Πέντε βασανιστικά ερωτήματα για την ελληνική κακοδαιμονία

H Ελλάδα έχει εισέλθει, μετά την μνημονιακή της ένταξη το 2010 έως σήμερα, σε έναν κακοτράχαλο κατηφορικό δρόμο, που θυμίζει την οδό του Αχέροντα. Χρησιμοποιήθηκε ως διεθνές πειραματόζωο μαζικής επίθεσης για βίαιη αναίρεση κατακτημένων δικαιωμάτων και ως κοινωνικό εργαστήριο, ως προς την αντίσταση και την κοινωνική ενσωμάτωση.

Η διερεύνηση των βαθύτερων αιτιών και των πτυχών, που οδήγησαν σε αυτή την καταστροφική εξέλιξη, δεν μπορεί να είναι επιφανειακή και επιδερμική, κάτω από μονομερείς και δογματικές θεωρήσεις. Προϋποθέτει σοβαρή και σε βάθος ανάλυση όλων των πτυχών του προβλήματος. Είναι προφανές, ότι την ουσιαστική απάντηση στο ζήτημα αυτό δεν μπορούν να δώσουν, σε καμιά περίπτωση, οι δύο κυρίαρχα αναπαραγόμενες απόψεις ενός ιδιαίτερα φτωχού πνευματικά πλαισίου, που διέπει το ελληνικό πολιτικό προσωπικό, αλλά και τον χώρο της διανόησης.

Η πρώτη εξ αυτών ομιλεί περί ειδικής περίπτωσης της Ελλάδος, ως εξαίρεσης του κανόνα, που οφείλεται πρωτίστως στην ανικανότητα και την ιδιορρυθμία του ελληνικού λαού. Η άποψη αυτή, είναι προφανές, ότι εξυπηρετεί την ευρωπαϊκή ελίτ, που μετατράπηκε σε έναν σκληρό δανειστή μιας ιστορικής χώρας, πλήρους μέλους της Ευρωζώνης και διέπραξε κατά συρροή εγκληματικά οικονομικά λάθη, που πλέον έχουν συνομολογηθεί από τους πάντες.

Η δεύτερη άποψη, που κινείται στην αντίθετη κατεύθυνση, ομιλεί περί αποτελεσμάτων, που οφείλονται αποκλειστικά στην παγκόσμια καπιταλιστική κρίση, εντάσσοντας το πρόβλημα αυτό, δογματικά και μονομερώς, στις κλασικές αναλύσεις της παγκόσμιας καπιταλιστικής κρίσης και των επιδιώξεων του διεθνούς ιμπεριαλισμού. Η άποψη αυτή αναφέρεται ορθώς στις ευθύνες της παγκόσμιας καπιταλιστικής ελίτ, η οποία λαμβάνει φεουδαρχικού τύπου χαρακτηριστικά και υπονομεύει τις οικονομίες και την σταθερότητα των επιμέρους κρατών για κερδοσκοπικούς λόγους. Έρχεται όμως, να περιορίσει, αν όχι να ακυρώσει, τις αναμφισβήτητα σοβαρές ευθύνες της ντόπιας οικονομικής και πολιτικής ολιγαρχίας, που είναι πολύ μεγάλες και δεν θα πρέπει, σε καμία περίπτωση, να αποσιωπώνται ή να υποτιμώνται.

Δογματικές κυρίαρχες απόψεις

Ο δογματικός και επιδερμικός χαρακτήρας των δύο κυρίαρχων αναπαραγόμενων απόψεων για την ελληνική κρίση, οδηγεί σε πλήρη σύγχυση και έλλειψη ουσιαστικής προσέγγισης αυτού του πολύπλευρου προβλήματος. Η ανάδειξη και ο φωτισμός των πτυχών του αποτελεί κρίσιμο παράγοντα για την ορθή κατανόησή του και, εν συνεχεία, για την διενέργεια των απαιτούμενων διαδικασιών για την υπέρβασή του. Γιατί, στην περίπτωση του ελληνικού προβλήματος συνυπάρχουν και αλληλοσυμπλέκονται:

Πρώτον, οι συνέπειες της σφοδρής καπιταλιστικής οικονομικής κρίσης του 2008, που οφείλονται στη χρηματιστική μεταβολή του παγκόσμιου καπιταλισμού και τις νέες μορφές συσσώρευσης σε παγκόσμιο επίπεδο, με τη μέθοδο της «συσσώρευσης μέσω υφαρπαγής», όπως εύστοχα αναλύει ο David Harvey στο βιβλίο του «Ο νέος Ιμπεριαλισμός». Θα μπορούσε, μάλιστα, να πει κανένας ότι, σε επίπεδο Ευρώπης, η Ελλάδα αποτελεί την χαρακτηριστικότερη περίπτωση αυτής της επιθετικής καπιταλιστικής συσσώρευσης δια της υφαρπαγής. Επιτεύχθηκε, ήδη, άλλωστε, μέσω των μνημονιακών προγραμμάτων και της δημιουργίας του Υπερταμείου, όπου εντάχθηκε ολόκληρη η δημόσια περιουσία της χώρας, για έναν αιώνα!

Τα βασικά στοιχεία αυτής της στρατηγικής, διαπιστώνουμε ότι ξεδιπλώνονται στην περίπτωση της Ελλάδας, κατά την ένταξή της στον μνημονιακό οδοστρωτήρα. Ένα πρόβλημα δημοσίου χρέους, που αντιμετωπίζουν πολλές χώρες, χρησιμοποιήθηκε ως εργαλείο για την μαζική μεταβίβαση πλούτου από τις λαϊκές τάξεις προς την ντόπια και διεθνή καπιταλιστική τάξη, σε συνδυασμό με την πλήρη εκποίηση αντί πινακίου φακής της δημόσιας περιουσίας.

Δεύτερον, μαζί με τα παραπάνω συνυπάρχουν και αλληλοσυμπλέκονται οι διαχρονικές δομικές ελλείψεις και στρεβλώσεις του ιδιότυπου, νόθου περιφερειακού ελληνικού καπιταλισμού, που ένα αόρατο νήμα τις διατηρεί αναλλοίωτες από την ίδρυση του νεοελληνικού κράτους το 1830, έως σήμερα. Έτσι στην περίπτωση αυτή ισχύει, ως προς τον πρωταρχικό αιτιώδη σύνδεσμο της ελληνικής κρίσης, το ερώτημα εάν η κότα έκανε το αυγό, ή το αυγό την κότα;

Τραγικά αδύναμος κρίκος

Χωρίς την ενδελεχή ανάλυση και ανάδειξη των παραπάνω, δεν μπορεί να εξηγηθεί, γιατί η Ελλάδα, αν και μέλος της Ευρωζώνης, ευρισκόμενη στον πυρήνα της καπιταλιστικής μητρόπολης-κέντρου, αποτελεί τον τραγικά αδύναμο κρίκο. Όχι μόνο αυτού, αλλά και των χωρών της περιφέρειας, με συνέπεια να έχει μετατραπεί σε ένα ιδιότυπο διεθνές πειραματόζωο.

Η παλίρροια της καπιταλιστικής κρίσης του 2008 χτύπησε την πόρτα της Ισπανίας, Πορτογαλίας, Ιρλανδίας, Κύπρου κ.λπ. Αυτές οι χώρες, όμως, κατάφεραν να ορθοποδήσουν, παρά τα ελεγχόμενα προβλήματα, που αντιμετωπίζουν ακόμα. Αντίθετα, η Ελλάδα έχει μετατραπεί σε μαύρο πρόβατο της Ευρώπης και σε σύγχρονη αποικία χρέους, που αδυνατεί να εξέλθει από το βαθύ μονοπάτι της παρακμής.

Aν, συνεπώς, κάποιος θέλει να αναδείξει τις πραγματικές συνθήκες της βύθισης της χώρας, οφείλει να θέσει, κατ’ αρχήν, τις σωστές ερωτήσεις, κατά την προτροπή του Alvin Toffler. Στο βιβλίο του «To τρίτο κύμα» διατύπωνε την άποψη ότι το κρίσιμο ζήτημα δεν είναι να απαντά κάποιος σωστά σε λανθασμένες ερωτήσεις, αλλά να θέτει τις σωστές ερωτήσεις.

Πολλά τα ερωτήματα

Πολλά είναι τα ερωτήματα και τα γιατί, που προκύπτουν αβίαστα, για την σύγχρονη ελληνική τραγωδία, μεταξύ των οποίων, ενδεικτικά:

• Πού οφείλεται αυτή η παραμόρφωση και η παραφωνία, εν σχέσει με τις άλλες ευρωπαϊκές κοινωνίες;
• Πού οφείλεται η έλλειψη εθνικής συνείδησης στη λειτουργία, στάση και πρακτική της παρασιτικής οικονομικής ολιγαρχίας, που δρα, ουσιαστικά, «μαφιόζικα» και ανήθικα, «ληστεύοντας» τον εθνικό πλούτο και διοχετεύοντας αυτόν, στην συνέχεια, στο εξωτερικό;
• Γιατί υπάρχει απόλυτη απόσταση και διάσταση της συμπεριφοράς αυτής της ολιγαρχίας από τις αντίστοιχες αστικές τάξεις των δυτικοευρωπαϊκών χωρών; Αυτή η διαφορά αφορά τόσο στη λειτουργία ως παραγωγική συγκρότηση του εθνικού χώρου (εκβιομηχάνιση της χώρας και σοβαρή παραγωγική ανάπτυξη του πρωτογενούς τομέα), όσο και στην εκποίηση και «λεηλασία» του κράτους και, μέσω αυτού, του δημοσίου πλούτου. Έτσι προκαλείται η προφανής υστέρηση στην συγκρότηση των δομών και των ενδιάμεσων κοινωνικών μηχανισμών του κράτους και της κοινωνίας, αλλά και στην προαγωγή του ελληνικού πολιτισμού.
• Πού οφείλεται ο έντονα πελατειακός χαρακτήρας του κράτους και κατ’ επέκταση ο δύσμορφος λειτουργικά χαρακτήρας όλων των θεσμών του εποικοδομήματος, ιδεολογικών και κατασταλτικών; Ιδιαίτερα, γιατί οι αιρετοί θεσμοί της Τοπικής Αυτοδιοίκησης, όχι μόνο δεν αποστασιοποιήθηκαν από αυτόν τον έντονο πελατειακό χαρακτήρα του κράτους, αλλά αναδείχθηκαν σε πρωταθλητές στην διαφθορά, στην ατιμωρησία και στην κακοδιαχείριση;
• Πού οφείλεται, τέλος, ο έντονα πελατειακός χαρακτήρας των ελληνικών κομμάτων, που κυριάρχησαν στη Μεταπολίτευση. Ενώ στην αρχική τους φάση διατύπωσαν σημαντικές πολιτικές διακηρύξεις για δημιουργία πλαισίου αρχών, αυτό έμεινε στα χαρτιά, αφού, κατά κύριο λόγο, προώθησαν τον πελατειακό χαρακτήρα του κράτους και της κοινωνίας. Τα ίδια μετατράπηκαν σε ιδιότυπη αυτοτελή «παρασιτική κάστα», σε βάρος του δημοσίου πλούτου, από τον οποίο κερδίζουν σημαντικά οφέλη, μέσω των πολλαπλών προνομίων και της ατιμωρησίας.

Μόνο η απάντηση σε αυτά τα κρίσιμα ερωτήματα μπορεί να δώσει, μέσω ισχυρής ενδοσκόπησης, τις πραγματικές αιτίες της ελληνικής τραγωδίας, κάτι, που αποτελεί απαραίτητη προϋπόθεση για την έξοδο από την κρίση και την παρακμή.