Ο ιδιοτελής Ολλανδός που κρατά την Ευρώπη όμηρο

Ένας «φειδωλός ευρώφιλος που κρατά την Ευρώπη όμηρο», ήταν ο πολύ εύστοχος τίτλος ενός άρθρου του γαλλικού δικτύου France24 για τον Ολλανδό πρωθυπουργό. Μετά τις εξελίξεις του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, ο Μαρκ Ρούτε εξελίχθηκε ταχύτατα σε στόχο για το γαλλικό Τύπο, ο οποίος τον ανεβοκατεβάζει, πια, έναν “ψιλόλιγνο, μίζερο και τσιγκούνη” πολιτικό. Ο μακροβιότερος, μετά την Άγκελα Μέρκελ, Ευρωπαίος ηγέτης, έγινε σε ένα Σαββατοκύριακο ο νέος “Σόιμπλε” για τη μισή Ευρώπη.

Η ολλανδική κυβέρνηση, μαζί με της Σουηδίας, της Αυστρίας, της Δανίας και προσφάτως της Φινλανδίας, θεωρείται υπεύθυνη τελικά για το γεγονός ότι το σχέδιο Μακρόν-Μέρκελ του ευρωπαϊκού Ταμείου ανάκαμψης δεν θα είναι ούτε ιδιαίτερα φιλόδοξο ούτε πολύ ελκυστικό, για να μπορούμε να συζητάμε για στοιχειώδη ευρωπαϊκή αλληλεγγύη, μετά από μια πανδημία σαν του κορωνοϊού.

Ο Μαρκ Ρούτε διανύει την τρίτη του θητεία στον ολλανδικό πρωθυπουργικό θώκο, έχοντας αξιοποιήσει σαν… “χαμαιλέων”, το κατακερματισμένο πολιτικό τοπίο της χώρας του. Το συντηρητικό κόμμα του, “Λαικό Κόμμα για τη Δημοκρατία και την Ελευθερία” (VVD), συγκυβερνά με άλλα τρία μικρότερα κόμματα, ένθεν κακείθεν του πολιτικού φάσματος.

Αν και –υποτίθεται– είναι ένας πολιτικός που συγκλίνει στην άποψη που συναινούν οι υπόλοιποι, κερδίζοντας έτσι και τη στήριξή τους, δεν συνέβη το ίδιο στην πρόσφατη Σύνοδο Κορυφής. Λέγεται μάλιστα ότι, με τη στάση του αυτή, έχασε τις πιθανότητες που είχε να εξασφαλίσει κάποια θέση υψηλά ιστάμενου Ευρωπαίου αξιωματούχου στο μέλλον, αφού δεν πρόκειται πια να προταθεί από κανένα μεγάλο κράτος. Εκτός βέβαια αν πέσουν ορισμένες προσωπίδες στο Βερολίνο – ίδωμεν.

Ο Ολλανδός Σόιμπλε και η λιτότητα

Πίσω, στην πατρίδα του, όμως, έχει αρκετούς λόγους να υποστηρίζει την πάλαι ποτέ λιτότητα. Επί χρόνια το ολλανδικό εκλογικό σώμα γαλουχήθηκε με την ιδέα ότι οι χώρες που λαμβάνουν οικονομική βοήθεια, το κάνουν στις “πλάτες” των πλουσιότερων, σαν ο δανεισμός να θεωρείται βοήθεια.

Αν ανατρέξει κανείς στον ολλανδικό και το φιλανδικό Τύπο της εποχής των μνημονίων, θα δεί διάφορους ισχυρισμούς από πολιτικούς ότι δεν μπόρεσαν να προσφέρουν κοινωνικές παροχές στους πολίτες τους επειδή… βοήθησαν χώρες σαν την Ελλάδα και την Πορτογαλία. Επιπλέον οι Ολλανδοί πολιτικοί, με τον ένα ή τον άλλο τρόπο, ιδίως μετά το δημοψήφισμα για το Brexit, έθιγαν κατά καιρούς το θέμα της συμβολής της Ολλανδίας στον κοινοτικό προϋπολογισμό.

Δεν είναι τυχαίο ότι, πριν λίγο καιρό, κατά τη διάρκεια συνάντησης του Ρούτε με συνδικάτα Ολλανδών ρακοσυλλεκτών και ενώ περπατούσε προς τον προορισμό του, ένας εργάτης του φώναξε «Μη δώσετε τα λεφτά μας σε αυτούς τους Ιταλούς και τους Γάλλους». Και ο Ρούτε απάντησε «Α, όχι, όχι όχι, θα το θυμάμαι», εξού και το παρατσούκλι που του δόθηκε στους δημοσιογραφικούς κύκλους: Ο “Mister No”.

Στην πραγματικότητα, η Ολλανδία, λένε οι οικονομολόγοι, δεν έχει πραγματικούς οικονομικούς λόγους να “διστάζει” να συμβάλει περισσότερα στον κοινοτικό προϋπολογισμό, δεδομένου και του εμπορικού πλεονάσματός της. Το βασικότερο στοιχείο όμως είναι ότι χάρη στο ευνοϊκό φορολογικό καθεστώς που έχει δημιουργήσει –όπως για παράδειγμα οι εταιρείες-θυρίδες– “αποσπά” δεκάδες δισεκατομμύρια ευρώ σε φορολογικά έσοδα από τις επιχειρήσεις που προσελκύει. Σύμφωνα με το Δίκτυο Φορολογικής Δικαιοσύνης, ένα μη κερδοσκοπικό οργανισμό με έδρα το Ηνωμένο Βασίλειο, η Ολλανδία απέσπασε 6,7 δισ. ευρώ σε φορολογικά έσοδα από τη Γερμανία, τη Γαλλία, την Ιταλία και την Ισπανία, το 2018.

Ο ίδιος ο Ρούτε και οι κυβερνήσεις του έπαιξαν ενεργό ρόλο άλλωστε, στην προσέλκυση πολυεθνικών στην Ολλανδία. Λίγη σημασία έχουν αυτά, όμως, όταν το ολλανδικό αφήγημα αποδίδει την ευημερία της χώρας στην “προτεσταντική ηθική” και την πολύχρονη εργασία. Η ουσία είναι ότι το Μάρτιο του 2021 είναι προγραμματισμένες οι επόμενες βουλευτικές εκλογές, και το VVD του Ρούτε, όπως και όλα τα δεξιά-κεντροδεξιά κόμματα της Ευρώπης, φοβούνται τυχόν απώλειες από τα δεξιότερα.

Αλλά ο Ρούτε έχει ένα ακόμα πλεονέκτημα: είναι απόλυτα ταγμένος στην ΕΕ και στο ευρωπαϊκό εγχείρημα, έχοντας αποκρούσει –στα μάτια των Βρυξελλών και των ομοϊδεατών του– τις ευρωσκεπτικιστικές τάσεις στη χώρα του. Η νίκη του επί του ακροδεξιού Βίλντερς το 2017 έχει εντυπωσιάσει τους ομολόγους του στην Ευρώπη. Αυτός είναι και ένας λόγος που οι Ευρωπαίοι του κάνουν, και θα συνεχίσουν να του κάνουν, αρκετά “χατίρια”.