Ο Κίσινγκερ είχε απόλυτο δίκιο για την Ευρώπη…
27/08/2025
«Ποιον πρέπει να καλέσω αν θέλω να καλέσω την Ευρώπη;» ρώτησε χαρακτηριστικά κάποτε ο Χένρι Κίσινγκερ. Ο πάλαι ποτέ ισχυρός παίκτης της αμερικανικής εξωτερικής πολιτικής, που η πολιτική του διαδρομή συνδέθηκε με την καταστροφή της Κύπρου (κι άλλων χωρών), προφανώς και όταν έλεγε αυτά για την ΕΕ είχε δίκαιο. Και ισχύει τούτο μέχρι και σήμερα. Δεν υπάρχει κάποιος να… σηκώσει το τηλέφωνο και να συνεννοηθεί με τρίτους για ένα διεθνές ζήτημα, μια διεθνή κρίση.
Ακόμη και μετά, που θεσμικά δημιουργήθηκε η θέση Ύπατου Εκπροσώπου Εξωτερικής Πολιτικής και Πολιτικής Ασφάλειας, ενιαία πολιτική δεν υπάρχει. Κανείς δεν μπορεί να εκπροσωπήσει το σύνολο των κρατών-μελών. Γι’ αυτό και λειτουργούν τα περισσότερα κράτη-μέλη ως συμπληρωματική δύναμη των Ηνωμένων Πολιτειών ενίοτε και ως ουρά! Εκφράζουν και μάχονται για γεωπολιτικά συμφέροντα τρίτων, όταν η Ευρώπη θα μπορούσε να είχε αναβαθμισμένο ρόλο και πρωταγωνιστική θέση στην κεντρική σκηνή.
Και είναι σαφές ότι υπάρχουν λόγοι που δικαιώνουν τον Κίσινγκερ. Είναι πρόδηλο ότι υπάρχει ένα γεωπολιτικό κενό, το οποίο είναι αποτέλεσμα αδυναμιών αλλά και διαφορετικών συμφερόντων. Κι αυτό δεν αλλάζει με θεωρίες και εξαγγελίες, αλλά με αποφασιστική διαμόρφωση κοινών στρατηγικών, που να εκφράζουν τα συμφέροντα της Ευρώπης. Κι αυτό είναι ένα ζήτημα, που πρέπει προφανώς να απασχολήσει όλους στην Ε.Ε. Θα πρέπει να απασχολήσει πρωτίστως όσους επενδύουν στο ρόλο της Ένωσης, κυρίως τα μικρότερα κράτη.
Θα μπορούσαν, για παράδειγμα, εκείνοι οι “επίλεκτοι” Ευρωπαίοι, που βρέθηκαν στην Ουάσινγκτον, καλεσμένοι του Ντόναλντ Τραμπ, στον Λευκό Οίκο, για το Ουκρανικό, να ασχολούνταν και με το Κυπριακό; Να μην τους ενοχλεί μόνο ο Βλαντιμίρ Πούτιν, αλλά και ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν; Θα μπορούσαν, αλλά δεν το κάνουν, γιατί έχουν συμφέροντα με την κατοχική Τουρκία. Επενδύουν στην Άγκυρα, που είναι πρόθυμη να κάνει ό,τι οι Ευρωπαίοι δεν μπορούν, όπως την αποστολή στρατευμάτων στην Ουκρανία ή αλλού. Το μέγιστο, που ενίοτε πράττουν σε σχέση με την Κύπρο και το ζήτημα το οποίο προκαλεί η Τουρκία στο νησί, την κατοχή εδαφών, είναι οι γνωστές επαναλαμβανόμενες γενικολογίες.
Αναφορές που δεν αγγίζουν την ουσία, ούτε καν το πρόβλημα. Θα μπορούσε η Ευρωπαϊκή Ένωση να εγγυηθεί την ασφάλεια και την εδαφική ακεραιότητα της Κυπριακής Δημοκρατίας ενός κράτους-μέλους της και να μην συζητά ποσώς τη συμμετοχή της κατοχικής Τουρκίας στο σύστημα εγγυήσεων. Το 2004-φευ- αποδέχθηκε και στήριξε ένα πλαίσιο λύσης, που προτάθηκε σε δημοψήφισμα, το οποίο προνοούσε τη διατήρηση του συστήματος εγγυήσεων του 1960. Ένα σύστημα, το οποίο προκάλεσε τα προβλήματα και τις συγκρούσεις.
Ένα μετα-αποικιακό μοντέλο εξάρτησης με προδιαγραφές για τη δημιουργία τριών ζωνών στο νησί. Στην Κύπρο υπάρχουν από το 1974 και εντεύθεν κατοχικά στρατεύματα κράτους, που δεν είναι μέλος της. Και το οποίο κράτος, αν και υποψήφιο, δεν πρόκειται να ενταχθεί ποτέ στην ΕΕ. Ποια η στάση των πλείστων εταίρων μας επί του θέματος τούτου; Το αποφεύγουν για ευνόητους λόγους.
Για το Ουκρανικό, οι λεγόμενοι βασικοί παίκτες της Ευρώπης, οι περισσότεροι με το ένα βλέμμα στραμμένο στην Ουάσιγκτον και το άλλο στο εσωτερικό τους ακροατήριο, παρουσιάζονται αποφασιστικοί υποστηρικτές. Σε βαθμό που επιλέγουν πολιτικές ρήξεις, οι οποίες κοστίζουν. Στην Ευρώπη κι όχι στις ΗΠΑ. Ούτε καν στη Ρωσία.
Η σωστή πλευρά της ιστορίας δεν είναι μόνο να καταδικάζεται η εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία, αλλά κι όλες οι εισβολές και η παράνομη κατοχή εδαφών. Όπως είναι η περίπτωση της Κύπρου, η οποία όχι μόνο γεωγραφικά αλλά και θεσμικά ανήκει στην οικογένεια της ΕΕ. Όπως είναι η Παλαιστίνη, που επίσης βρίσκεται υπό κατοχή.