Ο Πιερρακάκης, τα προσωπικά δεδομένα και η “αόρατη” σύμβαση με την Palantir

Στα τέλη Νοεμβρίου, ο Αμερικανός πρέσβης Τζέφρι Πάιατ στην Ελλάδα έκανε μια ενθουσιώδη ανάρτηση για συμφωνία μεταξύ του υπουργείου Υγείας και του αμερικανικού κολοσσού Palantir Technologies. Ο τεχνολογικός γίγαντας ασχολείται με ανάλυση, επεξεργασία, αποθήκευση και “εξόρυξη” δεδομένων σε όλοn τον κόσμο. Υπάρχει, ωστόσο, ένα πρόβλημα: Η σύμβαση δεν υπάρχει πουθενά, όπως προκύπτει από την έρευνα του Vouliwatch!

Σύμφωνα με ανακοινώσεις τις ίδιας της εταιρείας αλλά και δημοσιεύματα από μεγάλα ΜΜΕ του εξωτερικού δείχνουν ότι ο τεχνολογικός γίγαντας βοηθά κυβερνήσεις και αρχές καταστολής να διαχειρίζονται τεράστια όγκο δεδομένων. Η εταιρεία όμως δεν έχει και τόσο αθώο ιστορικό. Η τεχνολογία για την αναγνώριση προσώπου που παρέχει η έτερη εταιρία του συνιδρυτή της Palantir, Peter Thiel έχει χρησιμοποιηθεί από την αμερικανική αστυνομία για να προσάγει πολίτες που θεωρεί υπόπτους να διαπράξουν μελλοντικά αδικήματα, που ουδεμία σχέση έχουν με την τρομοκρατία.

Στις αρχές Οκτωβρίου, ρεπορτάζ του BBC έκανε λόγο για αμφιλεγόμενη εταιρεία η οποία κατάφερε στο ντεμπούτο της στο Χρηματιστήριο της Νέας Υόρκης να πετύχει αποτίμηση 22 δισ. δολαρίων. «Πρόκειται για εντυπωσιακό επίτευγμα για μία εταιρία, η οποία δεν έχει εμφανίσει μέχρι στιγμής ποτέ κέρδη, ενώ έχει να αντιμετωπίσει ανησυχίες για την προστασία των προσωπικών δεδομένων και της ιδιωτικότητας και στηρίζεται σε κρατικές υπηρεσίες για το ήμισυ σχεδόν των εσόδων της».

Ίσως αυτά να μην είναι και τόσο ανεξήγητα αν σκεφτεί κανείς ότι η εταιρεία ιδρύθηκε αμέσως μετά την τρομοκρατική επίθεση της 9/11 στους Δίδυμους Πύργους από τον Peter Thiel. Είχε αρχικό χρηματοδότη και πελάτη τη CIA -με επιχειρήσεις σε Ιράκ και Αφγανιστάν- και είναι γνωστή για τη συνεργασία της με το αμερικανικό υπουργείο Άμυνας, τις αντιτρομοκρατικές υπηρεσίες και τις αρχές επιβολής του νόμου-καταστολής, παρέχοντας υπηρεσίες παρακολούθησης.

Για τις υπηρεσίες και τις συνεργασίες αυτές έχουν δεχτεί πολλά πυρά από τον κόσμο των ακτιβιστών αλλά και των ΜΜΕ καθώς έχουν κατηγορηθεί για παραβίαση των προσωπικών δεδομένων και της ιδιωτικής ζωής και για κατάχρηση εξουσίας. Μάλιστα, στην Αμερική τα λογισμικά τους έχουν χρησιμοποιηθεί για προληπτική αστυνόμευση και αναγνώριση πιθανών μελλοντικών υπόπτων/εγκληματιών με βάση τη συλλογή προσωπικών δεδομένων (φυλή, κατοικία, ηλικία, αναγνώριση προσώπου κτλ).

Τι θέλει στην Ελλάδα

Στις αρχές Δεκεμβρίου 2020, δημοσιεύτηκε Δελτίο Τύπου της εταιρείας στο οποίο ανακοινώνεται ότι στις 3 Δεκεμβρίου, πραγματοποιήθηκε τηλεδιάσκεψη του Πρωθυπουργού και του υπουργού Ψηφιακής Διακυβέρνησης με τον συνιδρυτή και διευθύνοντα σύμβουλο της αμερικανικής εταιρείας, Alex Karp και το στέλεχος της Palantir, Josh Harris.

Η τηλεδιάσκεψη είχε ως θέμα την επέκταση της συνεργασίας της κυβέρνησης και της Palantir στην αντιμετώπιση της πανδημίας, μια συνεργασία που είχε εγκαινιαστεί ήδη από τον Μάρτιο όπως άλλωστε μαρτυρά και το σχετικό tweet του Πρέσβη των ΗΠΑ. Σύμφωνα με την ανακοίνωση η ελληνική κυβέρνηση θα αξιοποιεί την πλατφόρμα λογισμικού Palantir Foundry -βασικά της προϊόντα είναι τα λογισμικά Gotham και Foundry- για να παρέχει στους κυβερνητικούς αξιωματούχους που ασχολούνται με την πανδημία, οδηγίες, “ροές εργασιών”.

Ο αμερικανικός κολοσσός έχει φτιάξει ένα κέντρο ελέγχου κρίσεων για τον πρωθυπουργό, το οποίο εμφανίζει μια ολιστική επισκόπηση της κατάστασης της πανδημίας COVID-19 στην Ελλάδα σε πραγματικό χρόνο. «Θα μπορούσε να ερμηνευθεί ότι έτσι πραγματοποιείται μεταφορά τόσων ευαίσθητων προσωπικών δεδομένων των πολιτών/ασθενών Covid σε τρίτα μέρη (ιδιωτική, κερδοσκοπική, αμφιλεγόμενη εταιρεία-τιτάνας), χωρίς να ελέγχονται» αναφέρουν οι ερευνητές του Vouliwatch «Αν έτσι συμβαίνει, παραβιάζονται οι ρυθμίσεις του GDPR, το ενωσιακό δίκαιο αλλά και το εθνικό για την προστασία των προσωπικών δεδομένων».

Στα αζήτητα η σύμβαση

Ωστόσο, ενώ ο δημοσιογραφικός φορέας προσπάθησε να βρει τη σύμβαση στις πλατφόρμες ανάρτησης των δημοσίων συμβάσεων Διαύγεια και Προμηθέας, αλλά δεν τα κατάφερε. Αν όμως η συνεργασία της Palantir και του ελληνικού κράτους ξεκίνησε από τον Μάρτιο και τώρα επεκτείνεται, δημιουργούνται ερωτηματικά γιατί δεν έχει αναρτηθεί, όπως ορίζει ο νόμος. Τα ελληνικά ΜΜΕ δεν έχουν επίσης καμία σχετική ενημέρωση.

Το Vouliwatch εκφράζει τις «σοβαρές του ανησυχίες σχετικά με τις προθέσεις της Palantir και υποψίες από τη μυστικοπάθεια της Ελληνικής Κυβέρνησης». Λαμβάνοντας υπόψιν το ιστορικό της εταιρείας, αλλά και το σκοτάδι γύρω από τη συνεργασία της τελευταίας με την ελληνική κυβέρνηση ζήτησε εξηγήσεις.

Απέστειλε επιστολή στην Palantir ζητώντας της να παράσχει με αναλυτικά στοιχεία για το περιεχόμενο της συμφωνίας ή των συμφωνιών που έχει καταρτίσει με την Ελληνική Κυβέρνηση (διάρκεια, κόστος, αντικείμενο) καθώς και για τον τρόπο συλλογής, επεξεργασίας, αποθήκευσης και χρήσης των δεδομένων των ασθενών. Επίσης, υπέβαλε επίσημο αίτημα κατάθεσης εγγράφων προς τον υπουργό Ψηφιακής Πολιτικής, κο Κυριάκο Πιερρακάκη ζητώντας τη σύμβαση/ή τις συμβάσεις που έχουν υπογραφεί μεταξύ της ελληνικής δημόσιας διοίκησης και της Palantir.