Ποια είναι η Σάρα Βάγκενκνεχτ – Το κόμμα με ονοματεπώνυμο που πήρε 15,8% με το “καλημέρα”

Η Σάρα, παρίας από μικρό παιδί, με τα ανατολίτικα χαρακτηριστικά της (λόγω Ιρανού πατέρα) να κάνουν τα άλλα παιδιά να την κοροϊδεύουν στο σχολείο, με την ανύπανδρη μητέρα της να βρίσκεται “υπό σχολιασμό” και με τους Δυτικογερμανούς να σνομπάρουν τους Ανατολικογερμανούς, έμαθε ότι σε αυτή την κοινωνία είχε μόνο δύο επιλογές: να επιβιώνει ως συμβιβασμένο θύμα, ή να επιβάλει τον εαυτό της και να κάνει “το δικό της”. Παλεύει, λοιπόν, ακούραστα ενάντια στο ρεύμα από τα μικράτα της.

Η Σάρα

Εντάχθηκε στο κομμουνιστικό κόμμα όταν όλοι οι άλλοι το εγκατέλειπαν, μίλησε για όριο στη μετανάστευση, αψηφώντας τις διαφωνίες του αριστερού Die Linke, αλλά και συντρόφων της που ήταν μετανάστες οι ίδιοι. Στο θέμα της Κριμαίας υποστήριξε ότι ο Ζελένσκι τοποθετεί ναζί σε θέσεις-κλειδιά όταν σχεδόν όλοι τάσσονταν κατά της Ρωσίας, τάχθηκε υπέρ των ομόφυλων ζευγαριών όταν οι άλλοι τα πολεμούσαν και διαφώνησε με την κρατική πολιτική στο θέμα της πανδημίας.

Σε όλη της την ζωή δεν έπαψε να διαφωνεί. Ακόμα και στο κομμουνιστικό κόμμα όπου πήγε λίγο μετά το γυμνάσιο, διαφώνησε ανοιχτά και την χαρακτήρισαν σταλινική, επειδή είχε γράψει ότι ο υπαίτιος για τα προβλήματα στη Σοβιετική Ένωση δεν ήταν ο Στάλιν αλλά το άνοιγμα στη Δύση. Τελευταίος σταθμός ήταν το Die Linke, όπου και εκεί κάποια στιγμή τελείωσε το απόθεμα από συμβιβασμούς. Έτσι προέκυψε το κόμμα όνομα και πράγμα, η “Ένωση Ζάρα Βάγκενκνεχτ – Για την Αλληλεγγύη και τη Δικαιοσύνη”. Στην ανατολική Γερμανία το κόμμα έχει μεγαλύτερη πέραση από ό,τι στην δυτική, διότι καταγγέλλει το γεγονός ότι μετά την ενοποίηση το Βερολίνο έσπευσε να τοποθετήσει σε όλες τις θέσεις-κλειδιά “δυτικούς” για να περιστείλει τα σοσιαλιστικά “κατάλοιπα”.

Η γυναίκα αυτή ήταν παιδί αντίφασης και σύγκρουσης εκ γενετής. Ο Ιρανός πατέρας της που σπούδαζε στο δυτικό Βερολίνο ερωτεύθηκε την Ανατολικογερμανίδα μάνα της στην Ανατολική Γερμανία. Δεν παντρεύτηκαν και ο Ιρανός έπρεπε να παίρνει μονοήμερες άδειες για να βλέπει τη γυναίκα που αγαπούσε στην αντίπερα όχθη. «Γεννήθηκα στη σκιά του τείχους», λέει η ίδια, αφού ο πατέρας έπρεπε τα μεσάνυχτα να γυρίζει στη Δύση. Όταν η Σάρα έγινε 4 ετών, ο φοιτητής και πολιτικοποιημένος πατέρας πήγε στο Ιράν και έκτοτε άνοιξε η γη και τον κατάπιε!

Τα μικράτα

Η Σάρα μάθαινε περσικά και του έγραφε γράμματα – άλλαξε και το όνομά της από Sarah σε Sahra όπως γράφεται στα περσικά. Όμως ο πατέρας δεν ξαναφάνηκε. «Ποτέ δεν ξεπέρασα την απώλεια. Πάντα περίμενα ότι θα ξαναγυρίσει», έχει πει η ίδια σε συνεντεύξεις της. Και ίσως επειδή πέρασε δύσκολα παιδικά χρόνια η ίδια, έμεινε άτεκνη: «Τώρα ίσως μετανιώνω που δεν έκανα παιδιά. Όμως δεν υπήρχαν οι κατάλληλες προϋποθέσεις. Και όταν αυτές υπήρξαν ήμουν πια κι εγώ μεγάλη. Δεν πιστεύω ότι είναι απαραίτητο να εκθέτεις ένα παιδί στο γεγονός ότι θα έχει μάνα άνω των 40 και πατέρα άνω των 60», είπε σε παλαιότερη συνέντευξή της στο Zeit, αναφερόμενη στην ίδια και στον σύζυγό της, ο οποίος είναι σήμερα 81 ετών. Ο παλαίμαχος αριστερός πολιτικός και πρώην υπουργός Όσκαρ Λαφονταίν ήταν ο δεύτερος σύζυγος για εκείνην και εκείνη η τρίτη σύζυγος γι’ αυτόν.

H Σάρα γεννήθηκε στις 16 Ιουλίου 1969 στην Ιένα της Θουριγγίας και μεγάλωσε αρχικά με τον παππού και τη γιαγιά στο χωριό Γκόσβιτς 600 κατοίκων και εν συνεχεία με τη δημόσια υπάλληλο μητέρα της στο ανατολικό Βερολίνο. Η βιογράφος Κρίστιαν Σνάιντερ επισημαίνει ότι στο σχολείο τα άλλα παιδιά κάνανε μορφασμούς και λέγανε: «Μπλιάχ, πώς είναι έτσι; Τα μαύρα μαλλιά της, τα ελαφρώς λοξά μάτια και η σκούρα επιδερμίδα, την ξεχώριζαν και την έκαναν “outsider” Την φώναζαν στο προαύλιο “Κινέζα”».

Η ίδια λέει για εκείνα τα χρόνια: «Σίγουρα έμαθα από την παιδική μου ηλικία να αντιμετωπίζω το γεγονός ότι μερικές φορές πρέπει να σταθώ όρθια ολομόναχη και να κρίνω τι είναι πραγματικά σημαντικό για μένα: το να εκπροσωπώ αυτό που πιστεύω ότι είναι το σωστό. Δεν με ενοχλεί το τι πιστεύουν οι γύρω μου». Ο δημοσιογράφος Άλμπρεχτ φον Λούκε έχει σχολιάσει για αυτήν στο mdr: «Ξέρει πώς να μετατρέπει σε τεράστιο πλεονέκτημα το γεγονός ότι στα πάνελ των εκπομπών είναι αυτή που όλοι της επιτίθενται και να τονίζει ότι είναι θύμα της αρνητικής κυρίαρχης κουλτούρας των ΜΜΕ. Η Σάρα Βάγκενκνεχτ έχει συνηθίσει την απόρριψη, την καχυποψία και τη διαφορετικότητα».

Η Σάρα ως πολιτικός

Η Σάρα σπούδασε πολιτικές επιστήμες, φιλοσοφία και γερμανική λογοτεχνία στο Πανεπιστήμιο της Ιένας και στο Πανεπιστήμιο Humboldt του Βερολίνου. Εργάσθηκε ως δημοσιογράφος, την απορρόφησε όμως η πολιτική. Τώρα ηγείται της Ένωσης Sarah Wagenknecht και είναι βουλευτής, αλλά πολιτικά, όπως προαναφέρθηκε, ξεκίνησε στα 19 της όταν γράφτηκε στο κομμουνιστικό κόμμα της Ανατολικής Γερμανίας, σε μια εποχή που διαφαινόταν η διάλυση και οι περισσότεροι έφευγαν τρέχοντας από το κόμμα. Δεν ήταν πάντως από τα μέλη που δεν είχαν άποψη. Ένα μόλις χρόνο πριν, κατά τη διάρκεια των τότε υποχρεωτικών μαθημάτων στρατιωτικής εκπαίδευσης στο γυμνάσιο, η Σάρα αρνήθηκε να φάει και οι καθηγητές το θεώρησαν “απεργία πείνας”, οπότε καταγράφηκε στο “φάκελό” της. Εντούτοις ένα χρόνο αργότερα εντάχθηκε στο κομμουνιστικό κόμμα για να αλλάξει το σύστημα εκ των έσω!

Όταν η Σάρα ξεκινά την πορεία της στην πολιτική, πολλοί διαδηλώνουν στους δρόμους. Η Ανατολική Γερμανία είναι στα πρόθυρα της κατάρρευσης και η Δύση υπόσχεται καλύτερο μέλλον. Όταν σχεδόν όλοι οι κάτοικοι του Ανατολικού Βερολίνου επισκέπτονται το δυτικό τμήμα της πόλης, η Ζάρα μένει επίτηδες στα ανατολικά. «Δεν είχα καμία ζέση να αγοράσω το τελευταίο μοντέλο τζιν. Δεν το χρειαζόμουν. Επίσης, αυτές οι αλλαγές δεν είχαν επηρεάσει την εικόνα που είχα για την Δύση, ότι δηλαδή στην καπιταλιστική κοινωνία ο καθένας κοιτάζει μόνο τι θα κερδίσει ο ίδιος, ένας άκρατος και ανελέητος εγωισμός. Ονειρεύομαι μια κοινωνία στην οποία το χρήμα δεν θα είναι το μέτρο όλων των πραγμάτων», είπε για την εποχή εκείνη.

Μετά τη μετατροπή του κομμουνιστικού κόμματος σε “Κόμμα του Δημοκρατικού Σοσιαλισμού” (PDS) το 1991, εξελέγη στην Εθνική Επιτροπή του και εντάχθηκε στην ορθόδοξη μαρξιστική του παράταξη. Ενώ όλοι έριχναν μαύρη πέτρα στο κομμουνιστικό παρελθόν, εκείνη παρέμεινε “εκπρόσωπος ενός χαμένου συστήματος”.  Έκανε μάλιστα όνομα στο κόμμα, ως το νεότερο μέλος που εκλέγεται στην ηγεσία του και γρήγορα ξεχώρισε ως υπολογίσιμος παράγοντας. Ήταν και παραμένει ανένδοτη και προκλητική που κολυμπά κόντρα στο ρεύμα. Η άρνησή τους να αποστασιοποιηθεί από τις ιδέες της προκάλεσε οργή και πρωτοσέλιδα.

Η σύγκρουση

Γρήγορα ήρθε η σύγκρουση με την κομματική γραμμή. Κατά τη δεκαετία του ’90, υπό τον Γκρέγκορ Γκίζι, η ηγεσία προσπαθούσε να μετατρέψει το κόμμα σε δημοκρατικό-σοσιαλιστικό. Ο Γκίζι επεδίωκε «να απελευθερώσει τον σοσιαλισμό από τις σταλινικές του στρεβλώσεις, και αυτό ήταν κόκκινη γραμμή για την Σάρα Βάγκενκνεχτ», λέει ο ιστορικός και πολιτικός επιστήμονας Θόρστεν Χολτσχάουζερ. Η Σάρα γράφει το άρθρο για το οποίο μιλήσαμε και πριν, στο οποίο υποστηρίζει ότι ο σοσιαλισμός απέτυχε όχι λόγω του Στάλιν, αλλά λόγω του ανοίγματος προς τη Δύση. Με αυτή τη θέση γίνεται “σταλινική” και δημοσίως, ενώ το 1995 παραιτήθηκε από την εκτελεστική επιτροπή.

Όμως, δεν εξαφανίσθηκε. Συμμετείχε σε πάνελ, συνεχίζοντας να παίρνει αντιδημοφιλείς θέσεις παρά τις σκληρές επιθέσεις που δεχόταν από παντού. Στις ομοσπονδιακές εκλογές του 1998 προτάθηκε ως υποψήφια του Κόμματος Δημοκρατικού Σοσιαλισμού στο Ντόρτμουντ. Το 1999 εξελέγη στο Ευρωκοινοβούλιο. Μετά τη συγχώνευση του κόμματος με το κόμμα “Εργασίας και Κοινωνικής Δικαιοσύνης – Εκλογική Εναλλακτική” και τη συγκρότηση του “Κόμματος της Αριστεράς” (Die Linke) το 2007, επεδίωξε να εκλεγεί αντιπρόεδρος, αλλά δεν τα κατάφερε.

Στις ομοσπονδιακές εκλογές του 2009 εξελέγη βουλευτής στη Βόρεια Ρηνανία-Βεστφαλία. Το 2010 εξελέγη αντιπρόεδρος του Die Linke με 75,3% των ψήφων. Το 2014 στην Βουλή άσκησε κριτική στην Μέρκελ για τη θέση της σχετικά με την Κριμαία και τις συγκρούσεις στην ανατολική Ουκρανία. Το 2023, στην επέτειο της ρωσικής εισβολής στην Ουκρανία, οργάνωσε το “Rise for Peace” ενάντια στην προμήθεια όπλων στην Ουκρανία, ζητώντας «να αρχίσουν διαπραγματεύσεις μεταξύ Ρωσίας και Ουκρανίας, με συμβιβασμούς και από τις δύο πλευρές».

Το μανιφέστο και η πολεμική

Το μανιφέστο επέκρινε τη γερμανική κυβέρνηση, τα κόμματα και τους πολιτικούς, μεταξύ των οποίων τον καγκελάριο Σολτς. Τον Οκτώβριο 2023, η Σάρα, μαζί με ομοϊδεάτες της, αποχώρησε από το Die Linke και ίδρυσαν νέο πολιτικό φορέα. Τα κύρια σημεία του κομματικού προγράμματος είπαν ότι θα είναι «η αποκατάσταση της κοινωνικής δικαιοσύνης και η ανάπτυξη της γερμανικής οικονομίας, η επιδίωξη μιας ειρηνικής εξωτερικής πολιτικής της Ομοσπονδιακής Δημοκρατίας της Γερμανίας και η απόρριψη της στρατιωτικής επέμβασης στις συγκρούσεις μεταξύ άλλων κρατών».

Εν τω μεταξύ δυτικά ΜΜΕ έγραφαν τίτλους, όπως “Ποια είναι αυτή που κανιβαλίζει την Αριστερά”. Σε καρναβάλι παρουσίασαν άρμα με τον Πούτιν τη Σάρα και τον πρόεδρο του AdF σαν εξτρεμιστές ρωσόφιλους. Ενώ, όμως, το Die Linke έπεσε στο 5%, το κόμμα της Σάρας, όπως και το AfD, ανεβαίνει εκλογικά, λόγω και της αντιπολεμικής ατζέντας τους. Αυτή είναι και η αιτία των επιθέσεων εναντίον της από τα συστημικά ΜΜΕ.

Όταν μίλησε στη γερμανική Βουλή ο Ζελένσκι, τα μέλη και των δύο κομμάτων αποχώρησαν «σε ένδειξη αλληλεγγύης προς όλους τους Ουκρανούς που θέλουν την άμεση κατάπαυση του πυρός και μια λύση μέσω διαπραγματεύσεων», όπως δήλωσαν. Η Ντόιτσε Βέλλε πρόβαλε φωτογραφία του Πούτιν με αιματοβαμμένα χέρια στο τιμόνι και δίπλα του την Σάρα και τον πρόεδρο του AfD. Από την πλευρά της δήλωσε ότι «περιμένει πολλά και σημαντικά στις επόμενες εκλογές, καθώς το κόμμα της εκφράζει τον μέσο Γερμανό και τους απελπισμένους πολίτες».