Ο “δικτάτορας” Λουκασένκο, ο “δημοκράτης” Ερντογάν και η ευκαιρία του Μητσοτάκη

Σφίγγει ο κλοιός γύρω από τη Λευκορωσία και τον Λουκασένκο με αφορμή τις διαδηλώσεις πολιτών που καταγγέλλουν νοθεία στις εκλογές της 9ης Αυγούστου. Οι ΗΠΑ και το ΝΑΤΟ παρακολουθούν στενά την κατάσταση, ενώ η ΕΕ συγκαλεί έκτακτο συμβούλιο Κορυφής την Τετάρτη, με τη Γερμανία, η οποία πρωτοστατεί στις αντιδράσεις, να ετοιμάζει το κλίμα για επέκταση των κυρώσεων που έχουν ήδη δρομολογηθεί.

Την ίδια ώρα ο Λουκασένκο στράφηκε προς τον Πούτιν, ο οποίος του υποσχέθηκε στρατιωτική βοήθεια και κοινή δράση σε περίπτωση εξωτερικής απειλής. Παραλλήλως, ο πρόεδρος της Λευκορωσίας κατάγγειλε ότι το ΝΑΤΟ συγκεντρώνει στρατό στα δυτικά σύνορα της χώρας του, κάτι που η Συμμαχία απέρριψε. Στενά παρακολουθεί τις εξελίξεις και ο Τραμπ, ο οποίος σε δηλώσεις του χαρακτήρισε «φρικτή» την κατάσταση στην πρώην σοβιετική δημοκρατία.

Εντωμεταξύ, η φερόμενη ως ηγέτης της αντιπολίτευσης, Σβετλάνα Τιχανόφσκαγια, δήλωσε από τη Λιθουανία, όπου κατέφυγε την περασμένη Τρίτη, ότι προτίθεται να ηγηθεί της χώρας! Από τη πλευρά του, ο Λουκασένκο, έχοντας δίπλα του τον γιό του, Νικολάι, ο οποίος εμφανίζεται συχνά ως πιθανός διάδοχος, ανέφερε ήδη από την Κυριακή, σε συγκέντρωση υποστηρικτών του, ότι είναι έτοιμος να ξεκινήσει μεταρρυθμίσεις. Σήμερα εξειδίκευσε ακόμη περισσότερο την αρχική δήλωσή του, τονίζοντας ότι είναι πρόθυμος να μοιραστεί την εξουσία και να αλλάξει το Σύνταγμα, όχι όμως κάτω από συνθήκες πίεσης.

Άλλο Λουκασένκο, άλλο Ερντογάν

Μιλώντας σε απεργούς εργάτες, ο Λουκασένκο υπεραμύνθηκε του εκλογικού αποτελέσματος και απέκλεισε νέες προεδρικές εκλογές. Δήλωσε πάντως έτοιμος ακόμα και να παραδώσει την εξουσία, αλλά μόνον μετά από δημοψήφισμα. «Ναι, δεν είμαι άγιος. Ξέρετε την σκληρή πλευρά μου. Δεν είμαι αιώνιος, αλλά αν ρίξετε τον πρώτο πρόεδρο, θα συμπαρασύρετε τις γειτονικές χώρες και τα πάντα» προειδοποίησε. Φαίνεται, ωστόσο, ότι δεν έπεισε τους απεργούς, οι οποίοι συνέχισαν να ζητούν την παραίτησή του.

Το ΝΑΤΟ επανέλαβε σήμερα ότι δεν αποτελεί απειλή για τη Λευκορωσία, ενώ η γειτονική Λιθουανία, μέλος της Συμμαχίας, χαρακτήρισε, δια του υπουργού Εξωτερικών της, «εισβολή» οποιαδήποτε στρατιωτική υποστήριξη της Μόσχας προς το Μινσκ. Εκείνο πάντως που προκαλεί αλγεινή εντύπωση είναι η σπουδή της ΕΕ για την επιβολή κυρώσεων, την ώρα που δεν έχει δείξει την ίδια προθυμία για την Τουρκία, η οποία παραβιάζει κατάφορα τα κυριαρχικά δικαιώματα δύο κρατών μελών της, της Ελλάδας και της Κύπρου.

Υπό την πίεση του Βερολίνου, το οποίο πρωτοστατεί στις επικρίσεις κατά του Λουκασένκο, ο Σαρλ Μισέλ ανακοίνωσε έκτακτη Σύνοδο Κορυφής για την Τετάρτη, υιοθετώντας πλήρως τις καταγγελίες της αντιπολίτευσης στη Λευκορωσία για νοθεία και καταγγέλλοντας τη βία εναντίον των διαδηλωτών. Την ίδια ώρα, ο πρόεδρος της Γερμανίας καλεί τον στρατό της Λευκορωσίας να μην στραφεί εναντίον των πολιτών, ενώ ο σοσιαλδημοκράτης υπουργός Οικονομικών και αντικαγκελάριος της Γερμανίας, Όλαφ Σολτς, χαρακτήρισε «δικτάτορα» τον πρόεδρο της Λευκορωσίας.

Απύθμενη υποκρισία

Το παράξενο είναι ότι τόσο οι Ευρωπαϊκοί Θεσμοί, όσο και το Βερολίνο δεν αντέδρασαν με τον ίδιο τρόπο, όταν ο Ερντογάν ακύρωνε την νίκη του Ιμάμογλου στην Κωνσταντινούπολη. Δεν δείχνουν επίσης την ίδια ευαισθησία, εκφρασμένη σε κυρώσεις και όχι σε δηλώσεις, για την ασύστολη παραβίαση των δικαιωμάτων και των ελευθεριών Τούρκων πολιτών, που ανήκουν σε εθνοτικές, θρησκευτικές και κοινωνικές μειονότητες.

Εκτός και αν το Βερολίνο και οι Βρυξέλλες πιστεύουν πραγματικά ότι ο Λουκασένκο έχει κλείσει στις φυλακές της Λευκορωσίας περισσότερους πολίτες της χώρας του, από όσους ο Ερντογάν στις τουρκικές φυλακές. Εάν δεν το θυμούνται, τους υπενθυμίζουμε λοιπόν ότι ο Τούρκος πρόεδρος, από την επομένη του αποτυχημένου και αμφιλεγόμενου πραξικοπήματος, συλλαμβάνει και φυλακίζει ό,τι κινείται και αναπνέει γύρω του.

Παράδοξο είναι επίσης, που, στη Σύνοδο της Τετάρτης, θα βρεθούν αρχηγοί κρατών, όπως ο Όρμπαν της Ουγγαρίας και ο Πολωνός ομόλογός του, να ψηφίζουν κυρώσεις εναντίον της Λευκορωσίας για παραβίαση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και της ελευθερίας των πολιτών. Και θα το κάνουν, όταν οι ίδιοι είναι υπόλογοι έναντι των Ευρωπαϊκών Θεσμών για μη σεβασμό των Αρχών του Κράτους Δικαίου.

Η σπουδή της ΕΕ για κυρώσεις εναντίον της Λευκορωσίας υπαγορεύεται από τα γερμανικά συμφέροντα στην περιοχή, τα οποία ανάγονται πολλούς αιώνες πριν, στα τέλη του 12^ου αιώνα και στην Χανσεατική Ένωση. Μια ένωση συντεχνιών, πόλεων της βόρειας Γερμανίας, η οποία επεδίωξε και τελικά κατάφερε να κυριαρχήσει για αιώνες στο εμπόριο της Βαλτικής και μέρους της Βόρειας Θάλασσας.

Πρόκληση για Ελλάδα και Κύπρο

Η στάση των Ευρωπαίων, Βρυξελλών και Βερολίνου, στο θέμα της Λευκορωσίας αποτελεί όμως πρόκληση για την Ελλάδα και την Κύπρο. Πρώτα και κύρια, επειδή για τις υποθέσεις μιας τρίτης χώρας συγκαλούν Σύνοδο Κορυφής, ενώ για την παραβίαση των κυριαρχικών δικαιωμάτων δύο χωρών εταίρων περιορίστηκαν στη σύνοδο των υπουργών Εξωτερικών. Δεύτερον, γιατί παρέπεμψαν στις καλένδες τις όποιες κυρώσεις εναντίον της Τουρκίας, ενώ μέσα σε μία εβδομάδα ζητούν επέκταση των κυρώσεων κατά της Λευκορωσίας.

Ο Μισέλ, προφανώς σε μια προσπάθεια να προλάβει τις αντιδράσεις, αλλά συνεκτιμώντας ενδεχομένως και την “σιωπή” της Αθήνας και της Λευκωσίας, φρόντισε να επιβεβαιώσει στην πρόσκληση που έστειλε για την Τετάρτη, την ειδική Σύνοδο Κορυφής, στις 24 και 25 Σεπτεμβρίου, για το ζήτημα της Ανατολικής Μεσογείου. Ο Μητσοτάκης και ο Αναστασιάδης οφείλουν, ωστόσο, να προσέξουν.

Αθήνα και Λευκωσία, στη σύνοδο της Τετάρτης φυσικά και πρέπει ως μέλη της ΕΕ να ταχθούν υπέρ του σεβασμού του Κράτους Δικαίου και των ελευθεριών στη Λευκορωσία. Σε ό,τι αφορά όμως τις κυρώσεις θα πρέπει να θέσουν με το “καλημέρα” μία προϋπόθεση. Για να ξεκινήσει συζήτηση για κυρώσεις στη Λευκορωσία θα πρέπει πρώτα να επιβληθούν κυρώσεις στην Τουρκία και τον Ερντογάν. Και μάλιστα αυτές θα πρέπει να είναι κατά τι αυστηρότερες από τις κυρώσεις της ΕΕ στον Πούτιν και τη Μόσχα για την Κριμαία και την Ανατολική Ουκρανία, όπου επίσης έχει συμφέροντα η Γερμανία. Διαφορετικά, βέτο.