Πλήγμα για την ελληνική ναυτιλία οι νέες κυρώσεις για το ρωσικό πετρέλαιο

Ταυτόχρονα, η ελληνική ναυτιλία, που πρωταγωνιστεί στη – νόμιμη – μεταφορά ρωσικού πετρελαίου με “οροφή τιμής” (το λεγόμενο “oil price cap”), ίσως βρεθεί σύντομα αντιμέτωπη με αποφάσεις της ΕΕ, των ΗΠΑ και της Βρετανίας για τη μεταβολή των όρων – ή και την πλήρη απαγόρευση – των συναλλαγών με τη Μόσχα.

Σύμφωνα με Έλληνες και ξένους διπλωμάτες, η αξίωση της ίδρυσης “Κέντρου Κυρώσεων”, που γνωστοποιήθηκε στην Αθήνα προ μηνός, αποτελεί σαφή αμφισβήτηση των διαβεβαιώσεων περί πλήρους συμμόρφωσης της χώρας προς τις κυρώσεις. Γιατί, αν και η Ελλάδα «βρίσκεται στη σωστή πλευρά της Ιστορίας» μετά την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία, τα υπηρεσιακά στελέχη της Κομισιόν δεν αποδέχονται πλέον τη δικαιολογία ότι, λόγω αδυναμιών του κρατικού μηχανισμού, η κυβέρνηση δεν μπορεί να ελέγξει αποτελεσματικά τη μεταφορά αγαθών και την παροχή υπηρεσιών προς όφελος της Μόσχας.

Προς υπογράμμιση της σημασίας της αξίωσης της Κομισιόν, οι ίδιοι διπλωμάτες προσθέτουν ότι, μολονότι σχεδόν σε όλα τα κράτη-μέλη παρατηρούνται αποκλίσεις στην πιστή τήρηση των περιοριστικών μέτρων, μόνο στην περίπτωση της Ελλάδας το πρόβλημα έχει λάβει μεγάλες διαστάσεις.

Στο στόχαστρο η ελληνική ναυτιλία

Επομένως, με σκοπό αφενός την αποτροπή σκόπιμων παραβιάσεων των κυρώσεων και αφετέρου τη μείωση λαθών και παραλείψεων στην εφαρμογή τους, οι Βρυξέλλες κρίνουν απαραίτητη την ίδρυση του εποπτικού κέντρου. Αρμοδιότητα του Κέντρου θα είναι ο συντονισμός των εμπλεκόμενων δημόσιων φορέων και ιδιωτικών οντοτήτων (υπουργεία Οικονομικών, Ανάπτυξης, Ενέργειας και Ναυτιλίας, Τράπεζα της Ελλάδος, εμπορικές τράπεζες, επενδυτικές εταιρίες, τελωνεία, αστυνομικές αρχές, Ακτοφυλακή κλπ) και η συνεργασία με ξένα κράτη και οργανισμούς. Επικεφαλής του Κέντρου θεωρείται πως θα πρέπει να είναι αξιωματούχος διορισμένος από την κυβέρνηση, ώστε και η ίδια να είναι ευθέως υπόλογη έναντι των οργάνων της ΕΕ.

Όπως συνήθως συμβαίνει σε παρόμοιες περιπτώσεις αναντιστοιχίας λόγων και πράξεων, διατυπώνονται επικριτικά σχόλια εκ μέρους κοινοτικών γραφειοκρατών σε βάρος της Ελλάδας. Αναφέρεται, μεταξύ άλλων, ότι, ενώ ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης έχει αναλάβει το πολιτικό κόστος αποστολής στρατιωτικής βοήθειας στην Ουκρανία, «δεν μπορεί ή δεν θέλει να ελέγξει τι γίνεται με τις συναλλαγές και τη διαμετακόμιση προϊόντων στη χώρα του και μέσω της χώρας του». Επίσης, σχολιάζεται ότι οι προβεβλημένες σχέσεις του με την πρόεδρο της Κομισιόν, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, δεν θα μεταφραστούν σε υπηρεσιακή ανοχή έναντι της Αθήνας.

Παράλληλα, πυκνώνουν οι πληροφορίες ότι, με ορόσημο την τρίτη επέτειο της εισβολής στις 24 Φεβρουαρίου 2025, θα ληφθούν σημαντικές αποφάσεις ως προς τη μεταφορά του ρωσικού πετρελαίου διεθνώς.

Ως τώρα, η ΕΕ, οι ΗΠΑ και όλα τα μέλη του G7 έκριναν σκόπιμη τη μη παρεμπόδιση της μεταφοράς του προς τρίτες χώρες, ώστε να μην αποσταθεροποιηθεί η διεθνής οικονομία και – χωρίς να ομολογείται δημόσια – για να μην κλονιστεί το Κρεμλίνο, ωθώντας το σε σκληρή αντίδραση. Μεγάλη ωφελημένη των εξαιρέσεων για το ρωσικό πετρέλαιο, ακόμα και με την οροφή τιμής των 60 δολαρίων το βαρέλι, είναι η ελληνική εμπορική ναυτιλία.

Νέα στρατηγική στις κυρώσεις

Ωστόσο, όπως συζητείται ευρέως στις Βρυξέλλες, η Ουάσιγκτον (πολύ περισσότερο μετά την εκλογή του προέδρου Ντόναλντ Τραμπ) και το Λονδίνο (ως διεθνές ναυτιλιακό κέντρο) εξετάζουν ήδη όλα τα – πολιτικά και οικονομικά – σενάρια μεταβολής της προσέγγισής τους έναντι του ενεργειακού κλάδου της Ρωσίας.

Τα κύρια σενάρια αφορούν: Πρώτον, τη μείωση του oil price cap κάτω των $ 60, δεύτερον, τη μείωση του αριθμού των διακινούμενων ποσοτήτων (με αυστηρή τήρηση των κυρώσεων και καταδίωξη των τάνκερ του “ρωσικού σκιώδους στόλου”) και, τρίτον, την πλήρη απαγόρευση της μεταφοράς ρωσικού πετρελαίου.

Από την πλευρά της, η Κομισιόν θα ζητήσει την έγκριση, από τα κράτη-μέλη, της 16ης δέσμης κυρώσεων κατά της Μόσχας στις 24 Φεβρουαρίου, αναμένοντας την οριστικοποίηση και εξειδίκευση των αμερικανικών και βρετανικών αποφάσεων. Πάντως, για την ευρωπαϊκή υιοθέτηση μέρους ή συνόλου αυτών, εκτιμάται πως θα υπάρξει μεταβατική περίοδος λίγων μηνών.