Ο “Ευρωπαίος” Τσαβούσογλου, ο άφωνος Μάας και η ελληνική …σιγουριά

Με έκτακτο διάβημα απάντησε η Αθήνα στις υπερπτήσεις τουρκικών αεροσκαφών πάνω από ελληνικά νησιά, λίγες ημέρες μετά την επακούμβιση σκάφους του Λιμενικού στα Ίμια. Την ίδια ώρα ο Τσαβούσογλου “το παίζει Ευρωπαίος” στις Βρυξέλλες, μετριάζοντας την πολεμική ρητορική του, καθώς κυνηγάει νέα κονδύλια για το μεταναστευτικό. Από την πλευρά τους, οι Ευρωπαίοι βλέπουν βελτίωση του γενικού κλίματος, ενώ η Ελλάδα οδεύει προς τις διερευνητικές επαφές, ενοχλημένη από την νέα αφωνία του Γερμανού υπουργού Εξωτερικών.

Μια πρώτη χαρτογράφηση του πεδίου, στο οποίο θα κινηθούν οι διερευνητικές επαφές Ελλάδας-Τουρκίας που ξεκινούν τη Δευτέρα, έκανε σήμερα ο εκπρόσωπος του υπουργείου Εξωτερικών, επισημαίνοντας ότι δεν πρόκειται για «διαπραγματεύσεις», αλλά για «επαφές, στις οποίες δεν αναλαμβάνονται υποχρεώσεις και δεσμεύσεις μεταξύ των δύο πλευρών». Στις συναντήσεις αυτές, σύμφωνα με τον κ. Παπαϊωάννου, δεν τηρούνται πρακτικά, δεν μετέχει κανένας τρίτος παράγοντας και δεν γίνονται ενημερώσεις για το περιεχόμενο των συζητήσεων.

Ο εκπρόσωπος του υπουργείου Εξωτερικών ξεκαθάρισε ότι στόχος των διερευνητικών επαφών είναι να αναζητηθούν σημεία σύγκλισης για ενδεχόμενες μελλοντικές διαπραγματεύσεις πάντα σε ό,τι αφορά την οριοθέτηση της Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης και της υφαλοκρηπίδας στο Αιγαίο και την Ανατολική Μεσόγειο, στη βάση βεβαίως του Διεθνούς Δικαίου. Ο ίδιος πρόσθεσε ότι, εφόσον δεν υπάρξει συμφωνία στις διαπραγματεύσεις που τυχόν ακολουθήσουν τις διερευνητικές, τότε οι δύο πλευρές θα πρέπει να συμφωνήσουν σε κείμενο συνυποσχετικού, που θα υποβληθεί στο Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης.

Στο δρόμο για τις διερευνητικές

Περιγράφοντας το παραπάνω πλαίσιο, ο κ. Παπαϊωάννου ανέφερε ότι η ελληνική πλευρά εκτιμά πως αν οι διερευνητικές διεξαχθούν καλή τη πίστει, μπορεί να υπάρξει αποκλιμάκωση των εντάσεων. Παραλλήλως, αναφερόμενος στις τουρκικές επιδιώξεις για διεύρυνση της ατζέντας, ξεκαθάρισε ότι δεν συζητείται θέμα αποστρατιωτικοποίησης των νησιών και ότι η Ελλάδα δεν διαπραγματεύεται οποιοδήποτε θέμα αφορά την εθνική κυριαρχία.

Την ώρα πάντως που ο εκπρόσωπος του ελληνικού υπουργείου Εξωτερικών ενημέρωνε τους δημοσιογράφους για το πλαίσιο στο οποίο κινείται η χώρα μας στην πορεία προς τις διερευνητικές επαφές, ο Τσαβούσογλου συναντιόταν στις Βρυξέλλες με τον Ύπατο εκπρόσωπο της ΕΕ για την εξωτερική πολιτική. Στην συνάντηση αυτή, ο Μπορέλ, αφού χαρακτήρισε «περίπλοκη χρονιά» για τις ευρω-τουρκικές σχέσεις το 2020, σημείωσε ότι τόσο η ΕΕ όσο και η Τουρκία έχουν δει πρόσφατα «μία βελτίωση στη συνολική ατμόσφαιρα και ορισμένα σημαντικά βήματα».

Ο επικεφαλής της ευρωπαϊκής διπλωματίας ενέταξε μάλιστα και τη σημερινή συνάντησή του με τον Τούρκο υπουργό Εξωτερικών στα σημαντικά βήματα που γίνονται και από τις δύο πλευρές προς την κατεύθυνση της εξεύρεσης τρόπων «ανάπτυξης της συνεργασίας και της αμοιβαίας σχέσης μας και των κρίσιμων κοινών αξιών». Ο Μπορέλ αναφέρθηκε και στην επανάληψη των διερευνητικών συνομιλιών Τουρκίας-Ελλάδας, κάνοντας λόγο για επίσης σημαντικό βήμα και τονίζοντας ότι «τέτοιες προσπάθειες πρέπει να διατηρηθούν». Πρόσθεσε πάντως ότι «οι προθέσεις και οι ανακοινώσεις πρέπει να μεταφραστούν σε ενέργειες», χωρίς να προχωρά σε περαιτέρω διευκρινίσεις.

Ο ίδιος αναφέρθηκε και στις προσπάθειες του ΓΓ του ΟΗΕ για επανάληψη των συνομιλιών για το Κυπριακό, σημειώνοντας ότι η ΕΕ δεσμεύεται να υποστηρίξει πλήρως, ενώ για την κατάσταση στην Ανατολική Μεσόγειο τόνισε ότι η Ευρώπη θέλει να δει «μια βιώσιμη αποκλιμάκωση στην ευρύτερη περιοχή». Από την πλευρά του, ο Τσαβούσογλου έδειξε να παραγκωνίζει την συνήθη επιθετική ρητορική, την οποία εξάντλησε άλλωστε στις κοινές δηλώσεις του με τον Γερμανό υπουργό Εξωτερικών, τη Δευτέρα στην Άγκυρα. Εκεί όπου, για άλλη μία φορά, ο Μάας άκουγε άφωνος τον Τούρκο ομόλογό του να εκτοξεύει απειλές κατά της Ελλάδας.

Ο “Ευρωπαίος” Τσαβούσογλου

Στις δηλώσεις του με τον Μπορέλ, ο Τσαβούσογλου, αφού μίλησε για μία «προβληματική» χρονιά, επέμεινε στη θετική ατζέντα, για την οποία είπε πως «για να είναι βιώσιμη, χρειαζόμαστε συγκεκριμένα βήματα και από τις δύο πλευρές». Αναπτύσσοντας μάλιστα τα θέματα αυτής της ατζέντας, στάθηκε ιδιαίτερα στην Κοινή Δήλωση ΕΕ-Τουρκίας για το μεταναστευτικό, την ανανέωση της οποίας έχει προτείνει ήδη η Άγκυρα. Μετά από τουρκικό αίτημα, το οποίο έγινε αποδεχτό, ο Τούρκος υπουργός Εξωτερικών θα συναντηθεί άλλωστε και με τον αρμόδιο Επίτροπο Μαργαρίτη Σχοινά.

Σε ό,τι αφορά πάντως την κατάσταση στην Ανατολική Μεσόγειο, ο Τσαβούσογλου είπε ότι θα συζητήσει στις Βρυξέλλες το θέμα της πολυμερούς Διάσκεψης, μια ιδέα που προωθεί το δίδυμο Ζοζέπ Μπορέλ-Σαρλ Μισέλ με την υποκίνηση και τη στήριξη του Βερολίνου. Στην ατζέντα του Τούρκου υπουργού Εξωτερικών, ο οποίος θα συναντηθεί την Παρασκευή και με τον πρόεδρο του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου είναι επίσης η απελευθέρωση του καθεστώτος θεωρήσεων εισόδου και ο εκσυγχρονισμός της Τελωνειακής Ένωσης ΕΕ-Τουρκίας.

Παρά την “συμπάθεια” πάντως του Βερολίνου προς την Άγκυρα, αυτή η ευρωπαϊκή έξοδος του Τσαβούσογλου δεν είναι στρωμένη με ροδοπέταλα. Η αλλαγή φρουράς στον Λευκό Οίκο και η διακοπή της ανοιχτής γραμμής Ερντογάν-Τραμπ έχει τον αντίκτυπό της. Αρκετοί Ευρωπαίοι ηγέτες είναι άλλωστε επιφυλακτικοί, μετά τις παλινωδίες του Ερντογάν σε ό,τι αφορά τις προθέσεις του για συνεργασία στο μεταναστευτικό, στην διατήρηση της ειρήνης στην ευρύτερη περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου, αλλά και μια σειρά άλλων ζητημάτων.

Την ώρα εξάλλου που ο Τσαβούσογλου έκανε κοινές δηλώσεις με τον Μπορέλ, η Επίτροπος Ισότητας της ΕΕ, Έλενα Ντάλι, μιλώντας στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, εξέφραζε την  ανησυχία του μπλοκ για την κατάσταση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στην Τουρκία. Η Ευρωπαία Επίτροπος, η οποία εκπροσωπούσε τον Ζοζέπ Μπορέλ σε αυτή τη συνεδρίαση, ζήτησε από την Άγκυρα «να επιδείξει επειγόντως συγκεκριμένη και σταθερή πρόοδο όσον αφορά τα θεμελιώδη δικαιώματα», για τα οποία είπε ότι «αποτελούν τον ακρογωνιαίο λίθο για τις Σχέσεις ΕΕ-Τουρκίας».