Πολιτικά ορφανή η κοινωνική δυναμική αμφισβήτησης…

Από τη μέρα του ατυχήματος στα Τέμπη και μετά, είναι εμφανής, για πρώτη φορά μετά από πολλά χρόνια, μια ευρύτατη, έντονη ποιοτική διαφορά μεταξύ πολιτών και πολιτικού συστήματος. Θα μπορούσα να το πω και διαφορετικά: μεταξύ κοινωνίας και πολιτικής τάξης. Τα πιο δυναμικά και ευαίσθητα τμήματα της κοινωνίας, τα οποία δυνητικά μπορούν να δημιουργήσουν και δυναμικές βαθύτερων αλλαγών, κινούνται σε τροχιά αμφισβήτησης συνολικά του πολιτικού συστήματος. Συστήματος που στη συνείδησή τους έχει καταγραφεί και στη ζωή τους έχει βιωθεί ως διεφθαρμένο, ανήθικο, αναξιόπιστο, φαρισαϊκό και άδικο.

Υπάρχει η αίσθηση ότι οι κοινωνία, με πιο ενεργητικά τα δυναμικά της τμήματα, επιθυμεί να αποτινάξει από το σώμα της έναν κακοήθη όγκο που έχει επικαθήσει πάνω της, την απομυζά και ταυτόχρονα τη φθείρει και τη διαφθείρει. Το κοινωνικό αυτό αίτημα απελευθέρωσης και επανακαθορισμού των πραγμάτων δεν έχει προσλάβει ακόμα ιδεολογικά και πολιτικά χαρακτηριστικά. Πολύ περισσότερο δεν έχει συγκροτηθεί σε ρεύμα που θα διαπερνά, θα σπονδυλώνει και θα εκπροσωπεί την κοινωνική κινητικότητα.

Σε πλήρη αναντιστοιχία με την κοινωνία, με τον εσωτερικό βρασμό της και τη διάθεσή της για αποτίναξη του ”διεφθαρμένου συστήματος” βρίσκονται οι πολιτικές δυνάμεις. Σχεδόν στο σύνολό της, η πολιτική τάξη έχει μοναδικό σκοπό την επιβίωση και αναπαραγωγή της. Σχεδόν αποκλειστική μέριμνά της είναι η αύξηση των εκλογικών ποσοστών. Σ’ αυτή την οριακή στιγμή, παρά τις λεκτικές διαφοροποιήσεις, η πολιτική τάξη εννοεί τον εαυτό της (ποτέ δεν τον αρνήθηκε) σαν αναπόσπαστο τμήμα του συστήματος που η κοινωνία αμφισβητεί και αρνείται. Επιβεβαιώνει με αυτόν τον τρόπο στα μάτια των ενεργών τμημάτων της κοινωνίας ότι βρίσκεται ενσωματωμένη στο διεφθαρμένο σύστημα, αδύναμη για πολιτικές κοινωνικών αλλαγών.

Η κοινωνική διάθεση, όπως πάντα συμβαίνει στις μεγάλες κοινωνικές διεργασίες, στοχεύει κατ’ αρχήν αυτό το τμήμα του συστήματος, τα κυρίαρχα πολιτικά κόμματα και το προσωπικό τους. Ο τρέχων λόγος της αντιπολίτευσης, ακόμα και η “αναγκαστική” συμμετοχή της στις εκδηλώσεις διαμαρτυρίας, είναι παγιδευμένος σ’ αυτό το πλαίσιο. Δεν έχει την αξιοπιστία του παραδείγματος, ούτε σφρίγος πολιτικής αλλαγής. Είναι εμφανές το στοιχείο ενός καθωσπρεπισμού, του politically corect, προσαρμοσμένου στην ιδιαιτερότητα μιας “στιγμής τραγωδίας”. Κι από μεθαύριο, όλοι αυτοί (στη σκέψη τους και στους σχεδιασμούς τους) θα επανέλθουν στα γνωστά αυλάκια, με τον λίγο-πολύ προσδιορισμένο τρόπο.

Ακάλυπτη πολιτικά

Έτσι, η από τα κάτω κοινωνική διάθεση απελευθέρωσης και επανακαθορισμού των πραγμάτων μένει πολιτικά ακάλυπτη, μένει χωρίς πολιτική έκφραση και προοπτική. Θραύσματα αυτής της κινητικότητας θα στραφούν και θα εκφραστούν από δυνάμεις των λεγόμενων “άκρων”, τα οποία κατατρύχονται από το σύνδρομο της επιβίωσης και αυτοεπιβεβαίωσής τους.

Η πιθανή εξέλιξη εκτόνωσης της παρούσας κοινωνικής δυναμικής και η μετάπτωση τμημάτων της σε λογικές ”περιθωριακής δράσης” θα αποτελέσει ουσιαστική επιβεβαίωση της αδυναμίας να αναδειχθεί στην περίοδο που διανύουμε ένα συγκροτημένο πολιτικό ρεύμα με στόχο ριζικούς μετασχηματισμούς με ταυτότητα, στρατηγική, κορμό και πρόσωπα. Η απώλεια αυτής της ιστορικής φάσης θα βαρύνει περισσότερο εκείνες τις δυνάμεις, οι οποίες επιδιώκουν και υπό προϋποθέσεις θα μπορούσαν να φέρουν σε πέρας μία τέτοια ιστορική αποστολή, απαλλαγμένες από προηγούμενες αρνητικές καταστάσεις.

Δυνάμεις που ενώ είχαν εμφανιστεί σαν “νέες και άφθαρτες”, σαν “αυτόνομες και μεταρρυθμιστικές” δεν μπόρεσαν να αρθούν στο ύψος των περιστάσεων για να εκφράσουν, να ωθήσουν και να εκπροσωπήσουν πολιτικά αυτό το ζωντανό κοινωνικό ρεύμα. Θα βαρύνει αυτές τις δυνάμεις, με την έννοια ότι κρατήθηκαν σε σχετική στασιμότητα, ότι εγκλωβίστηκαν σε ανακύκλωση των στερεότυπων, σε μια συμβατική αντιπολίτευση, όταν οι συνθήκες ευνοούν μια ριζοσπαστική πολιτική σύνδεσης με το κοινωνικό αίσθημα και εκπροσώπησής του.