Οι εκλογές στο ΚΙΝΑΛ και το φάντασμα της ελληνικής σοσιαλδημοκρατίας

Είναι αναμφισβήτητο γεγονός, ότι η χρονική περίοδος της άνθισης της ευρωπαϊκής σοσιαλδημοκρατίας ήταν οι δεκαετίες’50 ως τα μέσα του ’70 και η μεγάλη πετρελαϊκή κρίση, που αποτέλεσε την αφετηρία της κρίσης του βιομηχανικού καπιταλισμού και της εμφάνισης του νεοφιλελευθερισμού (Θάτσερ, Ρήγκαν) ως κυρίαρχου οικονομικού και πολιτικού αφηγήματος, που διατηρείται εν πολλοίς, με διάφορες παραλλαγές ως σήμερα.

Σε αυτές τις δεκαετίες, στη Δυτική Ευρώπη η ισχυρή κεϋνσιανή πολιτική, που ακολουθήθηκε για την ανασυγκρότηση των ευρωπαϊκών κοινωνιών πάνω στις μεταπολεμικές στάχτες δημιούργησε ως πρότυπο λειτουργίας το Κράτος Πρόνοιας και το Κράτος Δικαίου στα πλαίσια του κοινωνικού συμβιβασμού Κεφαλαίου και Εργασίας.

Με την επικράτηση όμως της νεοφιλελεύθερης ιδεολογίας τα έως τότε ισχυρά σοσιαλδημοκρατικά ευρωπαϊκά κόμματα, προκειμένου να επιβιώσουν ως κόμματα εξουσίας ενσωματώθηκαν σταδιακά και πλήρως στο νεοφιλελεύθερο αφήγημα και όχι μόνο ως προς τη διαχείριση της εξουσίας, αλλά υποκατέστησαν τη σοσιαλιστική τους ιδεολογία με ισχυρά νεοφιλεύθερα δάνεια. Αυτό είχε ως συνέπεια να χάσουν πλήρως τη φυσιογνωμία τους και να αφομοιωθούν ως θεραπαινίδες του επεκτατικού καπιταλισμού σε βάρος όλων των ατομικών και συλλογικών δικαιωμάτων των εργαζομένων και των κοινωνιών.

Αυτή η πλήρης αφομοίωση της ευρωπαϊκής σοσιαλδημοκρατίας συνεχίζεται ως σήμερα ανελλιπώς. Χαρακτηριστικό παράδειγμα αυτής της θλιβερής ιδεολογικής ταπείνωσης και αυτοχειριασμού αποτελεί το γεγονός ότι παρά τα συντρίμμια, που αφήνει στην οικονομία και την κοινωνία η πανδημία του κορωνοϊού, μόνο ο πρόεδρος των ΗΠΑ Τζο Μπάιντεν επιχειρεί με τα γιγαντιαία οικονομικά προγράμματα ανασυγκρότησης των ΗΠΑ, μέσα από δημόσιες δαπάνες να επαναφέρει στο προσκήνιο δειλά την κεϋνσιανή πολιτική στη διαχείριση της οικονομίας.

Η σοσιαλδημοκρατία στην Ελλάδα

Αντίθετα, τα σημερινά ευρωπαϊκά σοσιαλδημοκρατικά κόμματα λόγω της πλήρους αφομοίωσης τους στον ευρωπαϊκό μονεταρισμό, που έχει επιβάλλει όλες τις προηγούμενες δεκαετίες η γερμανική οικονομική ελίτ, δεν τολμούν καν να διακηρύξουν, έστω και κατά τους τύπους την ανάγκη μιας τέτοιας κεϋνσιανής οικονομικής πολιτικής, που αποτελεί αντικειμενικά τον πυρήνα της σοσιαλδημοκρατίας.

Στη χώρα μας, η υπόθεση της άνθισης της σοσιαλδημοκρατίας υπήρξε αντίστροφη λόγω των ειδικών πολιτικών συνθηκών, που προκλήθηκαν από τον καταστρεπτικό εμφύλιο πόλεμο του 1946-1949 και το τραγικό εμφυλιοπολεμικό δεξιό κράτος, που κυριάρχησε στην Ελλάδα στις αντίστοιχες δεκαετίες ’50 ως μέσα ’70 με αποκορύφωμα την 7χρονη επάρατη δικτατορία. Αυτό έχει ως συνέπεια την απουσία και ατροφία σε όλες αυτές τις δεκαετίες των θεσμών, που συναπαρτίζουν το κράτος πρόνοιας και το κράτους δικαίου.

Την αναπλήρωση αυτού του δύσκολου έργου ανέλαβαν και προσπάθησαν να πραγματοποιήσουν οι πρώτες κυβερνήσεις του ΠΑΣΟΚ στη δεκαετία του ’80. Παρά το γεγονός ότι το ΠΑΣΟΚ λόγω των ειδικών συνθηκών της χώρας, και ιδιαίτερα της πρώτης του δημιουργική περιόδου, δεν μπορούσε να θεωρηθεί τυπικά ως κόμμα της δυτικής ευρωπαϊκής σοσιαλδημοκρατίας.

Και αυτό αφού διατηρούσε και διακήρυττε ριζοσπαστικότερα προτάγματα, έχοντας ως πυρήνα της δράσης του, την ιδεολογία του “τρίτου δρόμου” προς το σοσιαλισμό (απέναντι τόσο στην δυτική σοσιαλδημοκρατία όσο και στον σταλινικό κρατισμό της ανατολικής Ευρώπης), αντικειμενικά τα μεγάλα του επιτεύγματα, που παραμένουν έως και σήμερα οι βάσεις στην Ελλάδα, έχουν σοσιαλδημοκρατικό χρώμα.

Οι θεσμικές παρεμβάσεις

Και αυτά ήταν οι θεσμικές του παρεμβάσεις για τη δημιουργία του Κράτους Πρόνοιας και του Κράτους Δικαίου, ενσωματώνοντας στη δημόσια σφαίρα και τα περιθωριοποιημένα στρώματα από το μετεμφυλιακό κράτος της Δεξιάς, ενοποιώντας έτσι μια διχασμένη χώρα μέσα και από τις ουσιαστικές στη πρώτη φάση συμμετοχικές διαδικασίες.

Και αυτό το έργο ήταν αντικειμενικά, παρά τις ελλείψεις, τιτάνιο, αν κανείς αναλογιστεί ότι ήδη στη δεκαετία του ’80 είχε αλλάξει πλήρως το διεθνές αφήγημα, έχοντας πλήρως επικρατήσει η ιδεολογία του νεοφιλελευθερισμού, που επιτίθετο με μανία στους θεσμούς του κράτους πρόνοιας, που είχε δομήσει η ευρωπαϊκή σοσιαλδημοκρατία.

Η μετάλλαξη, δε, του παγκόσμιου καπιταλισμού και η μετατροπή του από βιομηχανικό σε χρηματοπιστωτικό αποτελούσε αντικειμενικά ένα τεράστιο εμπόδιο σε τέτοιου είδους προσπάθειες. Συμπερασματικά, η χώρα μας, έχασε τη χρυσή περίοδο της σοσιαλδημοκρατίας στην Ευρώπη (’50 ως ’70). Αναλογικά, θα μπορούσε κανείς να πει ότι και στη περίπτωση αυτή ισχύουν οι συνέπειες από την απώλεια του Ελληνισμού της περιόδου του Ευρωπαϊκού Διαφωτισμού (16ο ως 19ο αιώνα) λόγω της οθωμανικής κυριαρχίας.

Οι εκλογές στο ΚΝΑΛ

Οι απώλειες αυτές είναι γεγονός ότι είναι υπεύθυνες για τις μεγάλες διαχρονικές και άλυτες πληγές, που ταλαιπωρούν τη χώρα ως σήμερα. Στις υπόλοιπες δεκαετίες, από το ’90 ως σήμερα, η Ελλάδα εντάχθηκε πλήρως στο διεθνές αφήγημα του νεοφιλελευθερισμού με αποτέλεσμα οι θεσμοί του Κράτους Πρόνοιας Και Δικαίου, που δομήθηκαν στη δεκαετία του ’80 από τις πρώτες κυβερνήσεις του Ανδρέα Παπανδρέου να υποστούν σοβαρές υπονομεύσεις κατά τη περίοδο της ύστερης Μεταπολίτευσης (1990-2009( και χειρουργικές επεμβάσεις χωρίς αναισθητικό κατά τη περίοδο του μνημονιακού οδοστρωτήρα (2010-2019).

Σήμερα, η χώρα μας βρίσκεται σε μια ιδιότυπη μεταμνημονιακή περίοδο με χρόνιες μελλοντικές μνημονιακές δεσμεύσεις και ένα τεράστιο δημόσιο χρέος 400 δις ευρώ, βιώνοντας και τα δραματικά αποτελέσματα της πανδημίας του Covid-19. Αντιμετωπίζει παράλληλα και την έντονη τοξικότητα του πολιτικού συστήματος (την μεταμνημονιακή νεκρανάσταση του δικομματισμού ΝΔ-ΣΥΡΙΖΑ), που αδυνατεί να θέσει τις βάσεις για άρση της κρίσης, την απαιτούμενη ενδογενή παραγωγική ανασυγκρότηση της χώρας, το χτύπημα του διάχυτου παρασιτισμού και την προστασία των εθνικών συμφερόντων του Ελληνισμού (Ελλάδα, Κύπρος) στην ευρύτερη ρευστή περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου.

Μέσα σε αυτό το πλαίσιο, πραγματοποιούνται οι εκλογές για τη νέα ηγεσία του Κινήματος Αλλαγής, που αποτελεί αντικειμενικά το “φτωχό συγγενή” του παλαί ποτέ κραταιού ΠΑΣΟΚ. Λόγω όμως των παραπάνω συνθηκών, σε συνδυασμό με τον ξαφνικό θάνατο της Φώφης Γεννηματά και της γενναίας προσωπικής της στάσης δημοσκοπικά εμφανίζεται έντονη κινητικότητα στο ευρύτερο κεντροαριστερό χώρο, δίνοντας έτσι αυτές οι εκλογές ένα ενδιαφέρον στην ρηχή πολιτική τοξική σκηνή της χώρας.

Και αυτό παρά, την πρόδηλη αδυναμία όλων των υποψήφιων προέδρων του χώρου αυτού να προβούν στην οφειλόμενη σκληρή αυτοκριτική και μέσω αυτής την επαναδιατύπωση ενός νέου σχεδίου πολιτικής δράσης, που να συνδέεται με τα συμφέροντα των χειμαζόμενων λαϊκών τάξεων, αλλά και της ανάγκης δημιουργίας ενός ισχυρού δημοκρατικού πατριωτισμού, ως ομπρέλα για τη διαφύλαξη των εθνικών δικαίων του Ελληνισμού. Δηλαδή, μια στοιχειώδη προσπάθεια επαναδιατύπωσης μιας αριστερής σοσιαλδημοκρατικής πρότασης στις νέες συνθήκες της χώρας. Προϋποθέσεις, που μόνο ένα νέο πολιτικό υποκείμενο ανατροπής αποκαθαρμένο από την τοξική γάγγραινα του σημερινού πολιτικού συστήματος πληροί.