Να πάει στη Λιβύη ο Μητσοτάκης, αλλά πως;

Την πρώτη τηλεφωνική επικοινωνία του είχε ο Κυριάκος Μητσοτάκης με τον νέο πρωθυπουργό της Λιβύης, Αμπντούλ Χαμίντ Ντμπεϊμπά, η μεταβατική κυβέρνηση του οποίου ορκίστηκε χθες. Σύμφωνα με το Μαξίμου η συνομιλία ήταν σε καλό κλίμα και ο  Έλληνας πρωθυπουργός αποδέχθηκε πρόσκληση να επισκεφθεί προσεχώς την βορειοαφρικανική χώρα, παρότι ο Ντμπεϊμπά έχει εκφραστεί υπέρ του τουρκολιβυκού μνημονίου που υπέγραψε  ο προκάτοχός του Σάρατζ  με τον Ερντογάν.

Στη διάρκεια της συνομιλίας ο Κυριάκος Μητσοτάκης συνεχάρη το κ. Ντμπεϊμπά και σύμφωνα με την κυβέρνηση οι δύο πρωθυπουργοί επιβεβαίωσαν τους ιστορικούς δεσμούς των δύο χωρών. Σχέσεις, οι οποίες διαταράχθηκαν, ωστόσο, το τελευταίο διάστημα, εξαιτίας της συμφωνίας της κυβέρνησης της Τρίπολης με την Άγκυρα για τον καθορισμό θαλάσσιων ζωνών. Πρόκειται για το γνωστό τουρκολιβυκό μνημόνιο, το οποίο η Αθήνα έχει καταγγείλει ως παράνομο, καθώς αντίκειται στο Διεθνές Δίκαιο και το Δίκαιο της θάλασσας. Άποψη με την οποία έχουν συνταχθεί και άλλες χώρες της περιοχής, διεθνείς παίκτες, αλλά και διεθνείς οργανισμοί.

Το μνημόνιο αυτό, όπως και το μνημόνιο στρατιωτικής συνεργασίας ανάμεσα στη Λιβύη και την Άγκυρα απασχόλησαν άλλωστε και την διεθνή κοινότητα, αλλά και εσωτερικά τη Λιβύη, καθώς ο Χαφτάρ και το Κοινοβούλιο είχαν εκφράσει την  αντίθεσή τους. Επρόκειτο άλλωστε για αποτέλεσμα της ανάμειξης της Άγκυρας στον εμφύλιο της Λιβύης και της πρόσδεσης του πρώην πρωθυπουργού Σάρατζ στο άρμα του Ερντογάν.

Ο ρόλος του Ντμπεϊμπά

Σημειώνεται ότι, την Κυριακή, τα μέλη της νέας προσωρινής κυβέρνησης ενότητας της Λιβύης ορκίστηκαν ενώπιον του Κοινοβουλίου. Η ορκωμοσία έγινε στο Τομπρούκ, στην ανατολική Λιβύη, όπου εδρεύει το Κοινοβούλιο, μετά την αμφισβήτηση του Σάρατζ και το ξέσπασμα του εμφυλίου. Η νέα κυβέρνηση, με επικεφαλής τον Ντμπεϊμπά, είναι αποτέλεσμα της κατάπαυσης του πυρός και των ειρηνευτικών συνομιλιών που ακολούθησαν και έργο της είναι να προετοιμάσει τις, εδώ και χρόνια αναμενόμενες, εκλογές που πλέον έχουν προγραμματιστεί για τις 24 Δεκεμβρίου.

Σε ό,τι αφορά πάντως τα ζητήματα που σχετίζονται με την Ελλάδα, δηλαδή το τουρκολιβυκό μνημόνιο και την ΑΟΖ που έχουν καθορίσει Τρίπολη και Άγκυρα, εις βάρος των νόμιμων δικαιωμάτων της Ελλάδας, παρά την αλλαγή ηγεσίας, δεν φαίνεται να σημειώνεται για την ώρα ουσιαστική αλλαγή. Ο νέος πρωθυπουργός της Λιβύης, έχει ταχθεί υπέρ του παράνομου τουρκολιβυκού μνημονίου το οποίο είχε υπογράψει η προηγούμενη κυβέρνηση της Τρίπολης με την Άγκυρα. Πριν λίγες ημέρες μάλιστα ο Ντμπεϊμπά είχε μυστική συνάντηση με τον Ερντογάν και η πρόσκληση προς τον Μητσοτάκη δεν αποκλείεται να είναι αποτέλεσμα πίεσης παραγόντων της ανατολικής Λιβύης.

Θα πρέπει πάντως να τονιστεί ότι η προηγούμενη κυβέρνηση Σάρατζ αντιμετωπιζόταν, παρά την αναγνώρισή της από τον ΟΗΕ, ως προσωρινή Διοίκηση, αφού δεν ήταν αποδεκτή από το Κοινοβούλιο και την κυβέρνηση της ανατολικής Λιβύης. Η κυβέρνηση Ντμπεϊμπά είναι όμως αποτέλεσμα συμφωνίας τον εμπολέμων, επομένως έχει την αποδοχή και την προσωρινή στήριξη έως τον Δεκέμβριο και όσων ήταν αντίθετοι με την Διοίκηση του προκατόχου του.

Παίρνει ρίσκο ο Μητσοτάκης;

Εάν όμως οι προσωπικές τοποθετήσεις του μεταβατικού πρωθυπουργού αποτελούν και συνολική θέση της κυβέρνησής του υπάρχει ένα ζήτημα για την Ελλάδα. Πρώτον γιατί, έστω και μεταβατικά, το μνημόνιο με την Άγκυρα παραμένει τουλάχιστον σε διμερή ισχύ και δεύτερον γιατί η νέα λιβυκή κυβέρνηση έχει μεγαλύτερη νομιμοποίηση από την προηγούμενη. Στο πλαίσιο αυτό, η σημερινή επικοινωνία του πρωθυπουργού και κυρίως η αποδοχή της πρόσκλησης να επισκεφθεί τη Λιβύη (οι πρώτες πληροφορίες λένε ότι θα οριστικοποιηθεί τις επόμενες εβδομάδες) ανοίγει μεν έναν δίαυλο έχει, ωστόσο, το ρίσκο της, όσο ο Ντμπεϊμπά παραμένει στη γραμμή Σάρατζ.

Είναι σχεδόν σίγουρο, άλλωστε, ότι ο Ερντογάν θα επιδιώξει να παρουσιάσει αυτήν την επίσκεψη, ως νομιμοποίηση του μνημονίου. Αυτό όμως δεν είναι λόγος να μην έχει απευθείας επαφή η Αθήνα με την νέα κυβέρνηση της Τρίπολης, ειδικά όταν αυτή ετοιμάζει την διάδοχη κατάσταση στη Λιβύη. Αρκεί βεβαίως να συνοδευτεί από κάποιες δεσμεύσεις της λιβυκής πλευράς. Έτσι κι αλλιώς όμως, μια επίσκεψη Έλληνα πρωθυπουργού στη Λιβύη αποτελεί την σημαντικότερη άμεση ελληνική παρέμβαση, μετά την επίσκεψη του Χαφτάρ στην Αθήνα, η οποία ακολούθησε την υπογραφή του παράνομου τουρκολιβυκού μνημονίου.

Οι εξελίξεις στη Λιβύη και μάλιστα σε σχέση με την ΑΟΖ που έχει καθορίσει η Τρίπολη με τη Λιβύη, απασχόλησαν εξάλλου και το πρόσφατο ταξίδι του Νίκου Δένδια στο Κάιρο. Ένα ταξίδι που έγινε για να διευθετηθεί ένα τεχνικό, κατά την ελληνική άποψη ζήτημα στο πλαίσιο της συμφωνίας για την ελληνοαιγυπτιακή ΑΟΖ, την ώρα όμως που ήταν σε εξέλιξη τουρκικά ανοίγματα στην Αίγυπτο. Ο Έλληνας υπουργός Εξωτερικών συναντήθηκε άλλωστε, πριν μερικές ημέρες, και με τον ειδικό αποσταλμένο του ΓΓ του ΟΗΕ για τη Λιβύη, Γιαν Κούμπρις στη Γενεύη.