Παρενέργειες στη ΝΔ από την εξωτερική πολιτική του Μητσοτάκη – Τι θα πράξουν Καραμανλής & Σαμαράς

Παρενέργειες χαμηλής έντασης στο εσωτερικό της δεξιάς παράταξης προκαλεί η πρόσφατη επέκταση των χωρικών υδάτων μόνο στο Ιόνιο, σε συνδυασμό με την έναρξη των διερευνητικών επαφών με την Τουρκία, που εκ των πραγμάτων ενέχουν τον κίνδυνο ενός οιονεί ελληνοτουρκικού διαλόγου με διευρυμένη ατζέντα.

Δεν είναι λίγοι οι γαλάζιοι βουλευτές που αυτοπροσδιορίζονται ως ανήκοντες στην “πατριωτική Δεξιά” και που δεν συμμερίζονται τους πανηγυρικούς τόνους που έδωσε ο Κυριάκος Μητσοτάκης, στην ψήφιση του σχετικού νόμου από την Βουλή την περασμένη Τετάρτη. Και ενώ πλέον είναι σαφής η αλλαγή δόγματος στην εξωτερική πολιτική, το ερώτημα είναι πως θα κινηθούν στο εξής οι δύο πρώην πρωθυπουργοί της ΝΔ, ο Κώστας Καραμανλής και ο Αντώνης Σαμαράς.

Ο μεν Καραμανλής έχει προειδοποιήσει για τις πιέσεις που δέχεται και θα δεχθεί η χώρα για έναν συνολικό ελληνοτουρκικό διάλογο με τον κίνδυνο των υποχωρήσεων για την Ελλάδα, ήδη από τον Νοέμβριο του 2019. Ωστόσο, ο Κώστας Καραμανλής επιμένει πάντα στην προσωπική θέση του, της μη παρέμβασης στα εσωκομματικά. Η άποψή του είναι ότι ο κάθε εκλεγμένος πρόεδρος και δη πρωθυπουργός, έχει δικαίωμα να εφαρμόσει την πολιτική του και να ολοκληρώσει τον κύκλο του.

Όπως λέει και στους όχι λίγους που του κάνουν παράπονα «ο κόσμος ψήφισε τον Μητσοτάκη, αυτός είναι ο εκλεγμένος πρωθυπουργός». Πάντως δεν είναι δίχως σημασία ότι ο πρώην υφυπουργός Εξωτερικών Γιάννης Βαληνάκης που είναι και συνομιλητής του, με την αρθρογραφία του αποδόμησε πλήρως την πολιτική στα ελληνοτουρκικά που ακολούθησε ο Κυριάκος Μητσοτάκης και που οδήγησε στο ναυάγιο της Συνόδου Κορυφής της ΕΕ, όπου δεν ελήφθη απόφαση για κυρώσεις.

Ο κ. Βαληνάκης είχε προειδοποιήσει ότι οι κυρώσεις δεν είναι το μείζον, αλλά θα έπρεπε η κυβέρνηση να τις διαχειριστεί, ώστε να εξασφαλίσει ένα ευνοϊκό για εμάς πλαίσιο διαλόγου. Ωστόσο, το αποτέλεσμα της Συνόδου Κορυφής του Δεκεμβρίου σήμανε οπισθοδρόμηση ακόμη και από την προηγούμενη Σύνοδο του Οκτωβρίου, όταν είχε διατυπωθεί η απειλή κυρώσεων προς την Τουρκία.

Εσωκομματικές αντιδράσεις 

Ο Αντώνης Σαμαράς πάλι ακολουθεί διαφορετικό δρόμο διασφαλίζοντας –λένε οι φίλοι του– με τις παρεμβάσεις του, αυτό που θεωρεί προσωπική παρακαταθήκη στα εθνικά ζητήματα, πρωτίστως βέβαια στο Μακεδονικό και ακολούθως στα ελληνοτουρκικά. Ο κ. Σαμαράς επίσης είχε προειδοποιήσει για τις εξελίξεις, τόσο από το βήμα του τελευταίου συνεδρίου του κόμματος όσο και με τις δύο συνεντεύξεις που έδωσε πέρυσι.

Στην τελευταία μάλιστα είχε δηλώσει «δεν κάνεις διάλογο με πειρατές». Φυσικά η Τουρκία δεν έχει αλλάξει την πειρατική της συμπεριφορά, αλλά η κυβέρνηση μπαίνει σε διάλογο. Βουλευτές που συνομιλούν μαζί του στο Λουτράκι, που περνά μεγάλο μέρος της καραντίνας, λένε ότι σκόπευε να κάνει παρέμβαση ήδη από τον περασμένο Νοέμβριο, ωστόσο το ανέβαλε λόγω της τότε έξαρσης του δεύτερου κύματος του κορονοϊού και των εκατοντάδων νεκρών.

Τώρα επανέρχονται οι σχετικές πληροφορίες για δημόσια παρέμβασή του. Φυσικά δεν θα πάει σε αντιπαράθεση με τον Κυριάκο Μητσοτάκη και δεν προτίθεται να δημιουργήσει πρόβλημα στην κυβέρνηση. Θα περιγράψει όμως τα όρια, μέσα στα οποία μπορεί να κινηθεί ο διάλογος με την Τουρκία και από τα οποία δεν μπορεί να ξεφύγει η ελληνική πλευρά. Θα στείλει δηλαδή το μήνυμα στον Κυριάκο Μητσοτάκη.

Παλαιότερα ο κ. Σαμαράς είχε πει ότι «δεν συζητάς κάτι που είναι δικό σου». Στην συνέντευξή του πέρυσι τον Ιανουάριο στον “Φιλελεύθερο” είχε ταχθεί κατά της προσφυγής στη Χάγη υπό τις τωρινές συνθήκες, που θα σήμαινε εκ των προτέρων συνθηκολόγηση της Ελλάδας μέσω συνυποσχετικού. Ο πρωθυπουργός πάντως είπε ότι «ότι αν δεν καταφέρουμε να συμφωνήσουμε, τότε πρέπει να είμαστε έτοιμοι να συμφωνήσουμε για τον τρόπο με τον οποίον θα παραπέμψουμε τη διαφωνία μας στα διεθνή δικαιοδοτικά όργανα».

Εξωτερική πολιτική και ΝΔ

Όταν η προηγούμενη κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ προετοίμαζε την επέκταση των χωρικών υδάτων στο Ιόνιο, η ΝΔ προειδοποιούσε διά του αρμόδιου τομεάρχη Γιώργου Κουμουτσάκου: «μην τολμήσετε να κάνετε επέκταση μόνο στο Ιόνιο». Μέχρι τότε ακολουθούσε και ο Κυριάκος Μητσοτάκης το δόγμα Μολυβιάτη που είχε ακολουθήσει ο Κώστας Καραμανλής αλλά και ο Αντώνης Σαμαράς, ότι «επέκταση μόνο στο Ιόνιο χωρίζει την Ελλάδα στη μέση και συνιστά αποδοχή των επιχειρημάτων της Τουρκίας που θεωρεί ότι το Αιγαίο έχει ιδιαίτερο καθεστώς που δεν υπόκειται στο διεθνές δίκαιο και άρα ξεφεύγει από την μονομερή άσκηση δικαιώματος».

Γι’ αυτό άλλωστε και η κυβέρνηση Σαμαρά το 2012-2014 παρότι διερεύνησε τις σχετικές δυνατότητες και ανίχνευσε την ανακήρυξη της ΑΟΖ, που επίσης είναι μονομερές δικαίωμα, εν τέλει, δεν προχώρησε στην περιορισμένη επέκταση των χωρικών υδάτων. Στη συζήτηση στην Βουλή ο Κυριάκος Μητσοτάκης με κυνισμό άδειασε τα στελέχη του για τις δηλώσεις τους όταν ήταν στην αντιπολίτευση, λέγοντας ότι «ο ίδιος δεν είχε κάνει καμία τέτοια δήλωση καθώς αντιλαμβανόταν την πολυπλοκότητα της κατάστασης».

Μόνο που έτσι εξέθεσε και την Ντόρα Μπακογιάννη η οποία έχει διατελέσει υπουργός Εξωτερικών και επίσης “δεν αντιλαμβανόταν την πολυπλοκότητα της κατάστασης”, αφού είχε ταχθεί κατά της περιορισμένης επέκτασης. Ο Κυριάκος Μητσοτάκης, σε συνδυασμό και με την αντίστοιχη στάση στο Μακεδονικό, δημιουργεί όλο και περισσότερο την εντύπωση ότι οι θέσεις του στην αντιπολίτευση, αποτελούσαν σημαία ευκαιρίας για να κερδίσει το εθνικής ευαισθησίας κοινό και να νικήσει στις εκλογές.

Δίλημμα 

Το ερώτημα είναι πλέον μέχρι που είναι διατεθειμένος να φθάσει σε μία πολιτική που αν (ή όταν) την ασκούσε ο ΣΥΡΙΖΑ, τα περισσότερα στελέχη της ΝΔ θα την χαρακτήριζαν “εθνομηδενιστική” έως και “μειοδοτική”. Οι ανησυχίες εντός του κόμματος αυξάνονται καθώς η κυβέρνηση εισέρχεται πλησίστια, μέσω των διερευνητικών επαφών, σε μία διαδικασία διαλόγου με την Τουρκία με άγνωστη εξέλιξη.

Γιατί ναι μεν η κυβέρνηση υποστηρίζει ότι το μόνο αντικείμενο διαλόγου είναι η οριοθέτηση της υφαλοκρηπίδας και των θαλασσίων ζωνών, αλλά σε αυτό το παιχνίδι δεν είναι μόνη. Μέχρι στιγμής η Τουρκία βάζει στην ίδια συζήτηση έναν κατάλογο διεκδικήσεων. Αργά ή γρήγορα οι συζητήσεις θα φθάσουν στο κρίσιμο σημείο και η ελληνική κυβέρνηση θα βρεθεί μπροστά στο δίλημμα: Ή να μπει σε έναν συγκροτημένο πια διάλογο που δεν θα περιορίζεται στο ένα και μοναδικό θέμα και να καταλήξει σε υποχωρήσεις, ή να αποσυρθεί από το τραπέζι του διαλόγου με την Τουρκία κατά τρόπο, που να χρεωθεί και την αντίστοιχη ευθύνη.

Μέχρι τώρα η κυβέρνηση προχώρησε σε συμφωνίες με την Ιταλία και την Αίγυπτο που και οι δύο περιέχουν εκπτώσεις εκ μέρους της ελληνικής πλευράς. Δεν ξεφεύγει από το εσωτερικό της ΝΔ ότι η αύξηση της επικράτειας είναι μικρότερη από αυτή που θα επέτρεπε η πλήρης άσκηση των κυριαρχικών δικαιωμάτων της χώρας. Εάν αυτό γίνεται με την Ιταλία και την Αίγυπτο γιατί να μη γίνει και με την Τουρκία η οποία, μπορεί να επικαλεστεί το προηγούμενο και επιπλέον απειλεί με casus belli;