Οι Ισραηλινοί μάγοι των fake news δουλεύουν και στην Ελλάδα

Αντιδράσεις προκάλεσε σε ΣΥΡΙΖΑ και ΠΑΣΟΚ αφ’ ενός το ρεπορτάζ της βρετανικής εφημερίδας Guardian για “υποκατάστημα” στην Ελλάδα της ισραηλινής εταιρείας “Team Jorge”, δηλαδή χάκερς και επαγγελματιών στη χειραγώγηση του εκλογικού σώματος, αφ’ ετέρου η δημοσίευση δύο απανωτών fake news για τον Νίκο Ανδρουλάκη. Ως προς τον τελευταίο, το ένα ανέφερε ότι ζητήθηκε η άρση της ασυλίας του και το άλλο τον αναμείγνυε σε σκάνδαλο διαφθοράς με τρίτες χώρες και ο ίδιος εξανέστη. Όσο για την αναφορά στην Ελλάδα, γίνεται στην Guardian, αλλά όχι στην Haaretz, η οποία πάντως περιγράφει σημεία και τέρατα.

Το τρόπον τινά κοινό ρεπορτάζ που δημοσιεύθηκε στην Guardian και στην ισραηλινή Haaretz δείχνει πάντως πόσο εφιαλτικά εύκολο είναι νομιμοφανείς εταιρείες “πολιτικών συμβούλων” να κατασκευάζουν πολύ πειστικά fake news και να στέλνουν ενοχοποιητικά email για οποιοδήποτε θέμα επιλέξουν από λογαριασμούς άλλων ατόμων προς όποιον “στόχο”. Οι εταιρείες αυτές κομπάζουν ότι χειραγώγησαν επιτυχώς τις 26 από τις 33 εκλογικές αναμετρήσεις που “ανέλαβαν”. Επίσης περηφανεύονται ότι ελέγχουν πάνω από 30.000 μποτ (αυτοματοποιημένους ψευδείς λογαριασμούς) σε όλες τις γλώσσες για διασπορά “ειδήσεων” και λάσπης. Παράλληλα, ειδικά το άρθρο της Haaretz δίνει πολλές λεπτομέρειες για τον βαθμό επηρεασμού της κοινής γνώμης από τα μποτ και τα fake news.

Η ανακοίνωση του ΣΥΡΙΖΑ επικεντρώνεται σε δημοσίευμα της εφημερίδας Guardian για ισραηλινή εταιρεία με κακόβουλο λογισμικό και υπενθυμίζει παράλληλα το πρόσφατο σκάνδαλο Majoritas με παρεμφερή ρουμανική εταιρεία παρέμβασης σε εκλογές. Η ΝΔ μίλησε για “μυθεύματα της Κουμουνδούρου. Από πλευράς του ο Νίκος Ανδρουλάκης δεν αναφέρθηκε μέχρι στιγμής στο ρεπορτάζ της Guardian, αλλά ήταν λάβρος για τους κυβερνητικούς χειρισμούς στην υπόθεση των υποκλοπών και κατά τον δημοσιευμάτων που “φωτογράφιζαν” επικείμενη άρση ασυλίας του για σκάνδαλο.

Τι γράφουν Guardian και Haaretz

Τρεις ρεπόρτερ που εργάζονται για ένα πολυμελές διεθνές δίκτυο πληροφόρησης και που έδωσαν τους καρπούς της δουλειάς τους στην βρετανική εφημερίδα Guardian, αλλά και στην ισραηλινή Haaretz, πήγαν στο Τελ Αβίβ και παρουσιάστηκαν ως πελάτες σε έναν επιχειρηματία που αυτοδιαφημίζεται ότι κερδίζει εκλογές σε τέσσερις ηπείρους. Είπαν ότι εκπροσωπούν πολιτικούς του Τσαντ και θέλουν να καθυστερήσουν τη διενέργεια εκλογών εκεί. Η εταιρεία του “επιχειρηματία” αναλαμβάνει να σαμποτάρει από εκλογές μέχρι βιομηχανίες, να λασπολογήσει εις βάρος αθώων ή να αγιοποιήσει εγκληματίες.

Η εταιρεία, όπως γράφει η Haaretz, αναλαμβάνει πλήθος πελατών: Προσελήφθη από αμερικανική εταιρεία που διαχειριζόταν πυρηνική μονάδα. Όταν ο κυβερνήτης της Καλιφόρνια ανέστειλε τη λειτουργία της μονάδας για λόγους ασφαλείας, επί έξι μήνες δεχόταν από τα μποτ της ισραηλινής εταιρείας διαρκείς επιθέσεις για προσωπικά και πολιτικά ζητήματα, οι οποίες σταμάτησαν μόλις επέτρεψε να ξαναλειτουργήσει η μονάδα.

Στο Μεξικό η ίδια εταιρεία προσελήφθη για να ξεπλύνει έναν πολιτικό που κατηγορείται για βασανισμούς υπόπτων για δολοφονίες. Τα μποτ της έκαναν εκστρατεία υπέρ του  παρουσιάζοντας τις κατηγορίες εναντίον του ως πολιτικά υποκινούμενες και τον ίδιο ως ήρωα που έχει συλλάβει μεγάλους ναρκέμπορους. Στην Ινδονησία προσελήφθησαν για να καθυστερήσουν τις εκλογές και χάκαραν το λογισμικό, φροντίζοντας παράλληλα το χακάρισμα να φανεί σαν έργο της Κίνας και της Ρωσίας.

Στην Καταλονία, άγνωστο από ποιον εργοδότη, η Team Jorge φέρεται να παρενέβη με τον ίδιο τρόπο όταν γινόταν το δημοψήφισμα για την αυτονομία της περιοχής. Το πρόβλημα αντιμετωπίσθηκε, αλλά φέρεται παράλληλα οι χάκερς της εταιρείας Jorge να διέσπειραν ως “είδηση” του υποτιθέμενους δεσμούς των Καταλανών αυτονομιστών με τον ISIS.

Οι μετρ των fake news

Ο ιθύνων νους της εταιρείας αυτής, υπερηφανεύεται ότι “κανόνισε” και τις εκλογές του 2015 στη Νιγηρία. Πρόκειται για τον 50χρονο ισραηλινό Ταλ Χανάν, που υποστηρίζει ότι ήταν πράκτορας ειδικών δυνάμεων στο Ισραήλ και που εδώ και 20 χρόνια με το ψευδώνυμο “Jorge”  δουλεύει στο σκοτάδι.

Το 2012 προσπάθησε να επηρεάσει τις εκλογές στη Βενεζουέλα, ώστε να μην επανεκλεγεί ο σοσιαλιστής Ούγκο Τσάβες, αλλά απέτυχε. Τότε ο Χανάν έβγαλε “ενοχοποιητικά” βίντεο που αναπαράχθηκαν και από τηλεοπτικά μέσα των ΗΠΑ. Ο Χανάν παραδέχεται ότι “είχε κάνει κάποιες προσθήκες” στα βίντεο. Το 2022 ανέλαβε να παρουσιάσει ως διεφθαρμένο τον άνθρωπο, που είχαν στείλει στο Κατάρ τα Ηνωμένα έθνη για να ερευνήσει θέματα διαφθοράς.

Οι ρεπόρτερ τον βιντεοσκόπησαν χωρίς να το καταλάβει και του “πήραν λόγια”, ρωτώντας πολλά για να “πεισθούν” ως πελάτες. Έκανε μπροστά τους χακαρίσματα προσωπικών δεδομένων, όπως έκανε και η ρουμανική Majoritas, που μάθαινε τις προτιμήσεις χιλιάδων ψηφοφόρων (π.χ. ποδοσφαιρόφιλων) και έστελνε μηνύματα κομμένα και ραμμένα στα μέτρα τους (υπέρ δηλαδή ενός υποψηφίου, με δόλωμα κάποιο ποδοσφαιρικό θέμα).

Ονομάζει την ομάδα του “Team Jorge” και δηλώνει ότι δουλεύει για προεδρικές εκλογές κυρίως, αλλά και για άλλες, καθώς και για βιομηχάνους ή μεγάλες εταιρείες. Όπως λέει η δουλειά του είναι να μανιπουλάρει την κοινή γνώμη μέσω. Το βασικό λογισμικό του είπε ότι είναι το AIMS (Advanced Impact Media Solutions) που ελέγχει δεκάδες χιλιάδες πλαστά μηχανικά προφίλ ή μποτ, τα οποία όμως έχουν προφίλ σε πολλά δίκτυα (Twitter, LinkedIn, Facebook, Telegram, Gmail, Instagram,YouTube ακόμα και στο Amazon, και στην πλατφόρμα Airbnb) με αποτέλεσμα δύσκολα να αναγνωρίζονται ως μποτς, αφού διαθέτουν ακόμα και πιστωτικές κάρτες. Φαίνονται με fake φωτογραφίες και παρελθόν σαν αληθινοί άνθρωποι.

Κομπασμός για τα fake news

Ο Χανάν είπε στους δημοσιογράφους ότι μπορεί να χακάρει τα email τους στο Gmail και τους λογαριασμούς τους στην πλατφόρμα Telegram. Περηφανεύτηκε ότι μπορεί να “φυτέψει” υλικό σε πολλά μέσα ενημέρωσης και στη συνέχεια να τα προβάλλει με “μεγεθυντή” και ενισχυτή το πρόγραμμα AIMS που ελέγχει τα bot. Καυχήθηκε ότι έστειλε και ένα πορνό παιχνίδι στην σύζυγο ενός πολιτικού για να την παραπλανήσουν ότι ο άνδρας της είχε ερωμένη. Ο ίδιος έχει και μια φαινομενικά νόμιμη επιχείρηση, την Demoman International, και παρότι δουλειά του είναι η παραπληροφόρηση, η εταιρεία αυτή φαίνεται και στην ιστοσελίδα του υπουργείου Άμυνας της χώρας.

Οι συνομιλίες των ρεπόρτερ με τον Χανάν έγιναν τον Ιούλιο και τον Δεκέμβριο του 2022. Οι συναντήσεις έγιναν σε ένα γραφείο έξω από το Τελ Αβίβ. Ο Χανάν είπε ότι οι άνθρωποί του είναι “απόφοιτοι” των ισχυρότερων σχολών άμυνας και πληροφοριών, με ειδίκευση στα οικονομικά, στα κοινωνικά δίκτυα και στις προεκλογικές εκστρατείες, καθώς και στον ψυχολογικό πόλεμο. Είπε ότι έχει έξι υποκαταστήματα σε ισάριθμες χώρες, δεν ανέφερε εκεί την Ελλάδα.

«Τώρα έχουμε αναλάβει μια προεκλογική εκστρατεία στην Αφρική, αλλά έχουμε ομάδα και στην Ελλάδα και στα Εμιράτα. Φέραμε σε πέρας 33 προεδρικές εκλογές και στις 27 πετύχαμε το στόχο μας. Έχουμε και δύο μεγάλα εγχειρήματα στις ΗΠΑ», είπε. Αυτή η φράση αναφέρεται μόνον στην Guardian. Ζήτησε πάντως  6-15 εκατομμύρια δολάρια για τις εκλογές στο Τσαντ, ενώ οι δημοσιογράφοι από άλλες πηγές ήξεραν ότι το 2015 ζήτησε μόνο 160.000 δολάρια από την αμαρτωλή εταιρεία Cambridge Analytica για να ασχοληθεί δύο μήνες με εκλογές στη Λατινική Αμερική.

Το 2017, πάλι για την Cambridge Analytica, αυτή τη φορά στην Κένυα, ζήτησε 500.000 δολάρια για ένα μήνα, και τελικά η Analytica απέρριψε την πρότασή του, είτε επειδή τον βρήκε ακριβό είτε για άλλους λόγους. Άλλα στοιχεία που έχουν οι τρεις ρεπόρτερ δείχνουν πάντως ότι ο Χανάν “προσελήφθη” για να επηρεάσει τις προεδρικές εκλογές στη Νιγηρία το 2015 και ότι τότε συνεργάσθηκε με την Cambridge Analytica, άγνωστο έναντι ποιου ποσού.

“Στρατιές” μποτ και fake news

Ο ίδιος ο Χανάν έλεγε ότι το λογισμικό της Team Jorge μπορεί να δημιουργήσει 5.000 λογαριασμούς bot άμεσα ώστε να παραδίδουν μαζικά μηνύματα και προπαγάνδα σε οποιαδήποτε γλώσσα και ότι αυτό έχει χρησιμοποιηθεί σε 17 εκλογικές αναμετρήσεις. Ο Χανάν έκανε μάλιστα στους ρεπόρτερ και επίδειξη, δημιουργώντας μια fake ιστορία για το θάνατο ενός σπάνιου ζώου, που έγινα αμέσως viral. Εν συνεχεία έκανε επίδειξη και στη δημιουργία προφίλ:

«Να, κοίτα, αυτά είναι ισπανικά, ρωσικά, κοίτα και Ασιάτες, μουσουλμάνοι, ας φτιάξουμε μαζί ένα μποτ», είπε. Εν συνεχεία έβαλε τη φωτογραφία μιας λευκής γυναίκας, την ονόμασε Sophia Wilde και είπε: «Μου αρέσει το όνομα. Βρετανικό. Έχει και email, ημερομηνία γέννησης, έχει απ’ όλα». Πηγή των φωτογραφιών που χρησιμοποιεί για τα αβατάρ του, είναι πραγματικά πρόσωπα με λογαριασμούς σε κάποιο κοινωνικό δίκτυο. Η “Sophia Wilde” στην πραγματικότητα είναι μια Ρωσίδα που ζει στη Βρετανία.

Η Guardian βρήκε διαδικτυακές κινητοποιήσεις ή “εκστρατείες” των μποτ και αφορούσαν κυρίως εμπορικές διαμάχες σε είκοσι χώρες, μεταξύ των οποίων η Βρετανία, οι ΗΠΑ, ο Καναδάς, η Γερμανία, η Ελβετία, το Μεξικό, η Σενεγάλη, η Ινδία και τα Εμιράτα. O Χανάν υποστηρίζει ότι διαθέτει και σύστημα αυτόματης δημιουργίας ιστοσελίδων και μπλογκ, ώστε να εξαπλώνονται πιο γρήγορα και πλατιά τα fake news που θέλει να διασπείρει.

Η απάντηση της Google

«Άπαξ και έχεις εδραιώσει την εγκυρότητα, μπορείς πια να μανιπουλάρεις. Θα σας δείξω πόσο ασφαλές είναι και το Τelegram», είπε ο Χανάν ειρωνικά. Μπήκε στο λογαριασμό ενός Κενυάτη που περιέγραψε ως σύμβουλο σημαντικού ατόμου, άνοιξε τα email, τα αρχεία, βρήκε όλες τις επαφές του κ.λπ. Είπε ότι ο άνδρας αυτός πρόσκειται στον τότε υποψήφιο για την προεδρία Κενυάτη Γουίλιαμ Ρούτο, που εν συνεχεία κέρδισε τις εκλογές. «Ξέρω ότι μερικές χώρες νομίζουν πως το Telegram είναι ασφαλές. Κοίτα να δεις τώρα πόσο ασφαλές είναι», είπε ο Χανάν και άνοιξε στην οθόνη τις επαφές του Κενυάτη πολιτικού.

Έγραψε «Καλημέρα, πώς είσαι αγαπητέ» και έστειλε το μήνυμα σε επαφή του Κενυάτη πολιτικού εκ μέρους του πολιτικού. «Εγώ δεν είμαι παρατηρητής, δεν κάθομαι απλώς να χαζεύω τι γράφουν», κόμπασε. Εν συνεχεία εξήγησε το αυτονόητο, ότι άπαξ και στέλνει ό,τι μήνυμα θέλει από όποιον θέλει, μπορεί να προκαλέσει χάος και σκάνδαλα εις βάρος των αντιπάλων.

«Το σπουδαιότερο είναι να προκαλείς το σωστό πρόβλημα στο σωστό άνθρωπο. Μπορώ να γράψω εκ μέρους άλλου τι σκέφτομαι για τη γυναίκα του ή για την τελευταία δημόσια ομιλία του, να του τάξω ότι θα τον βάλω επικεφαλής του προσωπικού μου», είπε. Μετά έκανε και μια επίδειξη για το πώς εξαφάνιζε τα ίχνη του, άπαξ και το μήνυμα είχε αναγνωσθεί. Το διέγραφε. Οι ρεπόρτερ διαπίστωσαν και μόνοι τους εν συνεχεία ότι τα μηνύματα είχαν όντως σταλεί και παραληφθεί. Ο Χανάν είπε ότι το λογισμικό του εκμεταλλεύεται τα κενά και τα αδύναμα σημεία του παγκόσμιου συστήματος σημάτων SS7, το οποίο εδώ και δεκαετίες οι ειδικοί θεωρούν ευάλωτο.

Η Google, που ρωτήθηκε σχετικά από τους ρεπόρτερ για το Gmail αρνήθηκε να σχολιάσει και η Telegram απάντησε ότι «το πρόβλημα του SS7 είναι εν γένει γνωστό και δεν αφορά μόνον την δική μας πλατφόρμα. Oι χρήστες όλων των κοινωνικών δικτύων πρέπει να ξέρουν ότι είναι ευάλωτοι σε χακαρίσματα και πλαστοπροσωπίες και ότι πρέπει να ακολουθούν όλες τις συστάσεις μας για την ασφάλεια των λογαριασμών τους». Ο “ειδικός” που έδωσε κατά λάθος συνέντευξη, έλεγε πάντως στους “πελάτες” δημοσιογράφους ότι δεν έκανε ποτέ του κάτι παράνομο!