Οι Πρέσπες προκαλούν ρίχτερ σε Σκόπια και Αθήνα

Γράφει η Νεφέλη Λυγερού  –

Αν και προς το τέλος της διαπραγμάτευσης, ο Σκοπιανός πρωθυπουργός κωλυσιεργούσε, σέρνοντας την Αθήνα σε ένα αργόσυρτο διπλωματικό ταγκό, η «χορογραφία» της επόμενης ημέρας έχει ανεβάσει τέμπο. Η κυβέρνηση Ζάεφ τρέχει τη συμφωνία με πατημένα τα γκάζια. Η Βουλή στα Σκόπια την κύρωσε, αλλά, όπως αναμενόταν, ο πρόεδρος Δημοκρατίας αρνήθηκε να την υπογράψει. Η Βουλή θα ξαναψηφίσει οπότε και ο σχετικός νόμος θα πρέπει να υπογραφεί, εκτός κι αν ο Γκιόργκι Ιβανόφ επιλέξει να παραιτηθεί.

Ο Ζόραν Ζάεφ μοιάζει αποφασισμένος να κερδίσει τη μάχη με τον χρόνο. Η απόφαση της ΕΕ να παραπέμψει για τον Ιούνιο του 2019 τη συζήτηση για τον καθορισμό ημερομηνίας έναρξης ενταξιακών διαπραγματεύσεων για την ΠΓΔΜ και την Αλβανία ήταν, όμως, μία ψυχρολουσία. Ο Νίκος Κοτζιάς αγωνίσθηκε στο Συμβούλιο Υπουργών για να προωθήσει την ενταξιακή φιλοδοξία των δύο γειτονικών κρατών, αλλά ματαίως.

Τώρα σειρά έχει το ΝΑΤΟ. Στη σύνοδο κορυφής στα μέσα Ιουλίου κατά πάσα πιθανότητα δεν θα προκύψει πρόβλημα, η Συμμαχία θα απευθύνει πρόσκληση στα Σκόπια για ένταξη, όταν θα έχει ολοκληρωθεί η συνταγματική αναθεώρηση. Όπως έχουμε ήδη επανειλημμένα τονίσει, μετά την ολοκλήρωση της κύρωσης, η κυβέρνηση Ζάεφ πρέπει να κερδίσει τη μάχη του δημοψηφίσματος, που χρονικά τοποθετείται το φθινόπωρο. Η προκήρυξή του ήταν, άλλωστε, μία προεκλογική δέσμευση και ταυτόχρονα ένας τρόπος να υπερκεράσει πολιτικά την αξιωματική αντιπολίτευση του VMRO-DPMNE.

Ακόμη, όμως, και εάν ο Ζάεφ κερδίσει το δημοψήφισμα, η Βουλή της ΠΓΔΜ θα πρέπει να εγκρίνει με πλειοψηφία 2/3 τις συνταγματικές αλλαγές. Αλλά από τη στιγμή που η κυβέρνηση Ζάεφ δεν διαθέτει τέτοια πλειοψηφία, θα είναι απαραίτητη η σύμπραξη του αντιπολιτευόμενου VMRO-DPMNE. Παρά την αντίθεσή του με τη συμφωνία, τηρεί γενικότερα μία στάση, η οποία δεν επιτρέπει την εξαγωγή ασφαλών συμπερασμάτων για το πώς θα πολιτευθεί εάν τα πράγματα φθάσουν σ’ αυτό το σημείο.

Από τη μία πλευρά, στελέχη του εμφανίζονται απολύτως αρνητικά στο να πράξουν οτιδήποτε που θα μπορούσε να διευκολύνει την εφαρμογή της συμφωνίας. Από την άλλη κάποια άλλα στελέχη, μεταξύ αυτών και ο πρόεδρος, δείχνουν σημάδια ότι επιδιώκουν να περιορίσουν την αντίδρασή τους αποκλειστικά στο κοινοβουλευτικό επίπεδο και χωρίς να διευκρινίζουν τι θα πράξουν εάν το δημοψήφισμα εγκρίνει τη συμφωνία.

Η κυβέρνηση Ζάεφ, πάντως, μίλησε για περίεργους κύκλους, αναφερόμενη στους διοργανωτές των εκδηλώσεων διαμαρτυρίας τις προηγούμενες ημέρες. Ο υπουργός Εσωτερικών Όλιβερ Σπασόφσκι υποστήριξε ότι οι διαμαρτυρίες οργανώνονται από ένα πολιτικό κόμμα που ονομάζεται «Αληθινή Ρωσία» και από μερικές ενώσεις και άτομα που οργανώνονται μέσω του Facebook, ενώ δημόσια αποφεύγουν να σχολιάσουν.

Εάν το μπαλάκι έρθει στην Ελλάδα

Από την πλευρά του, ο Αλέξης Τσίπρας δεν έχει καμία διάθεση να βρεθεί, τουλάχιστον άμεσα, αντιμέτωπος με την ψηφοφορία για την κύρωση της συμφωνίας από την ελληνική Βουλή. Η συμφωνία για το χρέος ενισχύει το αφήγημα της εξόδου από τα Μνημόνια και δεν επιθυμεί να ξαναμπεί στο τούνελ του Μακεδονικού. Κάποιοι στο Μαξίμου, μάλιστα, εύχονται η συμφωνία να σκοντάψει στα Σκόπια, ώστε ο ΣΥΡΙΖΑ να μην βρεθεί σε δυσχερή θέση.

Εάν, πάντως, η διαδικασία της συνταγματικής αναθεώρησης στην ΠΓΔΜ ολοκληρωθεί, η ελληνική κυβέρνηση δεν θα έχει άλλη επιλογή από το να φέρει τη συμφωνία προς κύρωση στη Βουλή. Κυβερνητικές πηγές τοποθετούν χρονικά την σχετική ψηφοφορία στις αρχές του 2019. Το Μαξίμου διαβεβαιώνει ότι οι εκλογές θα γίνουν στο τέλος της τετραετίας, αλλά ακόμα και εάν τις προκηρύξουν μαζί με τις ευρωεκλογές, θα είναι αυτή η Βουλή που θα κληθεί να κυρώσει τη συμφωνία.

Εάν, όμως, τελικώς ο Αλέξης Τσίπρας στήσει κάλπες αυτό το φθινόπωρο, τα πράγματα αλλάζουν. Το μπαλάκι θα περάσει στα χέρια της επόμενης κυβέρνησης και της επόμενης Βουλής. Αξίζει να τονιστεί ότι ο Κυριάκος Μητσοτάκης, το κόμμα του οποίου προηγείται καθαρά στις δημοσκοπήσεις, έχει καταστήσει σαφές πως δεν πρόκειται να ψηφίσει υπέρ της κύρωσης της συμφωνίας των Πρεσπών. Αυτό σημαίνει ότι εάν τηρήσει τον λόγο του η κύρωση δεν περνάει.

Όπως ειπώθηκε παραπάνω, η επίσημη θέση είναι ότι εκλογές θα γίνουν στο τέλος της τετραετίας. Κυβερνητικά στελέχη ισχυρίζονται πως οι πολίτες είναι πολύ κοντά στο να πειστούν για την καθαρή έξοδο από τα μνημόνια και ότι η συμφωνία για το χρέος είναι θετική και ανοίγει τον δρόμο για την οικονομική ανάπτυξη και τη βελτίωση των εισοδημάτων.

Ισχυρίζονται, λοιπόν, πως με τη βοήθεια και κάποιων στοχευμένων παροχών είναι δυνατή η ανατροπή του δημοσκοπικού προβαδίσματος της ΝΔ, όταν θα έχουν φανεί οι καρποί της κυβερνητικής πολιτικής. Σύμφωνα με πληροφορίες, όμως, πληθαίνουν οι φωνές που υποστηρίζουν ότι ο καλύτερος χρόνος για να στηθούν κάλπες είναι αυτός ο Οκτώβριος.

Μεταβλητή κοινοβουλευτική πλειοψηφία

Σ’ αυτό το πολιτικό τοπίο εντάσσεται η συμφωνία για το ονοματολογικό. Η κυβέρνηση Τσίπρα είχε υποτιμήσει το ενδεχόμενο να προκληθούν κοινωνικές αντιδράσεις και τα συλλαλητήρια την διέψευσαν. Και τώρα που έπεσαν οι υπογραφές, βουλευτές του ΣΥΡΙΖΑ γίνονται στόχος αποδοκιμασιών ειδικά στη Μακεδονία. Η γενικευμένη κοινωνική δυσαρέσκεια, εξάλλου, διοχετεύεται στα εθνικά θέματα και πιέζει τους πολιτικούς αρχηγούς και τα κόμματα.

Το Μαξίμου, εξάλλου, έχει να χειριστεί και τον παράγοντα «Πάνο Καμμένο». Οι εξελίξεις στους ΑΝΕΛ ασκούν ασφυκτική πίεση στον αρχηγό αυτού του κόμματος. Το ίδιο και η κατακραυγή από ψηφοφόρους ή δυνητικούς ψηφοφόρους. Προς το παρόν, η συμμαχία των δύο πολιτικών αρχηγών διατηρείται, αλλά η ενότητα των ΑΝΕΛ δεν είναι αρραγής, όπως έδειξε όχι μόνο η περίπτωση του Δημήτρη Καμμένου, αλλά και η ανεξαρτητοποίηση του Λαζαρίδη, που κατεβάζει την κοινοβουλευτική πλειοψηφία στο σχεδόν οριακό 152.

Αν η συμφωνία έρθει προς κύρωση σ’ αυτή τη Βουλή, οι ΑΝΕΛ έχουν δηλώσει πως θα την καταψηφίσουν. Αυτό σημαίνει ότι ο ΣΥΡΙΖΑ πρέπει να στηριχτεί σε κάποιους πρόθυμους για να σχηματίσει την αναγκαία πλειοψηφία. Το Ποτάμι ανακοίνωσε πως θα στηρίξει τη συμφωνία, όμως, υπάρχουν βουλευτές του που έχουν εκφράσει την αντίθεσή τους με την επιλογή του Σταύρου Θεοδωράκη.

Αντίστοιχα προβλήματα υπάρχουν και στη Δημοκρατική Συμπαράταξη. Η Φώφη Γεννηματά υιοθέτησε αρνητική στάση, αλλά υπάρχουν βουλευτές και στελέχη που υποστηρίζουν τη συμφωνία. Με άλλα λόγια, το τοπίο είναι ακόμα θολό και μόνο όταν φτάσουμε κοντά στην ψηφοφορία για την κύρωση, εάν φτάσουμε, η εικόνα θα αρχίσει να ξεκαθαρίζει. Το μόνο σίγουρο είναι πως υπάρχει ένα πολιτικό ρίσκο.