Οι “Αδελφοί της Ιταλίας” επελαύνουν προς την εξουσία

Πολύ μελάνι έχει χυθεί για τη μετατόπιση του πολιτικού κέντρου βάρους στον ευρωπαϊκό Νότο. Η οικονομική αστάθεια, η κοινωνική ανασφάλεια και πόλωση τροφοδοτεί τάσεις ριζοσπαστικοποίησης των μικρομεσαίων κοινωνικών στρωμάτων. Βιώνουμε τη μεγαλύτερη μεταπολεμική κρίση, η οποία αναμένεται τους επόμενους μήνες να παροξυνθεί, λόγω της ενεργειακής κρίσης και του ατιθάσευτου πληθωρισμού.

Μπορεί κατά την προηγούμενη δεκαετία η κρίση στον ευρωπαϊκό Νότο να είχε φουσκώσει τα πανιά κυρίως αριστερών ή αριστερόστροφων κομμάτων, όπως ο ΣΥΡΙΖΑ, οι “Ποδέμος” στην Ισπανία και το “Κίνημα Πέντε Αστέρων” στην Ιταλία, αλλά το κύμα της κοινωνικής-πολιτικής αμφισβήτησης γρήγορα έστριψε προς τα δεξιά. Μόνο στη Γαλλία από τη μία με τον Ζαν Λυκ Μελανσόν και από την άλλη με τη Μαρίν Λεπέν δείχνει αυτό το κύμα να μοιράζεται.

Έτσι, η Ακροδεξιά, ή κατά άλλους Νέα Δεξιά, έχει μετατραπεί σε βασικό υποδοχέα της λαϊκής δυσαρέσκειας με αποτέλεσμα να αναδεικνύεται σε μείζονα πολιτικό παίχτη. Οι επικείμενες εκλογές στην Ιταλία (25 Σεπτεμβρίου) αναμένεται να εκτοξεύσουν το κόμμα της Τζόρτζια Μελόνι, τους “Αδελφούς της Ιταλίας”. Είναι το πιο πρόσφατο και τρανταχτό παράδειγμα. Ας μην ξεχνάμε ότι οι Ιταλοί πρώτα εκτόξευσαν το κόμμα του Ματέο Σαλβίνι, τη “Λέγκα”, αλλά όταν αυτή συμμετείχε στην κυβέρνηση Ντράγκι, στράφηκαν ακόμα δεξιότερα, σε ένα κόμμα που αυτοπροσδιορίζεται ως μεταφασιστικό.

Από ό,τι φαίνεται, όμως, ο δεξιός ριζοσπαστισμός δεν είναι προϊόν αποκλειστικά του ευρωπαϊκού Νότου. Σαρώνει όλη τη Γηραιά Ήπειρο. Πώς αλλιώς μπορεί κανείς να ερμηνεύσει το εκλογικό αποτέλεσμα στη Σουηδία; Η περίπτωση του ηγέτη των ακροδεξιών Σουηδών Δημοκρατών Τζίμι Άκεσον είναι το αντίστοιχο της Μελόνι! Δύο εκδοχές του ίδιου ρεύματος!

Μελόνι με Σαλβίνι και Μπερλουσκόνι

Η Μελόνι θα είναι, εκτός απροόπτου, η νέα πρωθυπουργός της Ιταλίας. Η πρώτη γυναίκα πρωθυπουργός στη γειτονική χώρα αναδεικνύεται σε ιέρεια της Ακροδεξιάς σε ολόκληρη την Ευρώπη, παίρνοντας τα σκήπτρα από τη Λεπέν, της οποίας τον δρόμο προς την εξουσία κλείνει –προς το παρόν τουλάχιστον– το γαλλικό εκλογικό σύστημα. Όσο πλησιάζει η 25η Σεπτεμβρίου, οι δημοσκοπήσεις καταγράφουν όλο και μεγαλύτερα ποσοστά για τους “Αδελφούς της Ιταλίας”

Αυτό το κόμμα ηγείται του δεξιού συνασπισμού με τη συμμετοχή της “Λέγκας” και της “Forza Italia” του Μπερλουσκόνι. Σύμφωνα με τις δημοσκοπήσεις τα τρία αυτά κόμματα ενδέχεται να αποσπάσουν αθροιστικά το 49,8% των ψήφων. Δεν αποκλείεται στο Κοινοβούλιο με περιστασιακές συμμαχίες να συγκεντρώσουν ακόμα και πλειοψηφία δύο τρίτων, η οποία θα τους επιτρέψει να επιβάλλουν την ατζέντα τους, ακόμα και να αλλάξουν το Σύνταγμα.

Σε συνέντευξή της στο βρετανικό “The Spectator”, η Μελόνι δήλωσε ότι θα αξιολογούσε μία συντριπτική νίκη της ως εντολή για την τροποποίηση του Συντάγματος, αποκαλώντας το ισχύον εκλογικό σύστημα στην Ιταλία «πολιτικά εύθραυστο και ως εκ τούτου ασταθές». Τη στιγμή, λοιπόν, που η 45χρονη αρχηγός ετοιμάζεται να καταλάβει τον πρωθυπουργικό θώκο, κάποιοι δυσκολεύονται ακόμα να χωνέψουν την άνοδό της, θεωρώντας ότι εισέβαλε στο κέντρο της πολιτικής σκηνής “από το πουθενά”.

Και όντως, μόλις δύο χρόνια νωρίτερα το κόμμα της είχε λάβει το πενιχρό 4% στις εκλογές. Τότε, η προσοχή της κοινωνίας είχε στραφεί στον “σούπερ Μάριο” (Ντράγκι) και η Μελόνι αντιμετωπιζόταν σαν ακίνδυνη περιθωριακή παραφωνία, που ανεπιτυχώς προσπαθούσε να σταθεί απέναντι. Στις ευρωεκλογές του 2014 δεν είχε κατορθώσει να εκλεγεί, καθώς το κόμμα της έμεινε λίγο κάτω από το όριο του 4%, στο 3,7%.

Η κοινωνική κρίση και το κύμα πολιτικής αμφισβήτησης είναι που από το ταπεινό 4% στις εκλογές του 2018 εκτόξευσαν τους “Αδελφούς της Ιταλίας” στην πρώτη θέση, σε όλες τις δημοσκοπήσεις (κοντά στο 25%). Κάτι το σφοδρό πλήγμα από την πανδημία και η αρχική κατάρρευση του συστήματος υγείας, κάτι το γεγονός ότι το δημοσιονομικό έλλειμμα σκαρφάλωσε στο 9,5% του ΑΕΠ, κάτι η αύξηση των επιτοκίων δανεισμού, το καθένα ξεχωριστά και όλα μαζί διαμόρφωσαν την διάχυτη εντύπωση ότι η Ιταλία βρίσκεται στο χείλος του γκρεμού κι ότι η παθητικότητα των ιταλικών κυβερνήσεων απέναντι στο διευθυντήριο των Βρυξελλών είχε οδηγήσει τη χώρα σε αδιέξοδο.

Πρώτα η Ιταλία και η Μελόνι

Η Μελόνι κέρδιζε διαρκώς δημοφιλία, υιοθετώντας θέσεις αντίθετες με την “ευρωπαϊκή ορθοδοξία”. Ποτέ δεν μίλησε για έξοδο της Ιταλίας από την Ευρωζώνη, αλλά πάντα αναφερόταν «στην Ευρώπη των εθνών και των πατριωτών», παίρνοντας ξεκάθαρη απόσταση από την σημερινή Ευρωπαϊκή Ένωση. Δεν είναι τυχαίο ότι υποστηρίζει την τροποποίηση του ιταλικού Συντάγματος, προκειμένου το ιταλικό δίκαιο να υπερισχύει του ευρωπαϊκού. «Ας δώσουμε ελπίδα και δύναμη πίσω στην Ιταλία», είναι το μότο της.

Ακόμα και προ ημερών, μιλώντας στους οπαδούς της στο Μιλάνο, δεν δίστασε να δηλώσει ότι «το πάρτι τελείωσε». Το πλήθος παραληρούσε, όταν εκείνη κραύγασε ότι «η Ιταλία ετοιμάζεται επιτέλους να διεκδικήσει τα δικαιώματά της». Πρόσθεσε, επίσης, ότι «η εποχή κατά την οποία η Γερμανία χτυπούσε φιλικά στην πλάτη την Ιταλία και το κεντροαριστερό Δημοκρατικό Κόμμα δεν αντιδρούσε, έχει τελειώσει».

Είναι ξεκάθαρο ότι όσο πλησιάζουν οι κάλπες ανεβάζει τους τόνους, χαϊδεύοντας τα αυτιά των ψηφοφόρων που αντιμετωπίζουν τις Βρυξέλλες ως μία πληγή που έχει κακοφορμίσει τα τελευταία χρόνια. Συγχρόνως, βρίσκει ευκαιρίες να καθησυχάσει τις αγορές, επιμένοντας, όμως, στο μοντέλο μιας πιο «ελαστικής Ευρώπης». Έχοντας συναίσθηση του σοκ που έχει προκαλέσει το δημοσκοπικό ποσοστό της, έσπευσε να περιπαίξει τους ιδεολογικούς της αντιπάλους λέγοντας ότι «δεν είμαι τέρας, μην φοβάστε». Η αμερικανική Washington Post, πάντως, περιορίστηκε με μία δόση κυνισμού να προετοιμάσει την ευρωπαϊκή, αλλά και την αμερικανική κοινή γνώμη: «Eίτε σας αρέσει είτε όχι, αυτή θα είναι η νέα πρωθυπουργός της Ιταλίας».

Σουλάτσο στις ακροδεξιές απολήξεις 

Η γυναίκα που σύμφωνα με τις δημοσκοπήσεις θα διαδεχθεί τον Ντράγκι, δεν θα μπορούσε να είναι ιδεολογικά-πολιτικά πιο αντίθετη από αυτόν. Η Μελόνι γεννήθηκε στα τέλη της δεκαετίας του 1970 στη Ρώμη. Ως έφηβη είχε ενταχθεί στη νεολαία του νεοφασιστικού “Ιταλικού Κοινωνικού Κινήματος” (MSI) και το 1996 ανέλαβε την ηγεσία της “Φοιτητικής Δράσης”, της φοιτητικής οργάνωσης του νεοφασιστικού κόμματος. Παράλληλα εργαζόταν ως μπαργούμαν στο Piper Club, από τα διασημότερα νυχτερινά κέντρα της Ρώμης.

Δεν άργησε να μεταπηδήσει στην μπερλουσκονική “Εθνική Συμμαχία”. Τo 1998 εξελέγη για πρώτη φορά σε αυτοδιοικητικό πόστο, σύμβουλος στην Περιφέρεια της Ρώμης. Το 2004 ήταν η πρώτη γυναίκα πρόεδρος της “Νεανικής Δράσης”, της Νεολαίας του κόμματος. Το 2006 εξελέγη στην Κάτω Βουλή της Ιταλίας και έγινε μεταξύ άλλων η νεότερη αντιπρόεδρος του σώματος. Ταυτόχρονα, άρχισε να εργάζεται ως δημοσιογράφος.

Το 2008 ο Σίλβιο Μπερλουσκόνι την διόρισε υπουργό Πολιτικών Νεολαίας στην τέταρτη κυβέρνησή του, την πιο νέα σε ηλικία υπουργό στην ιστορία της Ιταλίας. Μετά την πτώση της κυβέρνησης, το 2012 ανακοίνωσε την πρόθεσή της να διεκδικήσει την ηγεσία του κόμματος συνεργαζόμενη με τους Ινάτσιο Λα Ρούσα και Γκουίντο Κροσέτο. Η διαδικασία τελικά ακυρώθηκε, εξαιτίας εσωκομματικών τριβών.

Και η εγγονή του Μουσολίνι

Τον Δεκέμβριο 2012 οι Μελόνι, Λα Ρούσα και Κροσέτο ίδρυσαν το κόμμα “Αδελφοί της Ιταλίας”, στο οποίο δεσπόζουν και επίγονοι του Μουσολίνι. Το όνομα το εμπνεύστηκε η ίδια από τον πρώτο στίχο του ιταλικού εθνικού ύμνου. Κανείς τότε δεν τους αντιμετώπιζε ως υπολογίσιμη πολιτική δύναμη. Στις εκλογές του 2013 οι “Αδελφοί της Ιταλίας”, στο πλαίσιο εκλογικής συνεργασίας υπό τον Μπερλουσκόνι πήραν 2% και 9 έδρες, με την Μελόνι να επανεκλέγεται στην Κάτω Βουλή και να τοποθετείται επικεφαλής της Κοινοβουλευτικής Ομάδας.

Ένα βήμα πριν τη νίκη, το κόμμα της Μελόνι, φλερτάρει και με το χαρτί της νοσταλγίας του φασισμού. Ενέταξε στα ψηφοδέλτια του και την εγγονή του Μπενίτο Μουσολίνι, Ρακέλε, η οποία είχε κερδίσει τις περισσότερες ψήφους του συνδυασμού στις δημοτικές εκλογές της Ρώμης. Στο κοινό πρόγραμμα του, ο ακροδεξιός συνασπισμός προτείνει μεταξύ άλλων την αλλαγή της Κοινοβουλευτικής Δημοκρατίας σε Προεδρική και μάλιστα εμπνευσμένη από το αμερικανικό Σύνταγμα. Σε αυτό, ο πρόεδρος έχει ενισχυμένες εξουσίες και μεγάλη αυτονομία οι Περιφέρειες.

Το μεταναστευτικό δεν θα μπορούσε να λείπει από την κορυφή της λίστας και θα μπορούσε να συμπυκνωθεί στη λέξη: “κλειστό”. Κλειστά λιμάνια, κλειστά κέντρα φιλοξενίας, κλειστή χώρα. Μετ’ επιτάσεως η Μελόνι προτείνει ένα είδους “ναυτικό κλοιό” γύρω από την ιταλική χερσόνησο, τον οποίο μετά από παρεμβάσεις χαρακτήρισε «κλοιό σε συνεργασία με τις αρχές της Λιβύης».

Τί υπόσχεται, όμως, η οικονομική πολιτική της μελλοντικής δεξιάς κυβέρνησης; Τα τρία κόμματα έβγαλαν, για αρχή, από τη ναφθαλίνη μια πρόταση του Μπερλουσκόνι: Flat tax. Σε ρεπορτάζ της η εφημερίδα La Repubblica γράφει ότι όλοι οι άνεργοι θα ψηφίσουν τους “Αδελφούς της Ιταλίας”. Ένας δημοτικός σύμβουλος των “Αδελφών της Ιταλίας” επιχείρησε να εξηγήσει τη στήριξη που ξαφνικά απολαμβάνει το κόμμα του. «Ο κόσμος εκτιμά την παρουσία μας και μας εμπιστεύεται. Σήμερα ο φόβος είναι οι λογαριασμοί του ηλεκτρικού και του αερίου, ο φόβος είναι να μην έχεις μέλλον. Το “εγγυημένο εισόδημα” δεν σου προσφέρει μέλλον».