Όταν μαθαίνεις την Τουρκία μέσα από τις ήττες σου…

Οι επιθετικές κινήσεις του Ερντογάν σε Καστελλόριζο και Κρήτη είχαν προβλεφθεί από ορισμένους δήθεν ”εθνικιστές” στην Ελλάδα. Το ίδιο συνέβη και με την πρόσφατη απόφαση του Ανώτατου Δικαστηρίου της Τουρκίας για την Αγία Σοφία. Πέσανε μέσα. Πριν ακόμα εκδοθεί η απόφαση, η επικρατούσα άποψη –σύμφωνα και με ”έγκυρες πληροφορίες”– ήταν ότι το Δικαστήριο θα αποφύγει να πάρει θέση και θα αναπέμψει το θέμα στον Ερντογάν, ως πρόεδρο της Τουρκίας.

Άφηναν δε καθαρά να υπονοηθεί, ότι δεν πρόκειται να υπάρξει απόφαση αλλαγής του καθεστώτος της Αγίας Σοφίας, ως προστατευόμενου Μνημείου Παγκόσμιας Κληρονομιάς. Πολλοί μάλιστα, τότε, στα πλαίσια αυτής της άποψης, μέσα σε ένα κλίμα παράδοξης ευφορίας, γράφανε: «το μπαλάκι πίσω στον Ερντογάν», ή «το Δικαστήριο δεν αλλάζει το καθεστώς της Αγίας Σοφίας». Τότε, επανήλθα (4.7.2020), με μία λακωνική ανακοίνωση-ανάρτηση, που διακίνησα όσο μπορούσα ευρύτερα γράφοντας:

«ΠΡΟΣΟΧΗ! Η υπόθεση με την Αγία Σοφία δεν κλείνει. Αν η ανάλυση περί νεοοθωμανισμού είναι σωστή (και θεωρώ ότι είναι), και ο Ταγίπ Ερντογάν αποτελεί τον εγκυρότερο, μέχρι σήμερα, ηγετικό εκπρόσωπο και εκφραστή του, τότε, ο Ερντογάν για να ηγηθεί ολόκληρου του ισλαμικού κόσμου (νεοοθωμανισμός), για να εξυψωθεί, δηλαδή, σε Χαλίφη, χρειάζεται τη δική του ”ιερή πόλη” με το αντίστοιχο υπέρλαμπρο, ιστορικά και συγκινησιακά ισχυρό, ιερό τέμενος, αντίστοιχο της Μάκκα αλ-Μουκαράμα και του Μασγίντ αλ-Χαράμ (της Μέκκας) στη Σαουδική Αραβία.

Χρειάζεται, δηλαδή, στην Κωνσταντινούπολη την Αγία Σοφία, με το ιστορικό της φορτίο και την θρησκευτική-ψυχολογική της αξία για χιλιάδες μουσουλμάνους, ως κεντρικό του τέμενος. Αποκαθιστώντας έτσι και την οθωμανική-αυτοκρατορική συνέχεια. Για αυτό, όπως έχουμε ξαναγράψει, χρειάζεται μεγάλος, συνεχής και πολυμέτωπος αγώνας, με κινητοποίηση σε δύο επίπεδα: OHE-UNESCO, Oρθοδοξία (Παγκόσμια)-Χριστιανοσύνη. Επίσης, όπως έχουμε ξανασημειώσει, η επέκταση και κυριαρχία αυτών των καθεστώτων (ισλαμικού φανατισμού) πραγματοποιείται, σήμερα, και σε βάρος των χριστιανικών πεποιθήσεων και των αντίστοιχων πληθυσμών».

Τελικά ο νεοοθωμανισμός υπάρχει! 

Διαπιστώνω τώρα ότι η παραπάνω θέση, όπως ακριβώς διατυπώνεται περί ανάδειξης του Ερντογάν σε ηγετική κυρίαρχη προσωπικότητα του ισλαμικού κόσμου μέσω της μετατροπής της Αγίας Σοφίας σε τζαμί, αποτελεί κεντρικό σημείο πολλών ξένων, αλλά και ελληνικών αναλύσεων (που μέχρι χθες τη θεωρούσαν ανεδαφική και υποθάλπουσα κατά αντανάκλαση τον ελληνικό εθνικισμό)!

Η μετακίνηση αυτή, στην αποδοχή της παραπάνω άποψης, είναι χαρακτηριστική του τεράστιου ελλείμματος ουσιαστικής ανάλυσης του σημερινού τουρκικού καθεστώτος, της πραγματικής δομής εξουσίας και της στρατηγικής της, αλλά και του καθοριστικού ηγετικού ρόλου του Ερντογάν. Με δύο λόγια, στην πραγματικότητα αγνοείται (ή και δεν κατανοείται), για αυτό και από τους περισσότερους δεν αναφέρεται το περιεχόμενο και η προοπτική αυτού που σωστά ονομάσθηκε ως νεοοθωμανισμός.

Το έλλειμμα αυτό οδηγεί κάθε φορά σε εκπλήξεις μπροστά στις επιθετικές κινήσεις και πράξεις εφαρμογής του Ερντογάν, οι οποίες δεν είναι τίποτα άλλο από τη συνεπή, βήμα-βήμα, πραγματοποίηση των στόχων αυτής (της νεο-οθωμανικής) στρατηγικής, στα πλαίσια και των κάθε φορά προσφερόμενων, αλλά και από προηγούμενες φάσεις διαμορφωμένων συνθηκών.

Το έλλειμμα αυτό συμπληρώνεται και από μία προσφιλή, τρέχουσα και διαρκώς ανανεούμενη ”ανάλυση” περί αδυναμιών του Ερντογάν στο εσωτερικό ακροατήριο της Τουρκίας και περί κινήσεων εσωτερικής κατανάλωσης. Πράγματα που σύμφωνα με αυτή τη λογική, επιδιώκει αυτήν την αδυναμία να καλύψει με ενέργειες σαν αυτή της Αγίας Σοφίας. Ουδέν αφελέστερον!

Διάψευση των ενδοτικών αναλύσεων

Τα υπαρκτά, σκληρά γεγονότα μιλούν από μόνα τους: της ήδη πραγματοποιημένης με πολεμικά μέσα επέκτασης της Τουρκίας, δηλαδή έκδοσης navtex από τον τουρκικό σταθμό της Αττάλειας δεσμεύοντας μία θαλάσσια περιοχή 200 μίλια ανατολικά της Κρήτης και 180 μίλια, κατάκτησης νέων εδαφών στη Συρία (η ”ζώνη των 38 χιλιομέτρων”), το de facto δικαίωμα ερευνών στην Κυπριακή θαλάσσια επικράτεια (κυπριακή ΑΟΖ), που σωστά ονομάσαμε ”Αττίλα 3”, την εξελισσόμενη εισβολή στο Βόρειο Ιράκ, τη στρατιωτική ανάμιξη με στόχους νεοοθωμανικούς στη Λιβύη (πέρα από τη χαίουσα επί 46 χρόνια πληγή της Βορείας Κύπρου), τότε τα περί εσωτερικής τουρκικής κατανάλωσης που “αναγκάζεται” να καταφύγει ο Ερντογάν γίνονται σκόνη!

Δεν μπορούν όλοι αυτοί να αντιληφθούν ότι ο νεοοθωμανισμός ως ιδεολογία και πολιτική, μέσα από τον αξιακό του λόγο, αλλά κυρίως μέσα από την επιθετική εφαρμογή του στην επεκτατική του πράξη, ενσωματώνει και ενοποιεί κοινωνικές δυνάμεις στο εσωτερικό της Τουρκίας, συγκροτώντας έναν νέο κοινωνικό συνασπισμό και έναν νέο σύστημα δύναμης.

Όμως, αυτή η λογική, οι τέτοιου τύπου διακινούμενες ”αναλύσεις”, από τη μια συντηρούν ένα διαρκές σύνδρομο μη αντίδρασης απέναντι στην Τουρκία (θεωρώντας τα θέματα αυτά ”εσωτερικά της”) και από την άλλη, αποκαλύπτουν ένα τεράστιο κενό μιας στέρεης ανάλυσης για την τουρκική στρατηγική, μη κατανοώντας τον νεοοθωμανισμό. Αυτό το κενό σε συνδυασμό με το αντίστοιχο σύνδρομο έχουν ως μοιραίο για τη χώρα αποτέλεσμα τη μη συνειδητοποίηση της ανάγκης για μια αξιόπιστη και αποτελεσματική ελληνική εθνική στρατηγική ιστορικού και χρονικού βάθους.