Ο Μαλάς ξελάσπωσε το ΑΚΕΛ και διεκδικεί προεδρία

του Κώστα Βενιζέλου  – 

Η πρωτιά που εξασφάλισε ο Νίκος Αναστασιάδης στις χθεσινές προεδρικές εκλογές, πρώτου γύρου, δεν του εξασφαλίζει σίγουρα εισιτήριο νίκης, καθώς η διαφορά από τον αντίπαλό του είναι ανατρέψιμη. Την ίδια ώρα, ο Σταύρος Μαλάς, αναδεικνύεται “λίρα εκατό” για την ηγεσία του ΑΚΕΛ, καθώς κατάφερε όχι μόνο να εξασφαλίσει τα ποσοστά του κόμματος, αλλά να πετύχει μεγαλύτερα.

Ο λεγόμενος ενδιάμεσος χώρος δεν κατάφερε να εξασφαλίσει το άθροισμα των ποσοστών των κομμάτων που υποστήριζαν την υποψηφιότητα Νικόλα Παπαδόπουλου (εξασφάλισε 25.74% ενώ ΔΗΚΟ, ΕΔΕΚ, Αλληλεγγύη, Οικολόγοι κινήθηκαν γύρω στο 32% στις Βουλευτικές Εκλογές του 2016).

Το ΕΛΑΜ, δια του Χρήστου Χρήστου, φαίνεται να εδραιώνεται στο πολιτικό σκηνικό ανεξάρτητα εάν εισπράττει και ψήφο διαμαρτυρίας, καθώς αυτό το φαινόμενο πάντα θα υπάρχει. Ο Γιώργος Λιλλήκας, που δεν συμμετείχε στη συμμαχία του λεγόμενου ενδιάμεσου χώρου, κατέγραψε πολύ χαμηλά ποσοστά και είναι σαφές πως με την αυτόνομη κάθοδό του στοιχημάτισε και την πολιτική του επιβίωση.

Σταθεροί οι δύο πόλοι

Το αποτέλεσμα, πέραν από τη σημαντική αποχή που καταγράφηκε, έχει πολλές αναγνώσεις. Η σημαντικότερη, ίσως, διαπίστωση είναι πως οι δύο μεγάλοι πόλοι, ανεξαρτήτως των προβλημάτων, των λαθών, παραμένουν ισχυροί και δεν επιτρέπουν τρίτη δύναμη να τους αμφισβητήσει, να μπει εμβόλιμα μεταξύ τους.

Παρά το γεγονός ότι από το επιτελείο Παπαδόπουλου είχαν προβάλει τη θέση πως οι προεδρικές εκλογές συνιστούν δημοψήφισμα για το Κυπριακό, αυτό δεν μπορεί να ισχύσει. Γιατί φάνηκε και στο δημοψήφισμα του 2004 ότι οι πολίτες τοποθετήθηκαν την κρίσιμη στιγμή πάνω από κομματικές γραμμές και καταβολές σε μια κρίσιμη φάση για το μέλλον του τόπου. Στις προεδρικές σαφώς προκρίνονται πολιτικές, αλλά αυτό δεν σημαίνει πώς οι ψηφοφόροι ταυτίζονται απόλυτα, καθώς υπάρχουν κι άλλα κριτήρια για την επιλογή τους.

Σε ό,τι αφορά το Κυπριακό, ούτως ή άλλως στην προεκλογική προβλήθηκαν και θέσεις που συνάδουν με τη διαχρονική φιλοσοφία και τις προσεγγίσεις των υποψηφίων. Αυτό που ενδεχομένως να θεωρηθεί είναι πως με το χθεσινό αποτέλεσμα προκρίνεται από τους πολίτες η μία από τις δύο σχολές σκέψεις στο Κυπριακό, την οποία εκφράζουν οι δύο μονομάχοι, Αναστασιάδης και Μαλάς. Ακόμη, ενδεχομένως, οι εν δυνάμει μεσολαβητές στο Κυπριακό να θεωρήσουν πως με το αποτέλεσμα του πρώτου γύρου και το όποιο του δεύτερου γύρου, έχει ανάψει το πράσινο φως για το περιεχόμενο των επερχόμενων παρεμβάσεών τους.

Η στρατηγική Αναστασιάδη

Ο Νίκος Αναστασιάδης κρατούσε όλη την προηγούμενη περίοδο, με βάση τις δημοσκοπήσεις, το κλειδί όχι μόνο του πρώτου γύρου αλλά κι αυτό της επανεκλογής του. Η προεκλογική εκστρατεία του στηρίχθηκε στην ωραιοποίηση της κατάστασης στη χώρα σε όλα τα πεδία, ενώ επιχείρησε το τελευταίο τρίμηνο «να φορτώσει» τους πολίτες με εξαγγελίες και παροχές.

Την ίδια ώρα, τις τελευταίες εβδομάδες είχε προβεί σε πολλά λάθη μέσα από δημόσιες τοποθετήσεις του και φαίνεται πως τις πλήρωσε. Είναι προφανές πως το 2013 δεν είναι το ίδιο με το 2018. Στις πρώτες προεδρικές υποστηριζόταν από τρία κόμματα (ΔΗΣΥ, ΔΗΚΟ, ΕΥΡΩΚΟ) και είχε το πλεονέκτημα πως η προηγούμενη κυβέρνηση «βιαζόταν» να παραδώσει την εξουσία.

Σε αυτές τις εκλογές κρίθηκε το έργο της δικής του πενταετίας και όχι της προηγούμενης κυβέρνησης. Το 35,5% του πρώτου γύρου δεν του εξασφαλίζει τη νίκη. Κυρίως, γιατί δεν φαίνεται πως θα συνεργαστεί με άλλο κόμμα. Στο μόνο στο οποίο, ενδεχομένως, να επενδύσει είναι να προβάλει τον… μπαμπούλα της προηγούμενης από αυτόν διακυβέρνησης. Τούτο, όμως, ενδεχομένως να μην είναι αρκετό, καθώς το 2018 κρίνεται η δική του διακυβέρνηση.

Τα φαβορί και οι ηττημένοι

Ο Σταύρος Μαλάς, φαίνεται να έχει καταφέρει να ξελασπώσει την ηγεσία του ΑΚΕΛ και να δημιουργήσει προοπτικές νίκης. Το 30,25%, που έχει εξασφαλίσει είναι σημαντικό και μπορεί να καλύψει τη διαφορά που απέχει από τον αντίπαλό του (γύρω στο 5%), καθώς έχει να αντλήσει από μια δεξαμενή ψήφων από χώρους όπως το ΔΗΚΟ, ΕΔΕΚ, Οικολόγους. Εάν στο ποσοστό αυτό δεν περιλαμβάνονται και αρκετές στρατηγικοί ψήφοι (που ψήφισαν Μαλά για να αποκλείσουν από τον δεύτερο γύρο Παπαδόπουλο), τότε έχει δυνατότητες για ανατροπή. Το ζητούμενο είναι κατά πόσο θα μπορέσει να συνομολογήσει συνεργασίες για τον δεύτερο γύρο. Ήδη, κάποιες φαίνεται να είναι εφικτές.

Ο Νικόλας Παπαδόπουλος έχασε. Κατάφερε σε μεγάλο βαθμό να δημιουργήσει ένα μπλοκ για έναν ισχυρό τρίτο πόλο, αλλά δεν πέτυχε να εξασφαλίσει τα ποσοστά των κομμάτων, τα οποία τον στήριξαν. Φαίνεται να έχει υποστεί ζημιά από την εκστρατεία εναντίον του, που είχε αναλάβει ο τέως πρόεδρος του κόμματος Μάριος Καρογιάν. Προδόθηκε και από την έλλειψη μηχανισμών. Είναι σαφές πως η έναρξη νωρίς της προεκλογικής εκστρατείας δεν τον ωφέλησε. Το θέμα είναι πώς θα πορευθεί εφεξής. Τόσο με τους συμμάχους του όσο και εσωκομματικά.

Το ΕΛΑΜ έχει καταφέρει, με επικοινωνιακές διαφοροποιήσεις που είχαν στόχο να απευθυνθεί το κόμμα και σε μετριοπαθείς ψηφοφόρους, να εξασφαλίσει την τέταρτη θέση με ποσοστό 5,56%. Θα κριθεί από τη διαχείριση του ποσοστού αυτού, καθώς κόμματα διαμαρτυρίας λαμβάνουν ενίοτε “δανεικές” ψήφους.

Ο Γιώργος Λιλλήκας εισέπραξε με το ποσοστό 2,18% την αντίθεση του εκλογικού σώματος στην επιλογή του να κατέλθει αυτόνομα και να μην αποτελέσει μέρος της συνεργασίας των άλλων δυνάμεων του λεγόμενου ενδιάμεσου χώρου. Το θέμα δεν είναι η πρόσθεση των ποσοστών αλλά, προφανώς, η δυναμική ενός ενιαίου μετώπου.

Η δύναμη της αποχής

Η υψηλή αποχή έχει επηρεάσει το αποτέλεσμα του πρώτου γύρου. 154.961 πολίτες απείχαν (28,13%), ενώ εάν υπολογιστούν τα λευκά (3.461-0,87%) και τα άκυρα (5.870-1.48%), τότε μπορεί κανείς να μιλήσει για ένα ισχυρό μπλοκ, που γύρισε την πλάτη στο πολιτικό σύστημα.

Συνολικά είναι 164.292 ψηφοφόροι (αποχή, λευκό και άκυρο), που καταγράφονται ως η πρώτη δύναμη σε αυτές τις εκλογές. Τι φταίει; Μια σειρά λόγοι που συνδέονται με την απαξίωση, την αδιαφορία και για κάποιους την έλλειψη επιλογών.