Παιδεία τέλος, ώρα για soft skills

Το να είναι συνδεδεμένο το εκπαιδευτικό σύστημα μιας χώρας με την αγορά εργασίας και την οικονομία της δεν είναι απαραίτητα κακό. Το να ανάγεται όμως αυτό σε εθνικό δόγμα για την Παιδεία ενέχει σοβαρότατους κινδύνους για το ίδιο το μέλλον της χώρας. Δείχνει επίσης πόσο εφήμερα βλέπει η πολιτική ηγεσία αυτό το μέλλον και πόσο κοντό θέλει τον ορίζοντά της χώρας.

Σύμφωνα με ένα απόφθεγμα που του αποδίδεται, ο Κομφούκιος προτρέπει ηγέτες και πολίτες, αν κάνουν σχέδια για έναν χρόνο να σπείρουν ρύζι, αν κάνουν σχέδια για δέκα χρόνια να φυτέψουν δένδρα και αν ο σχεδιασμός τους είναι για εκατό χρόνια να μορφώσουν παιδιά. Τηρουμένων των αναλογιών, ο Μητσοτάκης, με τις δηλώσεις που έκανε σήμερα, επέλεξε το ρύζι.

«Πρέπει με κάποιο τρόπο να προσαρμόσουμε τα σχολεία μας, το εκπαιδευτικό μας πρόγραμμα στις ανάγκες μιας αγοράς εργασίας και ενός κόσμου ο οποίος αλλάζει με πολύ μεγάλη ταχύτητα. Να εμπεδώσουμε την έννοια των δεξιοτήτων. Αυτών που αποκαλούμε Soft skills. Να φύγουμε από την παπαγαλία και να πάμε στην κριτική σκέψη» είπε ο πρωθυπουργός, μιλώντας σε forum που διοργανώνει η ΟΝΝΕΔ.

Ό,τι θέλει η αγορά 

Παρακάμπτουμε το τελευταίο περί “κριτικής σκέψης”, γιατί αυτή δεν μπορεί να υπάρξει έτσι κι αλλιώς σε ένα Σχολείο που αρνείται να ενσωματώσει την εξελικτική θεωρία, έχει εξοστρακίσει την κοινωνική θεωρία (τα γνωστά με το μάθημα της Κοινωνιολογίας και τις αλλαγές στην Ιστορία) και πλέον βάλει συνολικά κατά της θεωρίας και της αφαιρετικής σκέψης που αποτελούν την προϋπόθεση για γνώση. Απέναντι σε αυτήν άλλωστε, ο πρωθυπουργός έβαλε σήμερα την κατάρτιση και τις δεξιότητες, τα γνωστά, όπως είπε, soft skills.

Τι σημαίνει όμως αυτή η προσαρμογή του εκπαιδευτικού συστήματος στην οικονομία; Ο πρωθυπουργός ήταν κάτι παραπάνω από σαφής, καθώς μίλησε για τις «ανάγκες μιας αγοράς εργασίας». Αυτό όμως, όπως έχει επισημάνει η εκπαιδευτική κοινότητα, ουσιαστικά σημαίνει ότι το Σχολείο και οι εκπαιδευτικοί χάνουν τον μορφωτικό τους ρόλο και μετατρέπονται σε εκπαιδευτές εργατικού δυναμικού. Και μάλιστα ενός περιστασιακά εκπαιδευμένου εργατικού δυναμικού, αφού, όπως ο ίδιος ο πρωθυπουργός είπε, η αγορά εργασίας για την οποία προορίζονται «αλλάζει με πολύ μεγάλη ταχύτητα».

Πρόκειται αναμφίβολα για ένα μεγάλο πισωγύρισμα, το οποίο στέλνει το εκπαιδευτικό σύστημα της χώρας πίσω στην Αγροτική Σχολή της Τίρυνθας και το Εμπορικό Σχολείο της Ερμούπολης (εποχή Καποδίστρια) και της Οικοκυρικής Σχολής των Κυθήρων (μεταπολεμική Ελλάδα). Με μια βασική διαφορά, ότι εκείνα τα σχολεία υπήρξαν πρωτοποριακά. Τα μεν πρώτα για ένα κράτος που μόλις προσπαθούσε να συσταθεί και η δεύτερη για μια χώρα που μόλις είχε βγει από τον πόλεμο και την Κατοχή. Σήμερα όμως, η Ελλάδα είναι μέλος του σκληρού πυρήνα της ΕΕ.

Οι νέοι με τα soft skills

Δεν χωρά καμία αμφιβολία ότι πρόκειται για άλλο ένα βήμα, ίσως το πλέον καθοριστικό, για την ολοκλήρωση της κινεζοποίησης της ελληνικής αγοράς εργασίας, το οποίο σε συνδυασμό με το νέο εργασιακό που ψηφίστηκε και το νέο ασφαλιστικό που έρχεται έχει ως στόχο την προσέλκυση μεγάλων ξένων ιδιωτικών επενδύσεων. Μια προπτική στην οποία, ούτως ή άλλως, έχει επενδύσει η σημερινή κυβέρνηση και είναι πολύ πιθανό ότι θα γίνει, με αυτόν τον τρόπο όμως.

Αν όμως το Σχολείο χάσει τον μορφωτικό ρόλο του και οι νέοι αποκοπούν από την πρόσβαση σε μια βαθύτερη και περισσότερο γενική γνώση, περιορισμένοι στην κατάρτιση και τις δεξιότητες, τα πρόσκαιρα οφέλη δεν θα μπορούν να αντισταθμίσουν την απώλεια μόρφωσης. Οι νέοι με soft skills μπορεί για κάποιο διάστημα να βρίσκουν ευκολότερα δουλειά, σύντομα όμως δεν θα μπορούν να ανταποκριθούν στις διαρκώς αυξανόμενες και εξελισσόμενες ανάγκες της αγοράς εργασίας.

Και αυτό στο τέλος θα αποβεί εις βάρος τόσο των ίδιων όσο και συνολικά της χώρας, που πλέον δεν θα έχει μια σπουδαγμένη νεολαία, αλλά μια νεολαία που καταρτίστηκε πρόσκαιρα για να καλύψει τις εφήμερες ανάγκες ξένων επενδύσεων. Είναι δε σχεδόν μαθηματικά βέβαιο, ότι στα επόμενα χρόνια, κάποιος άλλος ηγέτης, σε άλλη γλώσσα από αυτήν που χρησιμοποίησε σήμερα ο Μητσοτάκης, θα  ξαναπεί αυτό που είχε πει ο Καποδίστριας: «… Διά τα σχολεία χρειάζονται οικήματα, εγώ δε φθάσας ενταύθα εύρηκα μόνον καλύβας όπου εσκεπάζοντο πλήθος οικογενειών πειναλέων».