Πίσω από την “μεταφασίστρια” Μελόνι στοιχίζεται η ιταλική Δεξιά

Καθώς πλησιάζει η 25η Σεπτεμβρίου, ημέρα των εκλογών στην Ιταλία, οι δημοσκοπήσεις καταγράφουν όλο και μεγαλύτερα ποσοστά για το κόμμα “Αδελφοί της Ιταλίας” της Τζόρτζια Μελόνι. Οι “μεταφασίστες” του κόμματος περιπλανώνται στη χώρα της νοσταλγίας για τη μουσολινική εικοσαετία, αλλά στέκονται αμήχανοι ενώπιον των ευρωπαϊκών μηχανισμών.

Ας δούμε όμως, με μια μικρή ιστορία, πώς οι Ιταλοί βιώνουν αυτές τις εκλογές. Μεταφερόμαστε στον ιταλικό Νότο, στη συνοικία Σαν Πάολο στα περίχωρα του Μπάρι: Κάτοικοι, 30.000. Οι περισσότεροι άνεργοι, κάποιοι συνταξιούχοι και κάποιοι συνεργάζονται με την τοπική μαφία “Società” (Κοινωνία). Λίγο πιο έξω, αρκετοί από το στρατόπεδο που φιλοξενεί μετανάστες, βγαίνουν και δουλεύουν στα χωράφια για ψυχία.

Στις εκλογές του 2018 στο Σαν Πάολο ψήφισαν μαζικά το “Κίνημα 5 Αστέρων”. Πλέον, σχεδόν τα δύο τρίτα των κατοίκων επιβιώνουν χάρη στο “κοινωνικό εισόδημα” που θέσπισαν οι κυβερνήσεις του Τζουζέπε Κόντε. Τον Σεπτέμβριο, διαβάζουμε στη La Repubblica, όλοι οι άνεργοι θα ψηφίσουν τους “Αδελφούς της Ιταλίας”. Η κοινωνική λειτουργός της γειτονιάς εξηγεί ότι οι δύο βουλευτές του “Πεντάστερων”, δεν πέρασαν ούτε μια φορά από εκεί για να μιλήσουν με τους ψηφοφόρους τους.

«Μηδενικό ενδιαφέρον» –κατά την κοινωνική λειτουργό– επέδειξε και ο κεντροαριστερός δήμαρχος του Μπάρι. «Σε γειτονιές σαν κι αυτή, όταν το κράτος αποσύρεται, έρχεται η μαφία. Η μαφία είναι εξαιρετική. Στην πανδημία λειτούργησε πολύ καλύτερα από όλους εμάς», διαπιστώνει ο παπάς της ενορίας. Και ένας δημοτικός σύμβουλος των “Αδελφών της Ιταλίας” διαβεβαιώνει ότι «ο κόσμος εκτιμά την παρουσία μας και μας εμπιστεύεται. Σήμερα ο φόβος είναι οι λογαριασμοί του ηλεκτρικού και του αερίου, ο φόβος είναι να μην έχεις μέλλον. Το “εγγυημένο εισόδημα” δεν σου προσφέρει μέλλον».

Προεδρικό σύστημα θέλει η Δεξιά

Με τούτα και με εκείνα, η Μελόνι με 25% είναι στην πρώτη θέση, ενώ ακολουθούν η Λέγκα του Σαλβίνι με 13% και το Forza Italia του Μπερλουσκόνι με 11%. Αν επαληθευτούν οι δημοσκοπήσεις, ο συνασπισμός της Δεξιάς κερδίζει κατά κράτος. Οι εκλογικές συμμαχίες είναι σχεδόν επιβεβλημένες, καθώς το εκλογικό σύστημα είναι ένα πολύπλοκο μείγμα αναλογικού και πλειοψηφικού, με μονοεδρικές περιφέρειες που μπορεί να αλλάξουν τον συσχετισμό δυνάμεων στο Κοινοβούλιο.

Το κοινό πρόγραμμα των τριών δεξιών κομμάτων δόθηκε στη δημοσιότητα, λίγες εβδομάδες μετά την παραίτηση του Μάριο Ντράγκι. Δεσπόζει το θέμα που είχε ήδη θέσει ο Μπερλουσκόνι: να αλλάξει το Σύνταγμα ώστε το ισχύον πολίτευμα, η Κοινοβουλευτική Δημοκρατία, να γίνει Προεδρική. Ο Καβαλιέρε είχε κατά νου το γαλλικό σύστημα και βλέπει τον εαυτό του ως τον πρώτο και κύριο υποψήφιο για το αξίωμα. Ωστόσο, το προεδρικό σύστημα που προτείνουν τώρα τα τρία δεξιά κόμματα είναι πιο περίπλοκο και εμπνέεται εμφανώς από το εκείνο των Ηνωμένων Πολιτειών: Δίνει διευρυμένες εξουσίες στον Πρόεδρο και μεγάλη αυτονομία στις Περιφέρειες, οι οποίες, από τη δεκαετία του 1970 έχουν τεράστιους προϋπολογισμούς και ευρεία δικαιοδοσία.

Η επιβολή του προεδρικού συστήματος, όμως, σκοντάφτει πρωτίστως στη βούληση όλων των άλλων παρατάξεων, οι οποίες αντιτίθενται σε οποιαδήποτε μεταρρύθμιση του Συντάγματος, που θεωρείται από τα πλέον λειτουργικά και ισορροπημένα της Ευρώπης. Επιπλέον, για να γίνουν αλλαγές στο Σύνταγμα πρέπει να τις εγκρίνουν τα δύο τρίτα του Κοινοβουλίου, διαφορετικά η πρόταση μεταρρύθμισης τίθεται σε δημοψήφισμα. Ό,τι ακριβώς συνέβη τo 2016 με την πρόταση του Ματέο Ρέντσι, η οποία εξέπνευσε χάρη στη λαϊκή ψήφο. Αυτά, το 2016. Σήμερα, πρέπει να λάβουμε υπ’ όψιν και το γεγονός ότι οι έδρες του Κοινοβουλίου έχουν μειωθεί κατά 30%, φαεινή ιδέα των κυβερνήσεων του “Κινήματος 5 Αστέρων”. Τα δύο τρίτα αποτελούν πλέον για τον δεξιό συνασπισμό πιο ρεαλιστικό στόχο.

Για το μεταναστευτικό, οι Αδελφοί της Ιταλίας υιοθέτησαν πλήρως την πολιτική του Σαλβίνι: Kλειστά λιμάνια, άρνηση περισυλλογής ναυαγών, κλειστά στρατόπεδα, πόλεμος κατά των ΜΚΟ. Η Μελόνι μάλιστα θέλει “ναυτικό κλοιό” γύρω από την ιταλική χερσόνησο. Όταν της εξήγησαν ότι δεν είμαστε πλέον στους Ναπολεόντειους Πολέμους κι ακόμη περισσότερο ότι ο “κλοιός” που επιθυμεί κοστίζει πανάκριβα και είναι αναποτελεσματικός, η Τζόρτζα το ξανασκέφτηκε και είπε πως εννοούσε «κλοιό σε συνεργασία με τις αρχές της Λιβύης». Η επίδοξη πρωθυπουργός δεν διευκρίνισε, βεβαίως, αν πρόκειται για τις ίδιες λιβυκές αρχές που δεν συνεργάζονται εδώ και δεκαετίες με την Ιταλία ή την Ευρώπη για το μεταναστευτικό.

Οικονομικές υποσχέσεις από το παρελθόν

Τί υπόσχεται, όμως, η οικονομική πολιτική της μελλοντικής δεξιάς κυβέρνησης; Τα τρία κόμματα έβγαλαν, για αρχή, από τη ναφθαλίνη μια πρόταση του Μπερλουσκόνι: Flat tax. Την είχε θυμηθεί και ο Σαλβίνι μετά τις εκλογές του 2018, αλλά γρήγορα ξεχάστηκε και πάλι, για καλή τύχη των δημόσιων ταμείων. Έπειτα, ο γερουσιαστής Τζοβανμπατίστα Φατσολάρι, υπεύθυνος προγράμματος των “Αδελφών της Ιταλίας”, εμφανίστηκε στη δεξιά εφημερίδα “Il Foglio”. Προσπάθησε να πείσει ότι το κόμμα θα σεβαστεί τους κανόνες της Ευρωζώνης από τη μια, και από την άλλη θα επιδιώξει μια γενναιόδωρη κοινωνική πολιτική.

Όταν ο δημοσιογράφος τού υπενθύμισε ότι η Μελόνι έως το 2018 ζητούσε ρητώς έξοδο από την Ευρωζώνη, ο Φατσολάρι αποσαφήνισε: «Μιλώντας σοβαρά για το παρόν, δεν υπάρχει τέτοιο ενδεχόμενο για τους “Αδελφούς της Ιταλίας”». Ο Φατσολάρι παραδέχτηκε ότι στο κόμμα «υπάρχουν πραγματικοί φασίστες, που έχουν στη σκέψη τους την οικονομική αυτάρκεια του Μουσολίνι, το ηθικό εθνικό κράτος που ελέγχει την οικονομία, την Ευρασία του Ντούγκιν, του θεωρητικού του Κρεμλίνου, με κατεύθυνση αντιδυτική, αντιαμερικανική και αντικαπιταλιστική. Η Μελόνι πρέπει να εργαστεί σκληρά με αυτούς». Πώς διαβουλεύεται η Μελόνι με τους ως άνω πραγματικούς φασίστες δεν το γνωρίζουμε.

Δημοσίως, εξέφρασε την πρόθεση να αλλάξει το ήδη εγκεκριμένο πρόγραμμα επενδύσεων του Ταμείου Ανάκαμψης ύψους 200 δισ. ευρώ, που εξασφάλισε ο πρώην πρωθυπουργός Τζουζέπε Κόντε. Σύμφωνα με το σχέδιο του Ντράγκι, που έχει εγκριθεί από τις Βρυξέλλες, για να εισπράξει η Ιταλία 21,8 δισ., πρέπει έως τις 31 Δεκεμβρίου 2022 να κάνει σημαντικές μεταρρυθμίσεις σε 55 τομείς. Το ίδιο ισχύει, με αυστηρές προθεσμίες ανά εξάμηνο, για όλα τα επιμέρους ποσά έως το τέλος του 2026. Το σχέδιο του Ντράγκι προβλέπει επενδύσεις που αφορούν μετανάστες και φτωχά κοινωνικά στρώματα.

Αν η Μελόνι επιμείνει στο δικό της, η χώρα έρχεται αντιμέτωπη με τον πολύ ρεαλιστικό κίνδυνο να χάσει αυτά τα χρήματα. Κι επειδή πρόκειται για προεκλογικές εξαγγελίες, δεν θα μπορούσαν να λείπουν τα γεφύρια: οι “Αδελφοί της Ιταλίας” και ο Μπερλουσκόνι θα κατασκευάσουν γέφυρα που θα συνδέει το Ρήγιο της Καλαβρίας με τη Μεσσήνη της Σικελίας. Το έργο αυτό το υπόσχονται εδώ και έναν αιώνα ακόμη και υποψήφιοι δημοτικοί σύμβουλοι!