Ποιος είναι ο Άκεσον που έφερε τη σουηδική Ακροδεξιά στην εξουσία

Το γεγονός ότι η εντυπωσιακή άνοδος της Μελόνι στην Ιταλία δεν είναι εξαίρεση, ούτε καν φαινόμενο του ευρωπαϊκού Νότου, το αποδεικνύει η άνοδος της Ακροδεξιάς και στις πλούσιες χώρες της Σκανδιναβίας. Στη Δανία, στη Φινλανδία και στη Νορβηγία είχαμε τέτοιες τάσεις. Οι πρόσφατες εκλογές στη Σουηδία, όμως, δεν αφήνουν καμία αμφιβολία ότι πρόκειται για κάτι περισσότερο από τάση. Η Σουηδία, που είχε για δεκαετίες ταυτιστεί με την κοινωνικά προοδευτική σοσιαλδημοκρατία, στρέφεται σαφώς προς τα δεξιά.

Ο ηγέτης της σουηδικής Ακροδεξιάς Τζίμι Άκεσον κατάφερε τελικά να αναδειχθεί ρυθμιστής στο πολιτικό σκηνικό της χώρας του, μετά από 17 ολόκληρα χρόνια που βρισκόταν ναι μεν στο τιμόνι του κόμματός του, αλλά στο πολιτικό περιθώριο. Με το άψογο χτένισμά του, τα γυαλιά και τα όμορφα κομμένα γένια του, ο 43χρονος κάζουαλ ντυμένος άνδρας μοιάζει με έναν μέσο Σουηδό.

Η στροφή σημειώθηκε όταν ο δεξιός συνασπισμός, με τη συμμετοχή και των ακροδεξιών, αναδείχθηκε πρώτη δύναμη στις πρόσφατες βουλευτικές εκλογές. Οι “Σουηδοί Δημοκράτες”, με την εντυπωσιακή πορεία τους στις εκλογές, «είναι σήμερα μακράν το μεγαλύτερο κόμμα παγκοσμίως με νεοναζιστικές ρίζες», όπως δήλωσε χαρακτηριστικά στην Guardian ο καθηγητής διεθνών σπουδών στο πανεπιστήμιο του Κάρλσταντ Τόμπιας Τουμπινέτε. Με 20,6% των ψήφων, ο Άκεσον βρίσκεται στη δεύτερη θέση του πολυκομματικού συστήματος της Σουηδίας, ξεπερνώντας όλα τα μέχρι πρότινος δημοφιλή δεξιά κόμματα.

Ο 43χρονος Άκεσον εντάχθηκε στο κόμμα τη δεκαετία του 1990, το οποίο ήταν ένα συνονθύλευμα ακροδεξιών στοιχείων. Είχε επωαστεί, άλλωστε, από το νεοναζιστικό κίνημα της Σουηδίας στα μέσα της δεκαετίας του 1990. Βασική δεξαμενή του ήταν η ρατσιστική οργάνωση “Bevara Sverige Svensk”, που καλούσε τους οπαδούς της να διατηρήσουν σουηδική τη Σουηδία. Μετατράπηκε από τον Άκεσον σε ένα εθνικιστικό κόμμα. Ήταν εκείνος που δημιούργησε και στη συνέχεια διεύρυνε τη Νεολαία Sölvesborg. Το 2002 χρίστηκε γενικός γραμματέας της Νεολαίας και μόλις τρία χρόνια αργότερα ανέλαβε την ηγεσία του κόμματος. Ελάχιστοι του έδωσαν σημασία, μιας και τα ποσοστά του κόμματός του δεν ξεπερνούσαν το 1%.

Ποιος είναι ο Τζίμι Άκεσον

Ο Άκεσον μεγάλωσε σε μια μεσοαστική οικογένεια με πατέρα επιχειρηματία και μητέρα που εργαζόταν ως βοηθός ιατρού στο Sölvesborg, μια πόλη 9.000 κατοίκων στη νότια Σουηδία. Εκεί, στις αγροτικές μικρές πόλεις και στα αγροκτήματα ήταν που το κόμμα έχτισε τα προπύργιά του, εν μέσω ανησυχιών για τις πυκνοκατοικημένες από μετανάστες γειτονικές πόλεις.

Αμέσως μετά την αποφοίτησή του, ο Άκεσον σπούδασε πολιτικές επιστήμες στο Λουντ, όπου συνδέθηκε με την ομάδα που έγινε γνωστή σαν “Συμμορία των Τεσσάρων”. Ήταν οι μελλοντικοί ηγέτες του κόμματος Richard Jomshof, Mattias Karlsson και Björn Söder, οι οποίοι συνέχισαν να χτίζουν την εκλογική βάση του κόμματος. Το μήνυμά τους ήταν λιτό και ευανάγνωστο: “το ειρηνικό κοινωνικό κράτος της Σουηδίας καταστρέφεται μέρα με την ημέρα από την αθρόα μετανάστευση μουσουλμάνων”.

Το κόμμα αναμορφώθηκε πολλαπλώς υπό την ηγεσία του Άκεσον. Αντικατέστησε το λογότυπο του μπλε και κίτρινου φακού με μια ανεμώνη, υποσχόμενος να απαλλάξει το κόμμα του από τις ρατσιστικές και βίαιες καταβολές. Μετά από το μίνι λίφτινγκ, οι “Σουηδοί Δημοκράτες” κέρδισαν 5,7%, μπαίνοντας για πρώτη φορά στο Κοινοβούλιο το 2010. Με 12,9% πέτυχε μία ακόμα νίκη το 2014, όταν έγινε το τρίτο μεγαλύτερο κόμμα της Σουηδίας και 17,5% το 2018.

Η άνοδός του συνέπεσε και βοηθήθηκε από το μεγάλο κύμα μετανάστευσης που δέχθηκε η Σουηδία. Η χώρα των 10,3 εκατομμυρίων κατοίκων έχει υποδεχτεί περίπου μισό εκατομμύριο πρόσφυγες και μετανάστες, μονάχα την τελευταία δεκαετία. Όσο κέρδιζε ψηφοφόρους, τόσο πλήθαιναν οι κατηγορίες που είχαν να κάνουν με ναζιστικές πρακτικές. Μέλη του κόμματος με σβάστικες, επιθέσεις σε μετανάστες και άλλα παρόμοια περιστατικά απείλησαν την φρενήρη άνοδο του Άκεσον προς την εξουσία.

Σε μία προσπάθεια να διατηρήσει τα προσχήματα, τον Οκτώβριο του 2012, εισήγαγε «μηδενική ανοχή κατά του ρατσισμού και του εξτρεμισμού» στο κόμμα. Το 2015, διέγραψε ολόκληρη την οργάνωση της Νεολαίας, εξαιτίας των δεσμών της με ακροδεξιούς εξτρεμιστές. Οι επικριτές του λένε, ωστόσο, ότι οι εκκαθαρίσεις αφορούσαν μονάχα απλά μέλη, ενώ όσοι βρίσκονται ψηλά στην κομματική ιεραρχία έχουν ασυλία.

Με προφίλ συνηθισμένου Σουηδού

Εδώ και χρόνια ο Άκεσον καλλιεργεί με προσοχή το προφίλ ενός συνηθισμένου Σουηδού. Ενός νέου πολιτικού που περνάει τον ελεύθερο χρόνο του με φίλους, κάνοντας μπάρμπεκιου, μιλώντας με απλό κόσμο στο δρόμο και απολαμβάνοντας συχνά ταξίδια στα Κανάρια Νησιά, με οικονομική πτήση και σε ξενοδοχεία τριών αστέρων. Λάτρης των αστυνομικών μυθιστορημάτων, της πίτσας και του φάστ φουντ, ο Άκεσον είναι διαζευγμένος και έχει έναν γιο οκτώ ετών.

Όσοι τον γνωρίζουν ισχυρίζονται ότι μεταξύ όλων των άλλων, κάνει ό,τι μπορεί για να μην εμφανίζεται διανοούμενος ή ιδιαίτερα μορφωμένος. Έχει υιοθετήσει ένα πιο προσιτό προφίλ. Ωστόσο, η μετεωρική πολιτική άνοδός του δεν ήρθε δίχως κόστος. Το 2014, παραδέχτηκε ότι υπέφερε από χρόνιο εθισμό στον διαδικτυακό τζόγο. Μετά την ανακοίνωσή του, πήρε εξάμηνη άδεια από την πολιτική. Χρειαζόταν χρόνο, καθώς υπέφερε από επαγγελματική εξουθένωση.

Ήταν η περίοδος που τα ποσοστά του είχαν πέσει. Ενώ βρισκόταν στην παρουσίαση του βιβλίου του, υπογράφοντας βιβλία και γνωρίζοντας φίλους και οπαδούς, μια γυναίκα τον πλησίασε και του πέταξε μια τούρτα στο πρόσωπο. Παρά τα διάφορα ευτράπελα, αποδείχθηκε πανέτοιμος για την τελική εκλογική μάχη, η οποία και απέδωσε. Κατά τη διάρκεια της προεκλογικής περιόδου φάνηκε να εμπνέεται από τον Ντόναλντ Τραμπ, υιοθετώντας το σύνθημα: «Η Σουηδία πρέπει να είναι καλά ξανά». Ενδιαφέρον, πάντως, προκαλεί ότι άντλησε ψήφους τόσο από τους κόλπους της συντηρητικής παράταξης, όσο και από τους σοσιαλδημοκράτες, ειδικά μεταξύ όσων από αυτούς ανήκουν στην εργατική τάξη.

Εκτός από την Ιταλία και τη Σουηδία, το μόνο σίγουρο είναι ότι όσο οι Ευρωπαίοι πιέζονται και μάλιστα ασφυκτικά από την ενεργειακή κρίση και τον πληθωρισμό, όσο η Αριστερά δεν θα είναι ελκυστική ως υποδοχέας της διογκούμενης πολιτικής δυσαρέσκειας, τόσο η ευρωπαϊκή Ακροδεξιά, ή Νέα Δεξιά θα κερδίζει έδαφος και στο Νότο και στον Βορρά της Ευρώπης. Και όλα δείχνουν πως είμαστε ακόμα στην αρχή…