Οι μεγάλες προσδοκίες της Αθήνας από τη γαλλική προεδρία στην ΕΕ

Βάσιμες ελπίδες για την προώθηση θεμάτων ελληνικού ενδιαφέροντος από τη γαλλική προεδρία στην ΕΕ (πρώτο εξάμηνο του 2022) διατηρεί η Αθήνα, αλλά οι σχετικές πρωτοβουλίες θα πρέπει να υλοποιηθούν ταχύτατα, καθώς τα χρονικά περιθώρια είναι ασφυκτικά. Γιατί, με δεδομένο τον άτυπο κανόνα άσκησης μόνον υπηρεσιακών καθηκόντων έναν μήνα πριν από τις προεδρικές εκλογές (δύο γύροι 10 και 24 Απριλίου 2022), το Παρίσι δεν θα έχει στη διάθεσή του ένα πλήρες εξάμηνο, αλλά μόνον 70-75 ημέρες, ώστε να δώσει τον δικό του τόνο στις ευρωπαϊκές εξελίξεις.

Η συνάντηση των υπουργών Εξωτερικών Νίκου Δένδια και Ζαν Λε Ντριάν στα μέσα Νοεμβρίου και μια σειρά υπηρεσιακών επαφών τις περασμένες εβδομάδες έχουν καθορίσει το γενικό στοχοδιάγραμμα και χρονοδιάγραμμα κινήσεων Αθήνας και Παρισιού. Με την επιφύλαξη των εμποδίων που πιθανότατα θα προκαλέσουν η πανδημία και οι κινήσεις της Ρωσίας έναντι της Ουκρανίας, η γαλλική πλευρά έχει ενημερώσει πως θα δώσει έμφαση στο Μεταναστευτικό, τη λεγόμενη Στρατηγική Πυξίδα και Στρατηγική Αυτονομία της ΕΕ, στην Κλιματική Αλλαγή, την Ψηφιακή Μετάβαση και την Κοινωνική Ατζέντα.

Στο κεφάλαιο του Μεταναστευτικού, το Παρίσι διατηρεί περιορισμένες ελπίδες αλλαγής της κατάστασης, και διαβεβαιώνει πως θα προωθήσει το απαιτούμενο πνεύμα αλληλεγγύης μεταξύ των μελών της ΕΕ και τον διάλογο για την αναδιάρθρωση των κανόνων της Συνθήκης Σένγκεν. Αντίθετα, δεν κρίνεται ρεαλιστική η προώθηση του νέου Συμφώνου Ασύλου και Μετανάστευσης, το οποίο η ελληνική κυβέρνηση ήλπιζε (από αφελώς ως αφελέστατα) ότι θα μπορούσε να είχε υιοθετηθεί, με αποδοχή και ορισμένων θέσεων της Αθήνας, ήδη από τη γερμανική προεδρία στο δεύτερο εξάμηνο του 2020. Το θετικό στοιχείο είναι ότι η Γαλλία είναι από τις ελάχιστες χώρες που δείχνουν κατανόηση στις δυσχέρειες που αντιμετωπίζει η Ελλάδα λόγω του Μεταναστευτικού.

Πρέπει, πάντως, να σημειωθεί πως το Παρίσι συμμερίζεται και τις θέσεις του Βερολίνου για τις λεγόμενες δευτερογενείς ροές από τη χώρα μας προς την κεντρική Ευρώπη. Ερωτηματικό παραμένει αν ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης θα αξιοποιήσει την προσωπική σχέση που έχει αναπτύξει με τον πρόεδρο Εμμανουέλ Μακρόν, ώστε να διορθώσει τα τραγικά λάθη του αρμόδιου υπουργού Μετανάστευσης και Ασύλου Νότη Μηταράκη.

Αρμόδιοι Έλληνες και Γάλλοι διπλωμάτες έχουν συζητήσει ανεπίσημα το ενδεχόμενο σύγκλησης συνόδου κορυφής για το Μεταναστευτικό. Μέχρι τότε, η κυβέρνηση και ο Νότης Μηταράκης θα πρέπει να βρουν τρόπους πρακτικής αντιμετώπισης μίας προσβλητικής και ταπεινωτικής επιστολής που έλαβαν, στα τέλη Οκτωβρίου, από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και της διάστασης απόψεων που επικρατεί έκτοτε.

Σε στήριξη υπολογίζει η Αθήνα

Στο θέμα της Κοινής Πολιτικής Ασφάλειας και Άμυνας, η γαλλική προεδρία θέτει ως στόχο την παρουσίαση του τελικού κειμένου της Στρατηγικής Πυξίδας (και ειδικότερων πτυχών της Στρατηγικής Αυτονομίας) της ΕΕ κατά το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο της 24ης-25ης Μαρτίου 2022. Με δεδομένη την κρίση του περασμένου Σεπτεμβρίου με τις ΗΠΑ για το AUKUS και την αποκατάσταση των σχέσεων του Εμμανουέλ Μακρόν με τον πρόεδρο Τζο Μπάιντεν και κυρίως με τον υπουργό Εξωτερικών Άντονι Μπλίνκεν, το Παρίσι διαβεβαιώνει πως το κείμενο του Μαρτίου δεν θα είναι ανταγωνιστικό προς το ΝΑΤΟ και την Ουάσινγκτον.

Ωστόσο, οι προτάσεις της γαλλικής προεδρίας θα στοχεύουν στην ανάπτυξη τόσο κοινών αμυντικών δυνατοτήτων όσο και της ευρωπαϊκής αμυντικής βιομηχανίας, χωρίς εξάρτηση (στο μέτρο του δυνατού) από χώρες εκτός της ΕΕ. Ταυτόχρονα, αν και το Παρίσι δεν έχει ανοίξει τα χαρτιά του, αναμένεται πως θα υπάρξουν συγκεκριμένες προτάσεις (ανάπτυξη δυνάμεων κ.λπ.) για την παρουσία σε γεωγραφικές περιοχές από τις οποίες απουσιάζει σήμερα η ΕΕ.

Στα άλλα δύο μείζονα θέματα (Κλιματική Αλλαγή, Ψηφιακή Μετάβαση και Κοινωνική Ατζέντα) η γαλλική προεδρία έχει φιλόδοξες προτάσεις, αλλά σχεδόν όλες οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις γνωρίζουν ότι η προώθησή τους θα εξαρτηθεί, σε μεγάλο βαθμό, από τη στάση του νέου καγκελάριου της Γερμανίας, Όλαφ Σολτς. Οι ως τώρα πληροφορίες και εκτιμήσεις δείχνουν ότι ο Όλαφ Σολτς δεν έχει βούληση μεταβολής της “οικονομίστικης” (αντί της στρατηγικής και γεωπολιτικής) προσέγγισης της προκατόχου του Άνγκελα Μέρκελ, ούτε στα θέματα ενέργειας (φυσικό αέριο), ούτε και στα ζητήματα οικονομικής και κοινωνικής πολιτικής.

Από την πλευρά της, η Αθήνα προσβλέπει στην υποστήριξη των ελληνικών θέσεων από τη γαλλική προεδρία ως προς τα Βαλκάνια (διάλογος με Τίρανα και σταθερότητα στα Σκόπια) και την Τουρκία. Οι Εμμανουέλ Μακρόν και Ζαν Λε Ντριάν διαβεβαιώνουν πως θα ακολουθήσουν αυστηρή πολιτική έναντι των τουρκικών προκλήσεων, αλλά έχουν διευκρινίσει πως πρέπει να συνεχιστεί ο διάλογος με την Άγκυρα, ώστε να “συγκρατηθεί” ο πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν.