Οι προκλήσεις του Ερντογάν και τα “Περί Τυφλότητος” των Ευρωπαίων ηγετών

Ειδική Σύνοδο Κορυφής, τον Σεπτέμβριο, στην οποία θα εξεταστεί η στρατηγική σχέση ΕΕ-Τουρκίας, υπό το πρίσμα των ενεργειών του Ερντογάν στην Ανατολική Μεσόγειο και τη Λιβύη, αποφάσισαν ομόφωνα οι Ευρωπαίοι ηγέτες. Η απόφαση ελήφθη μετά από εισήγηση του προέδρου του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου και ενώ είχαν προηγηθεί σχετικές παρεμβάσεις του Κυριάκου Μητσοτάκη και του Νίκου Αναστασιάδη.

Με μια πρώτη ματιά θα μπορούσε να πει κανείς ότι πρόκειται για μια θετική εξέλιξη, αφού, αν μη τι άλλο, δείχνει ότι η Ενωμένη Ευρώπη αποφάσισε τουλάχιστον να συζητήσει την προβληματική πλέον σχέση της με την Τουρκία. Ουσιαστικά όμως πρόκειται για μια μετάθεση στο μέλλον. Άμεσο μεν για τους Ευρωπαίους ηγέτες, αφού ο Σεπτέμβριος δεν είναι μακριά, κανείς όμως δεν μπορεί να γνωρίζει τι άλλο μπορεί να προκαλέσει ο Ερντογάν μέχρι τότε.

Πολύ περισσότερο, όταν συνεχίζει τις προκλητικές ενέργειες, ακόμα και την ώρα που διεξάγεται η Σύνοδος Κορυφής της ΕΕ, για την οποία ο Τούρκος πρόεδρος γνώριζε ότι θα ασχοληθεί και με την Τουρκία, υπό το πρίσμα βεβαίως των σωρευμένων προκλητικών ενεργειών του. Η Κομισιόν και αρκετά κράτη μέλη είχαν δεσμευτεί, άλλωστε, το προηγούμενο διάστημα, ότι στη σημερινή Σύνοδο θα γινόταν συζήτηση για τις σχέσεις της ΕΕ με την Τουρκία.

Κερδίζει χρόνο ο Ερντογάν 

Λόγοι οικονομίας της συζήτησης, αλλά και οι προτεραιότητες της ευρωπαϊκής Οικονομίας επέβαλαν τη μετάθεση του θέματος της Τουρκίας για το φθινόπωρο. Με την εισήγηση του Μισέλ και κυρίως με την ομόφωνη απόφαση για μια ειδική Σύνοδο Κορυφής τον Σεπτέμβριο η Ευρώπη “διασώζει” την αξιοπιστία της (συζήτησε το θέμα και έλαβε απόφαση), ενώ ο Μητσοτάκης και ο Αναστασιάδης μπορούν να αισθάνονται μερικώς δικαιωμένοι (η απόφαση ελήφθη μετά τις δικές τους παρεμβάσεις).

Ο Ερντογάν όμως κερδίζει δύο μήνες και σε αυτό το διάστημα το μόνο σίγουρο είναι, ότι θα επιδιώξει να ανοίξει ακόμη περισσότερα θέματα με τον γνωστό προκλητικό τρόπο του. Η λογική του είναι, άλλωστε, ότι όσα περισσότερα ζητάς, τόσο πληθαίνουν οι πιθανότητες να πάρεις κάτι. Αυτό κάνει και τώρα, την ώρα που η Σύνοδος Κορυφής είναι σε εξέλιξη.

Το έκανε με την μετατροπή της Αγίας Σοφίας σε τζαμί, αδιαφορώντας για το γεγονός ότι πρόκειται για προστατευόμενο από την Unesco μνημείο. Μια διάσταση την οποία σέβεται η πολιτισμένη Ευρώπη για τα Μνημεία Παγκόσμιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς απανταχού της γης. Ο τρόπος μάλιστα που διαχειρίζεται ο Τούρκος πρόεδρος το θέμα της Αγίας Σοφίας εμπεριέχει στοιχεία πολιτισμικού “πολέμου” ή το λιγότερο μη σεβασμού των «διεθνών συμφωνιών και του διαθρησκειακού διαλόγου», όπως είπε στη Σύνοδο ο Μητσοτάκης.

Οι τουρκικές προκλήσεις 

Προκλητική απέναντι στην Λευκωσία, αλλά και την ΕΕ συνολικά, είναι και η έκδοση νέας NAVTEX, με την οποία παρατείνονται οι παράνομες δραστηριότητες της Τουρκίας εντός της κυπριακής ΑΟΖ, όπως ανέφερε στη Σύνοδο ο πρόεδρος της Κύπρου Νίκος Αναστασιάδης. Η πρόκληση του Ερντογάν συνεχίζεται με την αποστολή του γεωτρύπανου Γιαβούζ στην κυπριακή ΑΟΖ, την ώρα που υποτίθεται ότι η Ενωμένη Ευρώπη θα συζητούσε, και μάλιστα χωρίς ταμπού, όπως είπε ο Μακρόν, το σύνολο των τουρκικών προκλήσεων. Και όλα αυτά κατά παράβαση του Διεθνούς Δικαίου στο οποίο είναι προσηλωμένη η δημοκρατική ΕΕ.

Στην βεντάλια των προκλήσεων και των παράλογων τουρκικών απαιτήσεων προστέθηκε τις ημέρες αυτές και το θέμα των οκτώ στρατιωτικών που, μετά το αποτυχημένο πραξικόπημα, κατέφυγαν στην Ελλάδα, όπου ζήτησαν και έλαβαν πολιτικό άσυλο. Η Άγκυρα απαιτεί για άλλη μία φορά την έκδοσή τους και μάλιστα «το συντομότερο δυνατόν», όπως αναφέρει σε ανακοίνωσή της η τουρκική πρεσβεία στην Αθήνα.

Με αυτήν την απαίτηση όμως, ο Ερντογάν ζητάει ουσιαστικά από την Ελλάδα να παραβεί βασικές αρχές του Κράτους Δικαίου, κάτι το οποίο έρχεται σε σύγκρουση με τις ευρωπαϊκές αρχές και αξίες. Η Μέρκελ, άλλωστε έχει θέσει τον σεβασμό στο Κράτος Δικαίου ως προϋπόθεση για να πλησιάσει ένα κράτος-μέλος της ΕΕ στο “παγκάρι” του Ταμείου Ανάκαμψης, οι τρόποι χρηματοδότησης του οποίοι μονοπωλούν αυτές τις ώρες την συζήτηση στη Σύνοδο των Βρυξελλών.

Η αλληγορία του Κόστα 

Για όλα τα παραπάνω η Σύνοδος Κορυφής θα έπρεπε να προχωρήσει σήμερα έστω και σε ένα, οποιοδήποτε, κυρωτικό μέτρο εναντίον της Τουρκίας. Και θα έπρεπε να το κάνει με την ίδια ταχύτητα και την ίδια ομοφωνία με την οποία μετέθεσε για το φθινόπωρο την συζήτηση της στρατηγικής σχέσης ΕΕ-Τουρκίας «υπό το πρίσμα των τουρκικών ενεργειών στην ανατολική Μεσόγειο και τη Λιβύη».

Μόνο έτσι θα έστελνε ένα ουσιαστικό μήνυμα στην Άγκυρα ότι είναι αποφασισμένη να λάβει μέτρα για την ανάσχεση των παράνομων και προκλητικών ενεργειών της. Αλήθεια, τι άλλο περιμένουν να δουν οι Ευρωπαίοι ηγέτες μέχρι τον Σεπτέμβριο για να αντιδράσουν άμεσα στις τουρκικές προκλήσεις, όπως ζήτησαν με τις παρεμβάσεις τους ο Έλληνας πρωθυπουργός και ο πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας.

Μπροστά πάντως σε όλα αυτά αποκτά έντονο συμβολισμό το δώρο του πρωθυπουργού της Πορτογαλίας Αντόνιο Κόστα στην Άγκελα Μέρκελ για τα σημερινά (17 Ιουλίου) γενέθλιά της. Μια μετάφραση στα γερμανικά του διηγήματος “Περί Τυφλότητος” του βραβευμένου με Νόμπελ Λογοτεχνίας Πορτογάλου συγγραφέα Ζοζέ Σαραμάγκου. Σε αυτήν την πολιτική αλληγορία, ο “ιός της τυφλότητας” οδηγεί σε καραντίνα τους “τυφλούς”, ενώ γύρω τους διαδραματίζονται παιχνίδια εξουσίας και εκμετάλλευσης και ο Σαραμάγκου θέτει το ερώτημα: «Σε έναν κόσμο τυφλών, τι θα έκανες αν έβλεπες;».