Πολιτικά προγράμματα, όχι μενού εστιατορίων

Η αντιπαράθεση για τη σχιζοφρενική προαναγγελία της διάλυσης του κυβερνητικού συνασπισμού λόγω του Μακεδονικού, με την πρόσφατη τραυματική αποπομπή Κοτζιά, και η επί εξάμηνο τηλεοπτική εποποιία για τη μείωση ή μη των συντάξεων, έχει κυριαρχήσει στην επικαιρότητα και καθηλώσει τον δημόσιο διάλογο. Τα κεντρικά θέματα που αφορούν πρωτοβουλίες ανάταξης της χώρας, μέσα από μια διαμόρφωση ενός ορίζοντα έκφρασης νέων προτάσεων για μια αποτελεσματική πορεία εξόδου από την κρίση, καταστέλλονται έτσι από τον καθημερινό καταιγισμό του επείγοντος.

Η κοινωνία φαίνεται παγιδευμένη σε στερεότυπα και διχαστικές ευκολίες και αδιάφορη για τα κοινά έχοντας απολέσει την εμπιστοσύνη στους πολιτικούς σχηματισμούς και κυρίως στους ανθρώπους που τους εκφραζουν. Όσο πλησιάζουν ωστόσο οι εκλογές, τόσο οι χώροι αυτοί πιέζονται απ την πραγματικότητα, να ανταποκριθούν δραστικά στην απελευθέρωση από την «σιδηρά κλωβό» της παθολογίας του παρελθόντος (κρατισμός, ομάδες προσόδων, διαφθορά) αλλά και να προσαρμοστούν θετικά στο ρευστό και ευμετάβλητο παρόν.

Κόμματα αλλά και μεμονωμένα πρόσωπα αρχίζουν να καταθέτουν, έστω αποσπασματικ, νέες απόψεις, επεξεργασμένες προβλέψεις, διαφορετικές εκτιμήσεις σαν αποτέλεσμα μιας ευρύτερης κατανόησης της κρίσης και αποτίμησης των μέχρι σήμερα μέτρων. Η πρόσληψη τους όμως και η αναπαραγωγή τους στον δημόσιο διάλογο είναι εξαιρετικά ισχνή.

Πρόσφατα παραδείγματα: Η κυβέρνηση σε μια προσπάθεια θεσμικού αριστερού αποτυπώματος εξήγγειλε εδώ και πολύ καιρό διαδικασία αναθεώρησης του Συντάγματος. Αποφεύγει όμως μέχρι σήμερα να προβάλλει δημόσια ένα σαφές πλαίσιο συζήτησης (Κράτος-Εκκλησία, ιδιωτικά πανεπιστήμια, ευθύνη υπουργών, λειτουργία κομμάτων, κλπ) και ένα οδικό χάρτη συνεννόησης σε τόσο σοβαρά θέματα.

Ο πρόεδρος της ΝΔ παρουσίασε στην ΔΕΘ, ένα νέο μείγμα οικονομικής πολιτικής, με αξιόλογες προτάσεις ανάπτυξης αλλά και ριζοσπαστικές τομές όπως η αποκέντρωση του ΕΝΦΙΑ και η διάχυση πόρων και αρμοδιοτήτων στην αποκεντρωμένη περιφέρεια και η αξιολόγηση στην επανεκκίνηση του δημόσιου τομέα. Παρόμοιες επιμέρους θέσεις είχε εκφράσει το ΠΑΣΟΚ την περίοδο 10-12 αλλά και η κυβέρνηση Σαμαρά.

Η πρόεδρος του Κινήματος Αλλαγής παρουσίασε σε μεγάλη εκδήλωση του χώρου στις 14 Οκτωβρίου σημαντικές νέες θέσεις για την πρωτοβάθμια υγεία και με καινοτόμες και εξαιρετικά επίκαιρες και προωθημένες απόψεις (δίκτυα χρόνιων παθήσεων, συμβάσεις ΕΟΠΥΥ με όλους τους γιατρούς για όλους τους ασθενείς, συνέργεια δημοσίου-ιδιωτικού, αποκέντρωση υπηρεσιών και πόρων κλπ.).

Ευκαιριακή ενασχόληση

Η διεκπεραίωση και των τριών αυτών μειζόνων θεμάτων στη δημόσια συζήτηση μέχρι σήμερα υπήρξε ευκαιριακή και η ενασχόληση ελάχιστη. Η χώρα δεν διαβουλεύεται, ο διάλογος είναι αναιμικός -όταν γίνεται- και πάντως όχι εποικοδομητικός. Δεν υπάρχουν διεργασίες ώσμωσης η γονιμοποίησης, ούτε συντεταγμένη υποδοχή και συζήτηση. Φαίνεται ότι η τεράστια υστέρηση αυτών των διεργασιών διαβούλευσης στη δημόσια σφαίρα υποκαθίσταται ακόμα από την ακραία καθημερινή πόλωση για το τρέχον ασήμαντο που υπεραναπληρεί την ωρίμανση της αυτογνωσίας με την εργαλειοποιηση του θυμικού.

Μεγάλες και σημαντικές πρόσφατες μεταρρυθμίσεις (ν. Διαμαντοπούλου, ΕΟΠΥΥ, Καλλικράτης) απαξιώνονται σαν μνημονιαές η εγκαταλείπονται ,δεν επαναξιολογούνται και δεν βελτιώνονται, χάνοντας την όποια δυναμική τους. Ταυτόχρονα όμως δεν γίνεται κατανοητή στην κοινή γνώμη ,η σημασία τους για τη δημιουργία ενός ελληνικού δρόμου εξόδου από την κρίση. Η τωρινή παρατεταμένη προεκλογική περίοδος, ειδικά μετά από οκτώ χρόνια βαθύτατης κρίσης, προσφέρεται για ανάδειξη νέων επιχειρημάτων, καινούργιων απόψεων, αναθεωρημένων συμπερασμάτων, ριζικών προσεγγίσεων.

Όχι σαν εστιατόρια

Τα προγράμματα των κομμάτων δεν μπορεί πια να είναι μενού εστιατορίων με επιλογές ανάλογες από την όρεξη της στιγμής. Οφείλουν να επεξεργαστούν και να αποτυπώσουν συνεκτικές κοστολογημένες και εφαρμόσιμες προτάσεις για το άμεσο μέλλον. Οφείλουν να δρομολογούν μια πορεία διαλόγου εμπλουτισμένη απ την τρέχουσα εμπειρία αλλά και την επίγνωση της εποχής, όπως επίσης και το αξιακο της βάρος την ιστορικότητα και τον ορίζοντα νοήματος του καθενός πολίτη αλλά και του έθνους.

Χρειάζονται συνέχεια και συνεχή ανατροφοδότηση και κυρίως δεσμευτικότητα, όχι επανάληψη κυβερνητικών αυτοσχεδιασμών ανάλογα με την συγκυρία και τις εκάστοτε δημοσκοπήσεις. Κυρίως όμως χρειάζονται μια συνεχή επαφή με τον κόσμο, τους θεσμικούς εταίρους αλλά και όλες τις κινήσεις και τους απλούςπολίτες που έχουν -και θέλου – κάτι να πουν

Η σύγχρονη μεταμνημονιακη ελληνική δημοκρατία είναι αδύνατο να διαμορφώσει συνθήκες ουσιαστικής ανάκαμψης και εγγενή μεταρρυθμιστική προοπτική χωρίς μια ριζική ανανέωση της θεματολογίας της δημόσιας σφαίρας. Απέναντι σε έναν εξαναγκασμένο –και συχνά εισαγόμενο– εκσυγχρονισμό και στη σφοδρή πόλωση που μας παγιδεύει σε άγονη αντιπαράθεση συνθημάτων και στερεοτύπων, επείγει η εκτεταμένη διαβούλευση για την ουσία των μεγάλων θεμάτων που η επιλυση τους θα προσδιορίσει το μέλλον μας.