Παρά τις μεγάλες προσδοκίες της Αθήνας σημειωτόν οι σχέσεις με το Ριάντ

Βέβαια, η προ ημερών θετική εξαίρεση απλώς επιβεβαιώνει τον πολυετή αρνητικό κανόνα. Η απροσδόκητη επιτυχία αφορά την υπόθεση του τάνκερ Sounion το οποίο αποτέλεσε στόχο των Χούθι στις 23 Αυγούστου. Αν και οι κινήσεις του Κυριάκου Μητσοτάκη διευκολύνθηκαν – σε πολύ μεγάλο βαθμό – από την προεργασία που είχε κάνει ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Σαρλ Μισέλ, είναι γεγονός πως η καθαυτή συμφωνία του πρωθυπουργού με τον πρίγκιπα-διάδοχο της Σαουδικής Αραβίας, Μοχάμεντ Μπιν Σαλμάν, περιέχει θετικά στοιχεία.

Γιατί προβλέπει, μεταξύ άλλων, τη μετάγγιση του πετρελαίου σε άλλο δεξαμενόπλοιο, τη ρυμούλκηση του Sounion σε ασφαλές λιμάνι υπό – κάποιας μορφής – σαουδαραβική εγγύηση και την προστασία από μία φρεγάτα της ευρωπαϊκής επιχείρησης Aspides (στην οποία η Ελλάδα ασκεί τη διοίκηση).

Η ενεργός εμπλοκή της Aspides αποφασίστηκε μετά από επικοινωνία του υπουργού Εθνικής Άμυνας Νίκου Δένδια με τον ύπατο εκπρόσωπο της ΕΕ, Ζοζέπ Μπορέλ, ενώ βαρύνουσα ήταν η διπλωματική στήριξη από τη Γαλλία και την Ιταλία. Αντίθετα, ουσιαστικά άκαρπες αποδείχθηκαν οι προηγούμενες επαφές του υπουργού Εξωτερικών Γιώργου Γεραπετρίτη, με Ευρωπαίους και Σαουδάραβες αξιωματούχους.

Οι τελικές συνεννοήσεις του πρωθυπουργού με τον πρίγκιπα-διάδοχο διευκολύνθηκαν, επίσης, από μία προ μηνός απόφαση του υπουργείου Εθνικής Άμυνας και του ΓΕΕΘΑ. Η απόφαση (που δεν έχει ανακοινωθεί, ακόμα, επίσημα) ορίζει ότι η ελληνική συνεισφορά μίας πυροβολαρχίας Patriot στην αεράμυνα της Σαουδικής Αραβίας παρατείνεται ως τα τέλη του 2025.

Σημειώνεται ότι πέρυσι το φθινόπωρο, μετά την έναρξη του πολέμου στη Γάζα, ο τότε Αρχηγός ΓΕΕΘΑ, στρατηγός Κωνσταντίνος Φλώρος, και άλλοι επιτελείς είχαν εισηγηθεί την επιστροφή της πυροβολαρχίας και του προσωπικού υποστήριξης στην Ελλάδα. Η εισήγησή τους απορρίφθηκε από το Μέγαρο Μαξίμου που απέδωσε προτεραιότητα στην πολιτική και διπλωματική διάσταση της ελληνικής συνεισφοράς, αναμένοντας μελλοντικά ανταλλάγματα.

Πώς πάνε οι σχέσεις Αθήνας-Ριάντ

Ωστόσο, το παρόν αντάλλαγμα για το Sounion, απέχει πολύ από τις υπεραισιόδοξες κυβερνητικές προβλέψεις για αλματώδη πρόοδο της διμερούς συνεργασίας σε πολλούς τομείς, όπως υπογραμμιζόταν μετά τις επισκέψεις του Μητσοτάκη στο Ριάντ τον Οκτώβριο του 2021 και του πρίγκιπα-διαδόχου στην Αθήνα τον Ιούλιο του 2022.

Παρά τις υπερβολικές εκτιμήσεις για ταχεία υλοποίηση καταρχήν συμφωνιών και υπογεγραμμένων μνημονίων κατανόησης ύψους τεσσάρων δισ. ευρώ, τα μόνα χειροπιαστά στοιχεία είναι η παράταση της παλαιότερης σύμβασης των ΕΛΠΕ με τη Saudi Aramco για την εισαγωγή αργού πετρελαίου και η σύσταση της εταιρίας Saudi Greek Interconnection για την ηλεκτρική διασύνδεση των δύο χωρών. Είναι άλλωστε χαρακτηριστικό ότι οι άμεσες επενδύσεις της Σαουδικής Αραβίας στην Ελλάδα μόλις ξεπερνούσαν τα 35 εκατομμύρια ευρώ ως το 2023.

Παράλληλα, η ίδρυση του Ανώτατου Συμβουλίου Στρατηγικής Συνεργασίας, που αποφασίστηκε προ διετίας, παραμένει στα χαρτιά. Ο προγραμματισμός της (ήδη καθυστερημένης) σύγκλησής του τον περασμένο Μάιο έχει πλέον παραπεμφθεί προς το Νοέμβριο φέτος, χωρίς ούτε και αυτή η ημερομηνία να έχει οριστικοποιηθεί.

Στους διαδρόμους του υπουργείου Εξωτερικών ακούγεται ότι, μετά τα αργά βήματα του Γεραπετρίτη, οι συνεννοήσεις πέρασαν στην ευθύνη της υφυπουργού Αλεξάνδρας Παπαδοπούλου, η οποία θα επισκεφθεί το Ριάντ τις προσεχείς εβδομάδες. Στόχος του ταξιδιού είναι η επιβεβαίωση της σύγκλησης του Ανώτατου Συμβουλίου, πριν από το τέλος του έτους. Αν η αποστολή της κυρίας Παπαδοπούλου είναι επιτυχής, η ελληνική πλευρά ελπίζει πως θα καθοριστούν συγκεκριμένοι στόχοι και προθεσμίες στις υπο-επιτροπές του Συμβουλίου για τις επενδύσεις, την ενέργεια και την άμυνα.