Παιχνίδια εξουσίας με ‘μπάλα’ την ανεξαρτησία της Δικαιοσύνης

Θέμα ωρών είναι η αντικατάσταση ανώτατων δικαστικών στον  Άρειο Πάγο και το Συμβούλιο της Επικρατείας, οι θέσεις των οποίων θα μείνουν κενές από τις 30 Ιουνίου, λόγω συνταξιοδότησης. Το ζήτημα αυτό έχει προκαλέσει πολιτικές αντιπαραθέσεις τις τελευταίες ημέρες και η κυβέρνηση, μετά τον ελιγμό του υπουργού Δικαιοσύνης, προχωρά πλέον την διαδικασία μέσω του Υπουργικού Συμβουλίου, όπως ορίζει το Σύνταγμα.

Η αντιπολίτευση και κυρίως η ΝΔ επέμεινε τις τελευταίες ημέρες ότι από την στιγμή που ο πρωθυπουργός εξήγγειλε εκλογές, αναγνωρίζοντας την δυσαρμονία λαϊκής βούλησης και κυβερνητικής πλειοψηφίας, έχει αρχίσει ουσιαστικά και η προεκλογική περίοδος. Υποστηρίζει έτσι ότι το Υπουργικό Συμβούλιο δεν μπορεί να ασκήσει το συνταγματικό δικαίωμά του και να προχωρήσει στην αντικατάσταση ανώτατων δικαστικών λειτουργών, ανάμεσά τους ο Πρόεδρος και η Εισαγγελέας του Αρείου Πάγου.

Με την άποψη της αντιπολίτευσης συντάχθηκαν και αρκετοί συνταγματολόγοι, ωστόσο η κυβέρνηση, όπως υποστήριξε και ο καθηγητής του Πανεπιστημίου Αθηνών, Πάνος Λαζαράτος, «επί αμιγώς νομικού επιπέδου» δεν έχει κανένα κώλυμα στο να προχωρήσει την διαδικασία. Και αυτό γιατί κανένας συνταγματικός κανόνας και καμιά «γραπτή ή άγραφη συνταγματική αρχή» δεν επιβάλλει στην Κυβέρνηση τον περιορισμό «στην διαχείριση τρεχουσών και μόνο υποθέσεων».

Το πολιτικό ζήτημα 

Από νομικής άποψης λοιπόν φαίνεται ότι η κυβέρνηση έχει το δικαίωμα να προχωρήσει στην προεπιλογή των δικαστών που θα αντικαταστήσουν εκείνους που θα αποχωρήσουν στις 30 Ιουνίου, μόλις μία εβδομάδα πριν τις εκλογές της 7^ης Ιουλίου. Υπάρχει ωστόσο ένα πολιτικό ζήτημα.

Η αντιπολίτευση κατηγορεί τον πρωθυπουργό ότι επιδιώκει τώρα την αντικατάσταση ανώτατων δικαστικών για να δεσμεύσει την επόμενη κυβέρνηση, προεξοφλώντας μάλιστα την ήττα του. Η λαϊκή ετυμηγορία, ωστόσο, για το ποιος και πως θα κυβερνήσει την χώρα δεν έχει εκφραστεί ακόμη και θα γίνει γνωστή το βράδυ της 7^ης Ιουλίου. Από την πλευρά της, η κυβέρνηση κατηγορεί την αντιπολίτευση ότι δεν θέλει να γίνουν τώρα οι αλλαγές στην ηγεσία της Δικαιοσύνης, επειδή στελέχη της εμπλέκονται σε δικαστικές υποθέσεις.

Αυτός ο καβγάς, ωστόσο, προσβάλει τους  Δικαστές, καθώς στέλνει στην κοινωνία το μήνυμα ότι η Δικαιοσύνη είναι απλώς ένα «πολιτικό εργαλείο» της εκάστοτε Εκτελεστικής Εξουσίας. Στις αστικές κοινοβουλευτικές δημοκρατίες όμως, η Δικαιοσύνη είναι, και οφείλει να είναι, το καταφύγιο του τελευταίου πολίτη έναντι των πάσης φύσεως αδικιών. Και κάθε κλονισμός αυτής της σχέσης εμπιστοσύνης ανάμεσα στους πολίτες και την Δικαιοσύνη αποτελεί κλονισμό των δημοκρατικών αξιών και της ίδια της Δημοκρατίας.

Ο ελιγμός Καλογήρου

Σε μια προσπάθεια να ξεπεραστεί από την μια το πολιτικό ζήτημα, αλλά και να ανοίξει ο δρόμος και από ηθικής άποψης για την κυβέρνηση, ο υπουργός Δικαιοσύνης κάλεσε την Πέμπτη τον Μητσοτάκη να συμμετέχει σε μια συναινετική διαδικασία, τώρα, στην επιλογή των προσώπων.

Η πρόταση αυτή είχε το ρίσκο της για την κυβέρνηση, καθώς ο πρωθυπουργός και το Υπουργικό Συμβούλιο έδειξαν να εκχωρούν στην αντιπολίτευση μέρος του συνταγματικού δικαιώματος τους. Και ως τέτοια πανηγυρίστηκε από κύκλους της αξιωματικής αντιπολίτευσης και φιλικά προς αυτήν ΜΜΕ.

Η ΝΔ επισήμως απέρριψε πάντως την πρόταση Καλογήρου, επιμένοντας στον αντισυνταγματικό χαρακτήρα των ενεργειών της κυβέρνησης. Έτσι όμως, λύθηκαν και από πολιτικής και ηθικής άποψης τα χέρια της κυβέρνησης, προκειμένου να προχωρήσει τις διαδικασίες, οι οποίες ναι μεν είναι νόμιμες, όπως διατείνονται οι ειδικοί, δεν στερούνται ωστόσο πολιτικής ιδιοτέλειας.

Πολιτική ατολμία

Η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ έχει βρεθεί πολλές φορές στο στόχαστρο της αντιπολίτευσης, και ιδιαίτερα της ΝΔ, για τους χειρισμούς της σε θέματα Δικαιοσύνης και για την στάση της έναντι των Δικαστικών Λειτουργών. Κυβέρνηση και αντιπολίτευση είχαν όμως την ευκαιρία να λύσουν αυτά τα ζητήματα και κυρίως το κεφαλαιώδες για την Δημοκρατία θέμα της ανεξαρτησίας της Δικαιοσύνης, στην διάρκεια των συζητήσεων για την Συνταγματική Αναθεώρηση.

Παρόλα αυτά, τόσο η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ, όσο και τα κόμματα της αντιπολίτευσης επέδειξαν πολιτική ατολμία στο να προχωρήσουν όλες εκείνες τις διαδικασίες, που θα καθιστούσαν πραγματικά ανεξάρτητη την Δικαιοσύνη. Γιατί κακά τα ψέμματα, από μόνη της η Συνταγματική Επιταγή, ότι η «επιλογή ηγεσίας γίνεται από το υπουργικό συμβούλιο», παρότι σεβαστή, ως Επιταγή του Συντάγματος, δεν είναι παρά μία νάρκη στα θεμέλια της ανεξαρτησίας της Δικαιοσύνης. Αυτή είναι όμως η διαδικασία.