιά πτέρυγα πάλι, εκμεταλλεύεται την δυσαρέσκεια που προκαλεί στην εκλογική βάση η “κωλοτούμπα” Μητσοτάκη στο Μακεδονικό και η ανεπάρκεια στην αντιμετώπιση του μεταναστευτικού. Λένε χαρακτηριστικά ότι «δεν ψηφίσαμε ΝΔ για να έχουμε έναν “γαλάζιο” ΣΥΡΙΖΑ στην διαχείριση των μεταναστών». Ωστόσο και στην βάση του κόμματος είναι διάχυτη η αίσθηση ότι εξαπατήθηκαν από τις προεκλογικές διακηρύξεις που είναι σε διάσταση από τις πράξεις της κυβέρνησης.

Στελέχη και ψηφοφόροι θεωρούν ότι τρόποι για αντιμετώπιση του μεταναστευτικού υπάρχουν εφόσον υπήρχε πολιτική βούληση. Αυτή, όμως, δεν μπορεί να εκφράζεται από πρόσωπα όπως ο Απόστολος Δοξιάδης και η Ειρήνη Αγαπηδάκη. Δυσαρέσκεια, όμως, σωρεύει και η υποχωρητική στάση της κυβέρνηση έναντι της Τουρκίας, ενώ σταδιακά αποκαλύπτεται η έλλειψη στρατηγικής.

Ο Αντώνης Σαμαράς

Εκείνος που δεν θα αφήσει ανεκμετάλλευτη την ευκαιρία είναι ο Σαμαράς. Στα προηγούμενα συνέδρια του 2017 και 2018 θέλησε να κλέψει την παράσταση ακόμη και από τον πρόεδρο του κόμματος. Οι δικοί του, άλλωστε, επιμένουν ότι «είναι ο πραγματικός αρχηγός της παράταξης». Ο Σαμαράς, αναφέρουν οι πληροφορίες θα βάλει συνολικά την ατζέντα της Νέας Δεξιάς με προσεκτική αλλά καθαρή κριτική σε νεοφιλελεύθερες και διεθνιστικές προσεγγίσεις των εθνικών θεμάτων και του μεταναστευτικού.

Εάν όντως ασκήσει κριτική στην ηγεσία τότε θα πάρει το χειροκρότημα όχι μόνο των δικών του, αλλά για πρώτη φορά και των καραμανλικών. Φυσικά ο Σαμαράς είναι δυσαρεστημένος από την άρνηση του Μητσοτάκη να τον προτείνει για Πρόεδρο της Δημοκρατίας. Ήδη δέκα βουλευτές της ΝΔ τον έχουν προτείνει δημοσίως και εάν δεν πέσει απαγορευτικό από το Μαξίμου είναι έτοιμοι να ακολουθήσουν καμιά εικοσαριά βουλευτές ακόμη. Φυσικά η κριτική του πρώην πρωθυπουργού θα είναι επί πολιτικού στα επίμαχα θέματα που αγγίζουν την βάση του κόμματος και θα αναδείξουν την ψυχική απόσταση με την ηγεσία.

Συνολικότερα, μεταξύ των κομματικών στελεχών και των ψηφοφόρων υπάρχει δυσαρέσκεια από την διάψευση των προσδοκιών. Εκτιμούν ότι η νεοφιλελεύθερη αντίληψη του Μητσοτάκη –η παγκοσμιοποιημένη αντίληψή του παραλληλίζεται με τη διεθνιστική ιδεολογία του Τσίπρα– δεν του επιτρέπει να εκφράσει την τάση της Νέας Δεξιάς στην Ελλάδα, από την οποία, άλλωστε, έχει απόσταση.

Διακριτή τάση ακόμα και κόμμα

Καθώς το μεταναστευτικό είναι εκτός ελέγχου, το Μακεδονικό συνεχίζει να παράγει κραδασμούς και στα ελληνοτουρκικά συσσωρεύονται απειλητικά σύννεφα, αρκετοί θεωρούν ότι υπάρχει πρόσφορο έδαφος για την δημιουργία διακριτής τάσης στο εσωτερικό της ΝΔ. Κάποιοι φτάνουν μέχρι το σημείο να προβλέπουν την εμφάνιση νέου κόμματος.

Οι της σαμαρικής πτέρυγας ιδεολογικοποιούν το μεταναστευτικό. Κατά την άποψή τους, στην Ισπανία κέρδισαν χώρο η παραδοσιακή Δεξιά και η Ακροδεξιά, στην Ιταλία ανεβαίνει ο Σαλβίνι, στην Γερμανία ενισχύεται το AfD, στην Αυστρία είναι ο Κουρτζ, παρομοίως σε Ουγγαρία, Τσεχία, Πολωνία, Σλοβενία έχουν επικρατήσει πλήρως οι δυνάμεις με σκληρή γραμμή στο μεταναστευτικό. Ακόμη και στην Γαλλία, λένε, ο Μακρόν ανέκαμψε αφού υιοθέτησε την ατζέντα της Λεπέν στο μεταναστευτικό.

Η προσέγγιση της σαμαρικής πτέρυγας, πάντως, είναι επιφανειακή και αβαθής. Η αντίφασή της έγκειται στο ότι ενώ μιλάει για ισχυροποίηση του κράτους ως προϋπόθεση για την διάσωση του έθνους, την ίδια ώρα συναινεί στην αποδυνάμωσή του με το ξεπούλημα των βασικών του υποδομών σε εταιρείες-γίγαντες και σε άλλα κράτη, κυρίως στην Γερμανία. Έτσι ξένοι αποκτούν έλεγχο όχι μόνο στην οικονομία αλλά και στην εθνική επιβίωση. Αλλά αυτά είναι ψιλά γράμματα για τη Νέα Δεξιά, αφού προέχουν οι bussiness, όπως άλλωστε και για τους νεοφιλελεύθερους. Δεν είναι τυχαίο ότι δεν διαθέτουν την κοινωνική ατζέντα της ευρωπαϊκής Νέας Δεξιάς.