Ωφελεί ή όχι το rebranding Τσίπρα η “Ιθάκη”;

Το βιβλίο του Τσίπρα είναι το προσωπικό χρόνικο ενός από τους πρωταγωνιστές μίας κρίσιμης συγκυρίας. Έχει ενδιαφέρον ως τέτοιο. Το τηλεφώνημα πχ με τον Ομπάμα όπου του πρόσφερε στήριξη μαζί με πληροφορίες για τους Ευρωπαίους εταίρους και μαζί την συμβουλή να μείνει ψύχραιμος στην διαπραγμάτευση, είναι αποκαλυπτικό του πώς λειτουργεί η διεθνής διπλωματία και πολιτική.

Όπως και η προσωπική συνομιλία με τον Πούτιν που με “ωμό” τρόπο ο Ρώσος πρόεδρος του είπε ότι η Ελλάδα ανήκει στην γερμανική σφαίρα επιρροής και η Ρωσία δεν θα διακινδύνευε τις σχέσεις της με την Γερμανία που εκείνη την εποχή ήταν σε καλό σημείο λόγω και των αγωγών φυσικού αερίου. Το “βρες τα με την Μέρκελ” ήταν η κοινή συνισταμένη από πολλές πλευρές. 

Ο στόχος του Τσίπρα βέβαια είναι διαφορετικός: Λέγοντας την δική του αλήθεια για τα γεγονότα και τα πρόσωπα της περασμένης δεκαετίας, επιχειρεί να ξανασυστηθεί σε ένα κοινό που έχει απαυδήσει από το πολιτικό σύστημα και αναζητά νέα κόμματα και να συστηθεί για πρώτη φορά σε ένα νεανικό κοινό που δεν έχει στιγματιστεί από την περιπέτεια της χώρας. 

Η εντύπωση που θέλει να αφήσει στον αναγνώστη είναι ότι ενώ πάλεψε και τα έβγαλε πέρα με την συγκυρία και με μεγάλα μεγέθη της ευρωπαϊκής σκηνής, τελικά ηττήθηκε από τον συντεταγμένο στρατό της ΝΔ του Κυριάκου Μητσοτάκη – τον οποίο κατά τα άλλα αποδομεί πλήρως – και από τις μικροπρέπειες της εσωτερικής σκηνής του ΣΥΡΙΖΑ. 

Τσίπρας: Νέα ανάγνωση της πραγματικότητας

Το στίγμα των πολιτικών προθέσεων το δίνει ο συγγραφέας στο τελευταίο κεφάλαιο του βιβλίου του: «Για μας, όπως και για τους αριστερούς και προοδευτικούς ανθρώπους σε όλο τον κόσμο, πιστεύω ότι ήρθε ο καιρός για μια νέα ανάγνωση της πραγματικότητας, με στόχο να την αλλάξουμε. Να γίνουμε καταλύτης σε ένα νέο κοινωνικό και πολιτικό κύμα, που θα συνενώσει αποτελεσματικά τα πολύχρωμα κινήματα αντίστασης και με πυξίδα τις ανάγκες της πατρίδας θα δώσει κίνητρο, έμπνευση, εναλλακτική στους κουρασμένους πολίτες».

Ο Τσίπρας θέλει να να διαψεύσει το εναντίον του αφήγημα ότι δεν διέθετε στρατηγικό σχεδιασμό και ότι έπαιξε την χώρα στα ζάρια η οποία διασώθηκε από τύχη. Περιορίζει τα λάθη του σε κινήσεις τακτικής ή σε αμετροέπεια και αβελτηρία των στελεχών του, αλλά επιμένει ότι πέτυχε την καλύτερη δυνατή συμφωνία για την χώρα που “ήταν στον αέρα και την οποία παρέλαβε με εκτροχιασμένο το δεύτερο μνημόνιο και με άδεια ταμεία” και δίχως συμφωνία πιστοληπτικής στήριξης. Όπως επαναλαμβάνει δεν ήταν επ ουδένι στις προθέσεις του η έξοδος από το ευρώ.

Εν ολίγοις αναδρομικά δικαιώνει τις βασικές του επιλογές. Έχει μάλιστα ένα αρκετά εκτεταμένο απόσπασμα όπου απαντά στον ισχυρισμό του Κλάους Ρέγκλινγκ ότι δήθεν η δική του διαπραγμάτευση στοίχισε από 80-100 δισεκατομμύρια, τον οποίο υιοθέτησε στην συνέχεια η αντιΣΥΡΙΖΑ προπαγάνδα. Μέσα από αυτό το πρίσμα η αυτοκριτική του είναι επιφανειακή και προσχηματική. Δεν βρίσκει κάποιο λάθος στη στρατηγική του της επίσπευσης των εκλογών λόγω της Προεδρίας της Δημοκρατίας, προκειμένου να αναλάβει την εξουσία για την οποία δεν ήταν έτοιμος. 

Λέει την δική του αλήθεια για το 2015-2019 που μικρή σημασία έχει. Οι πολίτες είναι πεπεισμένοι ότι καλό ή κακό το τρίτο μνημόνιο το εφάρμοσε με επιτυχία και έβγαλε την χώρα από την άμεση επιτροπεία. Επίσης κανείς δεν του καταλογίζει διαφθορά. Το ότι επανέρχεται τόσο εκτεταμένα σε αυτή την συζήτηση, είναι αμφίβολο εάν οφελεί τις αυριανές του φιλοδοξίες. 

Σκληρός με Βαρουφάκη και Ζωή 

Όσον αφορά τα εσωτερικά είναι σκληρός με τον Γιάνη Βαρουφάκη που τον γελοιοποιεί, όπως και με την Ζωή Κωνσταντοπούλου. Αμφότεροι θα είναι αντίπαλοι του και στο μέλλον στον φορέα που θα ιδρύσει. Ιστορικό μόνο ενδιαφέρον έχει η γελοιοποίηση του Παναγιώτη Λαφαζάνη και των στελεχών της ΛΑΕ, που όμως τότε ήταν υπουργοί του.  Αυτά μεν μέχρι το 2019 που στις εκλογές πήρε ένα καλό αποτέλεσμα, το οποίο όπως αναφέρει “δεν το περίμενε ο Κυριάκος Μητσοτάκης”. 

Σίγουρα δεν ευνοεί τις φιλοδοξίες του Τσίπρα η αφήγηση για τα εσωτερικά του ΣΥΡΙΖΑ, όπου αφήνει πολλά κενά και αναπάντητα ερωτήματα. Ο ίδιος κάνει διάγνωση της παθογένειας του ΣΥΡΙΖΑ: «Επρόκειτο για μια σταθερή, σχεδόν μόνιμη, αμφισβήτηση προς τις επιλογές και το πρόσωπό μου. Μια αμφισβήτηση που δεν εκδηλωνόταν ανοιχτά, αλλά λειτουργούσε υπόγεια, έμμεσα, καλυμμένη πίσω από την προσχηματική κριτική στις αποφάσεις μου… Αν κάτι αποκάλυπτε ήταν η διολίσθηση του κόμματος σε έναν συνασπισμό προσωπικών στρατηγικών και ιδιοτέλειας…».

Αναλαμβάνει όμως την ευθύνη για την ήττα του 2023: «Το σκαρί του ΣΥΡΙΖΑ όμως βυθίστηκε σε ελάχιστο χρόνο από την τορπίλη Κατρούγκαλου, επειδή ήταν σαθρό και έμπαζε ήδη νερά. Είναι λάθος συνεπώς να μετατρέψουμε ένα πρόσωπο σε αποδιοπομπαίο τράγο. Η ευθύνη είναι συνολική. Και πρωτίστως βαραίνει εμένα». 

Βέβαια το γιατί δεν έκανε, ειδικά μετά το 2019 την μεγάλη τομή στον ΣΥΡΙΖΑ που θα ήταν restart συνολικά για την Αριστερά μένει αναπάντητο. Μπορεί οι ομάδες και οι φράξιες να τον αμφισβητούσαν, αλλά ο κόσμος του ΣΥΡΙΖΑ σε κάθε περίπτωση ήταν μαζί του και το 31,5% του έδινε την ευχέρεια να κάνει τα πάντα.  

Ο Τσίπρας γράφει ότι μετά την ήττα του Ιουνίου του 2023 κάλεσε την Έφη Αχτσιόγλου για να αναλάβει πρόεδρος της Κοινοβουλευτικής Ομάδας και να οδηγήσει το κόμμα στις επαναληπτικές εκλογές ένα μήνα αργότερα, με την στήριξη του. Αλλά προς έκπληξη του η Αχτσιόγλου αρνήθηκε. Μετά τις εκλογές πρότεινε στον Αλέξη Χαρίτση να τον στηρίξει για την ηγεσία, αλλά και εκείνος αρνήθηκε. Προφανώς η Αχτσιόγλου ήθελε να αναλάβει μετά το τελικό εκλογικό αποτέλεσμα με καθαρό ορίζοντα. Αλλά έπεσε έξω…

“Απολύτως ανάρμοστος” για το κόμμα ο Κασσελάκης 

Απολαυστικό είναι το απόσπασμα για τον Στέφανο Κασσελάκη, που διαψεύδει την εντύπωση που έχει δημιουργηθεί ότι τον στήριξε στην διεκδίκηση της ηγεσίας.  «Τον Κασσελάκη τον είχα γνωρίσει στα τέλη του 2022, όταν τον είχε προτείνει ο Πολάκης, ως μια καλή περίπτωση υποψηφίου από την ομογένεια για το ψηφοδέλτιο Επικρατείας… Στα τέλη Αυγούστου του 2023 μετά από επιστροφή από τις ΗΠΑ τον δέχθηκα στο σπίτι μου με τον σύζυγό του Τάιλερ… Προς έκπληξή μου, γρήγορα συνειδητοποίησα ότι είχε έρθει για να μου ανακοινώσει την απόφασή του να είναι υποψήφιος για την προεδρία του κόμματος… Προσπάθησα να τον αποθαρρύνω…Τελικά έπεσα έξω στην εκτίμησή μου. Ο Κασσελάκης εξελέγη…

Ή μάλλον οι άλλοι υποψήφιοι, και κυρίως η Αχτσιόγλου, κατάφεραν να χάσουν από τον Κασσελάκη. Και το ξύλο δεν το έφαγε αυτός. Άρχισε να το τρώει ο ΣΥΡΙΖΑ από την επομένη μέρα της εκλογής… Ο κόσμος του ΣΥΡΙΖΑ, απογοητευμένος από την ήττα και την παραίτησή μου, έψαχνε να βρει τρόπο να τιμωρήσει αυτό τον μηχανισμό. Και ο Κασσελάκης αποδείχτηκε ο κατάλληλος τιμωρός με το αγγελικό πρόσωπο. Ήταν ένας πρόεδρος απολύτως ανάρμοστος για το κόμμα του. Δεν γνώριζε ούτε τα βασικά της ελληνικής πολιτικής σκηνής, ούτε τα βασικά της σύγχρονης ελληνικής Πολιτικής Ιστορίας. Η εικόνα του στην αρχή ήταν λίγο κωμικοτραγική…».

Εν κατακλείδι το εάν το βιβλίο που προκάλεσε συζητήσεις και αντιδράσεις κυρίως των συντρόφων του ευνοήσει το rebranding και την επόμενη πολιτική του κίνηση, ή λειτουργήσει αντίστροφα είναι ανοικτό.