Ο Πιερρακάκης και ο Εσθονός ροκ σταρ της Ψηφιακής Διακυβέρνησης Mr Ίλβες

Στην έξαρση της Άνοιξης, εν μέσω ενός λουκούλλειου γεύματος που είχε οργανωθεί στο ετήσιο Φόρουμ των Δελφών, ο Κυριάκος Πιερρακάκης αγόρευε παθιασμένα για τις παθογένειες του κράτους και την προβληματική καθημερινή συναλλαγή των πολιτών με αυτό. Περιέγραφε τη μάστιγα που απλώνει τα πλοκάμια της σε κάθε πιθανή και απίθανη διοικητική μονάδα του κράτους. Υποστήριζε, μάλιστα, την επανίδρυση της Δημόσιας Διοίκησης από το ατροφικό σώμα και όχι από την υπερτροφική κεφαλή.

Τότε, ελάχιστοι μήνες τον χώριζαν από το χαρτοφυλάκιο Ψηφιακής Διακυβέρνησης. Ο ίδιος πιθανόν να γνώριζε το δύσκολο εγχείρημα που του επεφύλασσε το προσεχές μέλλον, αλλά τυπικά παρέμενε επικεφαλής του μη κερδοσκοπικού οργανισμού ερευνών “διαΝΕΟσις”. Ήδη, όμως, λειτουργούσε σαν αρχετυπικός ήρωας. Μπορεί τότε η γραφειοκρατία να μην τον γνώριζε, αλλά αυτός της είχε κηρύξει ανελέητο πόλεμο.

Σαν άλλος Ηρακλής, έμοιαζε αποφασισμένος να σκοτώσει το τέρας με τα πολλά κεφάλια που όταν κοβόταν ένα, στη θέση του φύτρωναν δύο. Σύμφωνα με τη μυθολογία, ο Ηρακλής κατάφερε να σκοτώσει την Λερναία Ύδρα, καυτηριάζοντας με πυρσούς τους κομμένους λαιμούς και θάβοντας το αθάνατο κεφάλι σ’ ένα μεγάλο λάκκο.

Ο από τα νεανικά χρόνια του φιλόδοξος –σήμερα 36χρονος– υπουργός δεν έχει ακόμα κριθεί και σίγουρα δεν έχει εκτοπίσει στο πυρ το εξώτερο την γραφειοκρατία. Έχει, όμως, στο πλευρό του έναν ισχυρό σύμμαχο: τον Εσθονό ψηφιακό αρχιτέκτονα Τόμας Χέντρικ Ίλβες. Ο κ. Πιερρακάκης, άλλωστε, δεν θα μπορούσε να μην έχει μελετήσει το παράδειγμα του μικρότερου κράτους της Βαλτικής και να μην έχει εμπνευστεί από τον αλλοτινό πρόεδρό της.

Ένα ακόμα όπλο στην φαρέτρα του

Όταν ο τελευταίος ήρθε στην Ελλάδα, καλεσμένος της Microsoft, είχε σπεύσει να τον γνωρίσει. Εξάλλου, τον θαύμαζε ιδιαίτερα, καθώς η Εσθονία, υπό την καθοδήγησή του, είχε καταφέρει μέσα σε δύο δεκαετίες αξιοζήλευτα επιτεύγματα. Πραγματικά κοντά, όμως, ήρθαν όταν βρέθηκαν και οι δύο ως προσκεκλημένοι σ’ ένα κλειστό συνέδριο τεχνολογίας που οργανώνεται ετησίως στο Ελσίνκι αποκλειστικά για εξειδικευμένο κοινό. Οι δυο τους καλλιέργησαν μια στενή σχέση, επικοινωνώντας συχνά.

Εξάλλου, οι απόψεις του κ. Ίλβες για τον ψηφιακό μετασχηματισμό είχαν εδώ και χρόνια επηρεάσει βαθύτατα τον Έλληνα φίλο του. Όταν ανέλαβε τον υπουργικό θώκο θέλησε να μετατρέψει σ’ ένα ακόμα όπλο στην φαρέτρα του την τεχνογνωσία και το ένστικτο του Εσθονού πολιτικού στην Ψηφιακή Επανάσταση της δικής του χώρας. Αν και ο τελευταίος διαμένει μόνιμα στο Στάνφορντ, αποδέχτηκε με χαρά την πρόσκληση και πρόκληση συνάμα.

Θα επισκέπτεται συχνά την Ελλάδα, πρωτίστως, όμως, η επιτροπή θα εκμεταλλευτεί την τεχνολογία, ώστε η ομάδα των Ελλήνων και ξένων εμπειρογνωμόνων να ενώσει δυνάμεις και να συντάξει την “ψηφιακή βίβλο”, που θα είναι η στρατηγική ψηφιακού μετασχηματισμού.

Εκεί θα επαναπροσδιοριστεί η συναλλαγή των πολιτών με το Δημόσιο, επιχειρώντας να εξαλείψει φαινόμενα όπως οι ουρές στις δημόσιες υπηρεσίες, τα απανωτά ταξίδια εγγράφων από το ένα γραφείο στο άλλο και οι αναμονές για σφραγίδες και υπογραφές. Θα αποτελεί εργαλείο για τους φορείς που υλοποιούν ψηφιακές υπηρεσίες. Κυρίως, θα επιχειρήσει να απλουστεύει τις διαδικασίες και κατά συνέπεια την ζωή των πολιτών, αλλά και να συμβάλει στη δημιουργία ενός οικοσυστήματος των start up επιχειρήσεων.

Παγκόσμιος πρωταθλητής της τεχνολογίας

Η χαμηλών τόνων Εσθονία, με πορεία ανεξάρτητου κράτους που δεν ξεπερνά τις τρεις δεκαετίες και πληθυσμό λιγότερο από 1.500.000 κατοίκους αποτελεί παγκόσμιο πρωταθλητή της τεχνολογίας. Μπορεί κάποιοι ελάχιστοι να γνωρίζουν ότι στα εδάφη της γεννήθηκε το δημοφιλές σε όλους Skype, αλλά ακόμα λιγότεροι ξέρουν ότι οι κάτοικοί της πληρώνουν χώρους στάθμευσης με τα κινητά τους τηλέφωνα και έχουν τα αρχεία υγείας τους αποθηκευμένα στο ψηφιακό Cloud. Συμπληρώνουν την ετήσια φορολογική τους δήλωση μέσω Διαδικτύου, ψηφίζουν στις εκλογές από τον καναπέ του σπιτιού τους, ιδρύουν την επιχείρησή τους σε μισή ώρα και εκδίδουν όλα τα σημαντικά πιστοποιητικά (γέννησης, θανάτου) σε λίγα λεπτά.

Για τον υπουργό κ. Πιερρακάκη, η Εσθονία δεν αποτελεί το μοντέλο που πρέπει η Ελλάδα να ακολουθήσει στα τυφλά. Αν και εντυπωσιακά πετυχημένο δεν είναι ιδανικό για την δική μας χώρα. Ο υπουργός είναι θαυμαστής του βρετανικού μοντέλου. Εξάλλου, ούτε ο ίδιος ο κ. Ίλβες πιστεύει ότι το πείραμα της Εσθονίας ενδείκνυται για όλες τις χώρες, όποιες προκλήσεις και αν αυτές αντιμετωπίζουν.

Το κράτος της Βαλτικής, σε αντίθεση με το ελληνικό, χτίστηκε κυριολεκτικά από το μηδέν. Στη δική μας περίπτωση, το κράτος υπάρχει δύο αιώνες. Αν και τα θεμέλιά του ήταν σαθρά, πάνω τους χτίστηκε ανά τις δεκαετίες ό,τι είναι σήμερα το ελληνικό κράτος. Αυτός είναι και ο λόγος που τόσο ο υπουργός, όσο και ο στενός πλέον συνεργάτης του δεν πιστεύουν στο δόγμα της τυφλής μίμησης όσον αφορά την ψηφιοποίηση, με την έννοια ότι αν μία προβληματική αίτηση την μεταφέρεις από το χαρτί στην οθόνη του υπολογιστή δεν έχεις εξαλείψει το πρόβλημα. Στην καλύτερη το έχεις εκμοντερνίσει!

Ο ροκ σταρ

Ο κ. Ίλβις, που στον τεχνολογικό χώρο απολαμβάνει την δημοφιλία ενός ροκ σταρ, εμφανίζεται δημόσια σχεδόν πάντα με παπιγιόν και περιγράφεται ως ιδιαίτερα προσηνής. Θα συμβάλει στο να “χτιστεί” ένα διεθνές δίκτυο επαφών, το οποίο θα διευκολύνει τις ξένες εταιρείες να επενδύσουν στην Ελλάδα. Γεννήθηκε στη Στοκχόλμη τη δεκαετία του 1950, από γονείς Εσθονούς πρόσφυγες. Πέρασε την παιδική του ηλικία στις Ηνωμένες Πολιτείες. Εκεί σπούδασε.

Εργάστηκε ως δημοσιογράφος στο Radio Free Europe και υπηρέτησε επί σειρά ετών ως πρεσβευτής της Εσθονίας στο Μεξικό, στον Καναδά και στις Ηνωμένες Πολιτείες. Το 1996 έγινε υπουργός Εξωτερικών της χώρας και διατήρησε το αξίωμα μέχρι την παραίτησή του το 1998. Διατέλεσε πρόεδρος της Εσθονίας από το 2006 μέχρι το 2016, ενώ υποστηρίχτηκε από 73 βουλευτές και έγινε ο πρώτος υποψήφιος για την Προεδρία που εξελέγη από τον πρώτο γύρο.

Ο όρος «χρήσιμοι ηλίθιοι» αποδίδεται στον Λένιν, αν και δεν αποδεικνύεται πουθενά ότι πατέρας της ρώσικης επανάστασης χρησιμοποίησε ποτέ αυτή την φράση. Όπως και να έχει, αυτή η φράση έκανε γνωστό στην Ελλάδα τον κ. Ίλβες. Είχε αποκαλέσει τους Έλληνες «χρήσιμους ηλίθιους» με αφορμή την νίκη του ΣΥΡΙΖΑ, γεγονός που είχε προκαλέσει σφοδρές αντιδράσεις στην Ελλάδα και μάλιστα είχε γίνει και επίσημο διάβημα του υπουργού Εξωτερικών Νίκου Κοτζιά προς τον πρέσβη της Εσθονίας στην Αθήνα.

Ο κ. Ίλβες δεν αναφερόταν μόνο στην Ελλάδα, αλλά και στην Ουγγαρία και στην Ιταλία. Προερχόμενος από την πρώην Σοβιετική Ένωση και από μία οικογένεια που είχε μεταναστεύσει για να φύγει από το σοβιετικό καθεστώς, δεν έχει κρύψει την αντιπάθειά του για τη Ρωσία, τον Βλαντιμίρ Πούτιν και για οτιδήποτε θεωρείται φιλικά προσκείμενο στα παραπάνω.

Είναι αντικομμουνιστής, όπως είναι και πολλοί που έζησαν σε κομμουνιστικό καθεστώς. Εξάλλου, ο ίδιος έχει ευθαρσώς δηλώσει ότι ο Ρώσος ηγέτης είναι απειλή. Το Radio free Europe, όπου εργαζόταν, ήταν ένας ραδιοφωνικός σταθμός που απευθυνόταν στους λαούς της Ανατολικής Ευρώπης που ζούσαν υπό κομμουνιστικά καθεστώτα.

Γεγονός, όμως, παραμένει ότι εκτός από πολιτικός είναι και τεχνοκράτης και ως τέτοιος θεωρείται πολύτιμος, αν σκεφτεί κανείς ότι όσα επιτεύχθηκαν κατά τη διάρκεια της θητείας του στην Εσθονία αποτελούν case study, θέμα πανεπιστημιακών διαλέξεων, εργαστηρίων και εντατικών σεμιναρίων και μελέτης σε πολλές κυβερνήσεις ανά τον κόσμο.