ΠΑΣΟΚ: “Μαύρη Βίβλος” για την κυβέρνηση, “Άσπρη Βίβλος” για το ίδιο;

Μπαράζ πολιτικών παρεμβάσεων ξεκίνησε από σήμερα το ΠΑΣΟΚ, ανοίγοντας έναν νέο κύκλο αντιπολιτευτικής δραστηριότητας με κεντρικό άξονα τον απολογισμό των έξι χρόνων της Νέας Δημοκρατίας στην εξουσία. Μέσα από μια σειρά τεσσάρων θεματικών συνεντεύξεων Τύπου, κορυφαία στελέχη και βουλευτές του κόμματος θα παρουσιάσουν – υπό τον τίτλο «Έξι Χρόνια ΝΔ: Αποτύχατε. Αυτή είναι η Ελλάδα που παραδίδετε» – την οπτική του ΠΑΣΟΚ για τις αποτυχίες και τα ελλείμματα της κυβερνητικής πολιτικής.

Η αρχή έγινε σήμερα με την παρουσίαση της εικόνας της οικονομίας και της ανάπτυξης. Ο Παύλος Γερουλάνος, ο Πάρις Κουκουλόπουλος, ο Μανώλης Χνάρης, ο Γιώργος Παλαιοδήμος και ο Κώστας Γάτσιος εξήγησαν γιατί, κατά την εκτίμηση του ΠΑΣΟΚ, η κυβερνητική πολιτική απέτυχε να φέρει διατηρήσιμη πρόοδο και σύγκλιση με την υπόλοιπη Ευρώπη.

Αύριο, η σκυτάλη περνά στο κοινωνικό πεδίο, με τους Μαρία Αποστολάκη, Γιώργο Νικητιάδη, Παύλο Χρηστίδη, Φώτη Παρασύρη και Ιωάννη Τσίμαρη να εστιάζουν στις εντεινόμενες ανισότητες. Την Πέμπτη, ακολουθεί παρουσίαση με τίτλο «Η Ανθεκτική Ελλάδα που παραδίδετε», με τους Ανδρέα Πουλά, Μανώλη Χριστοδουλάκη, Μανώλη Χάλαρη και Πάνο Δημόπουλο να μιλούν για την ελλιπή διαχείριση κρίσεων και την ανεπάρκεια πολιτικής προστασίας. Η εβδομάδα κλείνει την Παρασκευή με συνέντευξη αφιερωμένη στη δημοκρατία και τους θεσμούς, στην οποία θα τοποθετηθούν οι Εύη Λιακούλη, Παναγιώτης Δουδωνής, Χάρης Κακλαμάνης, Κώστας Γεωργάκης και Παύλος Βλάχος. Όλες οι συνεντεύξεις θα δοθούν από τα κεντρικά γραφεία του ΠΑΣΟΚ.

Το “πράσινο” στρατηγικό αδιέξοδο

Αξίζει πάντως να σημειωθεί πως ΠΑΣΟΚ βρίσκεται εδώ και καιρό σε μια ιδιότυπη πολιτική εκκρεμότητα. Ναι μεν έχει αφήσει πίσω του εδώ και καιρό την περίοδο της δημοσκοπικής αφάνειας, όμως δεν έχει καταφέρει να αποκτήσει τον ρόλο του βασικού αντιπολιτευτικού πόλου. Και αυτό οφείλεται σε ένα βαθύτερο, στρατηγικό πρόβλημα το οποίο δεν είναι άλλο από το γεγονός πως δεν έχει πείσει την κοινωνία ότι μπορεί να είναι η επόμενη εναλλακτική εξουσίας.

Ένα από τα μεγάλα πλεονεκτήματα του ΠΑΣΟΚ ιστορικά ήταν ότι μπορούσε να απευθύνεται τόσο προς τα δεξιά όσο και προς τα αριστερά του πολιτικού φάσματος. Οι «μεταγραφές» ψηφοφόρων από τη Νέα Δημοκρατία προς το ΠΑΣΟΚ ήταν παλαιότερα συχνές, ιδιαίτερα σε φάσεις που η κεντροδεξιά εμφάνιζε ιδεολογική κόπωση ή κυβερνητική φθορά. Σήμερα, όμως, αυτός ο διάδρομος είναι σχεδόν κλειστός.

Η ΝΔ έχει κατορθώσει να συγκρατήσει ένα μεγάλο μέρος του κεντρώου ακροατηρίου, ακόμη και σε περιόδους κρίσης. Η «φιλελεύθερη» φρασεολογία και η συστηματική διεύρυνση προς πρόσωπα με κεντρώο προφίλ στερούν από το ΠΑΣΟΚ το πλεονέκτημα να εμφανίζεται ως η «λογική» εναλλακτική για τον απογοητευμένο κεντροδεξιό ψηφοφόρο. Εν ολίγοις, ο χώρος δεξιά του ΠΑΣΟΚ είναι μπλοκαρισμένος.

Πόσο αγχώνει ο Τσίπρας το ΠΑΣΟΚ;

Από την άλλη πλευρά υπάρχει το κεφάλαιο “Τσίπρας”. Ο πρώην πρωθυπουργός συνεχίζει να είναι μια απειλή με πολιτικό εκτόπισμα. Στην περίπτωση επιστροφής του, το ΠΑΣΟΚ θα βρεθεί εκ νέου αντιμέτωπο με ένα πιο συμπαγές κεντροαριστερό αντίπαλο, ικανό να του αφαιρέσει την όποια προοπτική δυναμικής ανόδου.

Στη Χαριλάου Τρικούπη δηλώνουν, επισήμως, πως δεν ανησυχούν. Θεωρούν ότι το κοινό στο οποίο απευθύνονται έχει διαχωρίσει οριστικά τη θέση του από το «αντιμνημονιακό» και λαϊκιστικό παρελθόν του ΣΥΡΙΖΑ. Ωστόσο, σε πιο εσωτερικές συζητήσεις, αναγνωρίζεται πως μια πιθανή επανεμφάνιση Τσίπρα μπορεί να δημιουργήσει σοβαρή πίεση στο εκλογικό ταβάνι του ΠΑΣΟΚ.

“Πονοκέφαλος” για τις δημοσκοπήσεις

Και μιας και κάναμε αναφορά σε εκλογικά ταβάνι, πρέπει να σημειωθεί πως παρά τη φθορά της κυβέρνησης και τα διαρκή της λάθη, οι αριθμοί είναι αμείλικτοι. Το κυβερνών κόμμα στις περισσότερες δημοσκοπήσεις εμφανίζεται να περνά μετά βίας το 20% στην πρόθεση ψήφου, ωστόσο το ΠΑΣΟΚ παραμένει στάσιμο. Το 11% με 12% είναι ο σταθερός μέσος όρος. Αναπόφευκτα πλέον δημιουργείται το συμπέρασμα πως το ΠΑΣΟΚ έχει πιάσει ταβάνι, δίχως να εμφανίζει προοπτικές ανόδου.

Ο Νίκος Ανδρουλάκης έχει σταθεροποιήσει την εικόνα του, έχει αποκαταστήσει την αξιοπιστία του κόμματος μετά από χρόνια εσωτερικής κρίσης, όμως δεν έχει καταφέρει να δημιουργήσει κεντρικό ρεύμα. Δεν έχει αποκτήσει την απαραίτητη διεισδυτικότητα ώστε να πείσει ότι είναι ο επόμενος πρωθυπουργός. Και αυτό φάνηκε ξεκάθαρα στις ευρωεκλογές, όπου το ποσοστό ήταν κάτω από τις προσδοκίες, και φαίνεται και τώρα στις τάσεις του εκλογικού σώματος στις δημοσκοπήσεις.

Το πρόβλημα για το ΠΑΣΟΚ δεν είναι πως δεν αυξάνει τις δυνάμεις του. Το πρόβλημα είναι ότι δεν πείθει ότι μπορεί να παίξει τον ρόλο της αξιωματικής αντιπολίτευσης. Δεν είναι ακόμα το πρώτο πράγμα που σκέφτεται ο απογοητευμένος πολίτης όταν αναζητά εναλλακτική στην κυβέρνηση. Και αυτό δεν διορθώνεται εύκολα, ούτε με προσεγμένες τοποθετήσεις στα ΜΜΕ, ούτε με θεσμικές παρεμβάσεις, όσο καλοδουλεμένες και αν είναι.

Προφανώς και στρατηγικά γίνονται βήματα προς την σωστή κατεύθυνση, ωστόσο η κοινωνία δεν δείχνει να τα υπολογίζει όσο θα έπρεπε έτσι ώστε το ΠΑΣΟΚ να κοιτάξει στα μάτια την ΝΔ και να πετύχει στη πρώτη στροφή της απαραίτητη προσπέραση.