Νέο χάσμα στην ΕΕ για το μεταναστευτικό

«Δίκαιη» και «υποχρεωτική» κατανομή των ευθυνών της ΕΕ στην αντιμετώπιση των μεταναστευτικών ροών ζήτησαν οι χώρες της MED5, οι οποίες αποτελούν και τις χώρες πρώτης εισόδου μεταναστών και προσφύγων. Η Ισπανία, η Ιταλία, η Κύπρος, η Μάλτα και η Ελλάδα συμφώνησαν, στη Μάλαγα όπου συνεδρίασαν οι υπουργοί Μετανάστευσης, να ζητήσουν από την Ευρωπαϊκή Ένωση η κοινή μεταναστευτική πολιτική να βασίζεται σε μια δίκαιη κατανομή των ευθυνών ανάμεσα στα κράτη μέλη.

Όπως αναφέρουν μάλιστα στην κοινή ανακοίνωσή τους, αυτό θα επιτευχθεί με τη δημιουργία ενός «προβλέψιμου και υποχρεωτικού μηχανισμού μετεγκατάστασης για τα κράτη που αναμένεται να αντιμετωπίσουν τις αφίξεις, λόγω της γεωγραφικής τους θέσης». Ο δε Ισπανός υπουργός Εσωτερικών, Φερνάντο Γκράντε-Μαρλάσκα, ο οποίος ήταν ο οικοδεσπότης της συνάντησης, τόνισε ότι «η φωνή μας και το όραμά μας πρέπει όχι μόνο να ληφθούν υπόψη, αλλά να γίνουν κεντρικό θέμα στην ευρωπαϊκή πολιτική».

Σημειώνεται ότι στο μεγάλο μεταναστευτικό κύμα που προκλήθηκε το 2015, εξαιτίας του πολέμου στη Συρία, η Πολωνία, η Ουγγαρία και η Τσεχία αρνήθηκαν να δεχθούν μετανάστες. Ανάλογη άρνηση εξέφρασαν και άλλες χώρες, κάθε φορά που προέκυπτε ζήτημα διανομής, ειδικά κατά την περίοδο που ο Σαλβίνι, ως υπουργός Εσωτερικών της Ιταλίας, είχε απαγορεύσει τον ελλιμενισμό πλοίων ΜΚΟ στα ιταλικά λιμάνια. Στη συνάντηση της Μάλαγας, που είναι η δεύτερη μετά εκείνη της Αθήνας, οι υπουργοί Μετανάστευσης των πέντε μεσογειακών χωρών συμφώνησαν επίσης να θεσμοθετήσουν τακτικές, ανά εξάμηνο, συναντήσεις σε υπουργικό επίπεδο, με την επόμενη να αναμένεται να διεξαχθεί  τον Μάρτιο του 2022 στην Ιταλία.

Τι απαιτεί η Med5 από την ΕΕ

Σύμφωνα με το ελληνικό Υπουργείο Μετανάστευσης, ο Νότης Μηταράκης τόνισε στη συνάντηση ότι «βασική προτεραιότητα είναι ο έλεγχος της παράνομης μετανάστευσης και η καταπολέμηση των δικτύων λαθροδιακινητών», ένα φαινόμενο που, όπως είπε, «οδηγεί σε υπέρμετρη επιβάρυνση των συστημάτων μετανάστευσης και ασύλου όχι μόνον των χωρών της MED5, αλλά και όλης της ΕΕ». Πρόσθεσε επίσης ότι το Σύμφωνο Ασύλου που προωθεί η Κομισιόν «δεν αποτελεί προϋπόθεση δράσης, καθώς μπορούμε να επιτύχουμε καλύτερα αποτελέσματα σε τρεις πτυχές, την εξωτερική διάσταση, την προστασία των συνόρων και τις επιστροφές, ήδη με το υπάρχον νομοθετικό πλαίσιο».

Το μεταναστευτικό ζήτημα έχει επανέλθει στο προσκήνιο μετά τις εξελίξεις στο Αφγανιστάν και την απειλή ενός νέου κύματος προσφύγων, το οποίο πλέον δεν θέλει κανένας στην Ευρώπη. Η ελληνική κυβέρνηση, με δεδομένο ότι η χώρα θα δεχθεί έντονες πιέσεις εάν προκληθεί νέο μεταναστευτικό ρεύμα, το οποίο θα προστεθεί στις ήδη υπάρχουσες εξαιτίας της εργαλειοποίησης των μεταναστών από τον Ερντογάν, παίρνει τα μέτρα της, διαμηνύοντας ότι δεν θα δεχθεί παραβίαση των συνόρων.

«Δεν θέλουμε να έχουμε ένα όραμα της Ευρώπης, περιτριγυρισμένης από τοίχους και φράχτες, αλλά ταυτόχρονα πρέπει να διασφαλίσουμε την επαρκή προστασία των εθνικών μας συνόρων» τόνισε πριν δύο ημέρες ο υπουργός Εθνικής Άμυνας, κατά την επίσκεψή του στην Αυστρία. Εκεί, ο Νίκος Παναγιωτόπουλος συμμετείχε μαζί με την Αυστριακή ομόλογό του, Κλαούντια Τάννερ, σε ειδική ενημέρωση για τη διαχείριση της διέλευσης στο Άιζενσταντ, στα «ειρηνικά», όπως είπε, σύνορα με την Ουγγαρία.

Θα πρέπει να σημειωθεί, ότι η Αυστρία είναι από τις χώρες που αναγνωρίζουν το βάρος που σήκωσε και σηκώνει η Ελλάδα στο μεταναστευτικό, ενώ ο καγκελάριος Κουρτς ήταν από τους πρώτους που ζήτησε φύλαξη των εξωτερικών συνόρων και δημιουργία κέντρων υποδοχής εκτός ΕΕ. Μια ιδέα που διατυπώθηκε αρχικά για την αντιμετώπιση των ροών από την Λιβύη, αλλά επανήλθε με τον φόβο του Αφγανιστάν. Παρόλα αυτά, η Βιέννη αρνήθηκε να υποδεχθεί πρόσφυγες και μετανάστες από τη Μόρια, επιμένοντας ότι φιλοξενεί ήδη αρκετούς.

Σε άλλο μήκος κύματος η Κεντρική Ευρώπη

Συναντίληψη στην αντιμετώπιση των μεταναστευτικών ροών βρήκε όμως και ο Νότης Μηταράκης στη Δανία, ειδικά σε ό,τι αφορά την εξωτερική διάσταση του μεταναστευτικού. Στην ανάγκη δηλαδή της αυστηρής φύλαξης των ευρωπαϊκών συνόρων και στο θέμα των απελάσεων και επιστροφών όσων δεν δικαιούνται διεθνή προστασία.

Την ίδια ώρα, ωστόσο, ηγέτες χωρών της Κεντρικής Ευρώπης (Ουγγαρία, Πολωνία, Τσεχία, Σλοβενία και Σερβία), σε συνάντηση που είχαν στην Ουγγαρία, υπέγραψαν κοινή διακήρυξη στην οποία αναφέρουν ότι η μετανάστευση δεν πρέπει να αποτελεί απάντηση στις δημογραφικές προκλήσεις που αντιμετωπίζει η ΕΕ. Καλούν μάλιστα τις Βρυξέλλες να διατηρήσει την πολιτική για την οικογένεια υπό εθνική δικαιοδοσία, και «κάθε κράτος μέλος να διαμορφώνει τη δική του οικογενειακή πολιτική σύμφωνα με το δικό του Σύνταγμα, τις παραδόσεις και τα έθιμα».

Σημειώνεται ότι οι τρεις πρώτες από αυτές τις χώρες είναι εκείνες που αρνήθηκαν να υποδεχθούν πρόσφυγες και στην κρίση του 2015. Αποτελούν άλλωστε τον πυρήνα της ομάδας του Βίσεγκραντ, η οποία είναι υπέρ των κλειστών συνόρων και κατά της υποδοχής προσφύγων και μεταναστών. Είναι επίσης χώρες που βρίσκονται σε ανοιχτή αντιπαράθεση με τις Βρυξέλλες και για άλλα ζητήματα, ωστόσο η κίνηση τους δείχνει επίσης μια αντίδραση στο Σύμφωνο για τη Μετανάστευση για το Άσυλο που προωθεί η Κομισιόν. Σε συνδυασμό δε με τις διαμετρικά αντίθετες απαιτήσεις των χωρών της MED5 προδιαγράφει μάλλον μια νέα αποτυχία για τη δημιουργία ενός πλαισίου κοινής μεταναστευτικής πολιτικής.