Πολιτική επικοινωνία: Από τις κομματικές συγκεντρώσεις στο tiktok

Οδεύοντας προς το τέλος της προεκλογικής εκστρατείας, είναι εμφανές και αναγκαίο στα πολιτικά κόμματα η ανάθεση της προεκλογικής στρατηγικής σε επαγγελματίες της επικοινωνίας, οι οποίοι μπορεί και να βρίσκονται έξω από τους κομματικούς οργανισμούς και δεν είναι αναγκαίο να ενστερνίζονται την πολιτική ιδεολογία που αυτά εκφράζουν.

Με την υιοθέτηση εργαλείων από οικονομικές επιστήμες, όπως το marketing, τα κόμματα προχώρησαν σε μια επαγγελματοποίηση και τεχνικοποίηση του προεκλογικού τους αγώνα και κυρίως αυτά που διαγκωνίζονται για την εξουσία. Ακόμα και αριστερά κόμματα όπως ο ΣΥΡΙΖΑ, που χαρακτηρίζονταν από αδιαφορία σε επαγγελματικές και σύγχρονες τεχνικές επικοινωνίας, αναγκάσθηκαν να τις υιοθετήσουν κατά την μετατροπή τους σε κόμματα εξουσίας και να αναθέσουν την χάραξη της εκστρατείας σε εξωκομματικούς παράγοντες, όπως εταιρείες επικοινωνίας και διαφήμισης.

Η πολιτική επικοινωνία εξυπηρετεί την ανάγκη μετάδοσης του πολιτικού μηνύματος από τους πολιτικούς δρώντες, απευθείας ή διαμέσου των ΜΜΕ τα οποία το τροποποιούν και το πλαισιώνουν με τρόπο τέτοιο ώστε να έχει την βέλτιστη απόκριση από το εκλογικό κοινό δέκτη.
Κατά τη διάρκεια της προεκλογικής περιόδου είναι αναγκαίο, η διατήρηση της ισχύουσας πολιτικής ταυτότητας, δηλαδή η στεγανοποίηση του πολιτικού χώρου ενός κόμματος προς αποφυγή διαρροών σε άλλα κόμματα, αλλά ακόμα περισσότερο η προσέλκυση νέων ψηφοφόρων μέσα από στρατηγικές επικοινωνίας.

https://youtu.be/XGlwS4XBlk0

Ο εκσυγχρονισμός της πολιτικής επικοινωνίας έδωσε την αντίληψη ότι οι στάσεις και οι πολιτικές συμπεριφορές μπορούν να αλλάξουν σε πολύ σύντομο χρονικό διάστημα, όπως για παράδειγμα κατά τη διάρκεια μιας σύντομης προεκλογικής εκστρατείας. Θα μπορούσαμε μελετώντας την εκλογική συμπεριφορά των δίδυμων εκλογών του 2012 στην Ελλάδα να συμπεράνουμε ότι υπήρχε σαφής εκλογική μετατόπιση του κοινού, σε ένα πολύ σύντομο χρονικό διάστημα. Επομένως, πρέπει να διαχωρίσουμε την προεκλογική περίοδο ως διακριτό αντικείμενο έρευνας, η οποία κατακλύζεται από ανταγωνιστικά πολιτικά προϊόντα απευθυνόμενα προς ψηφοφόρους καταναλωτές.

Επικοινωνία και πολιτική

Η κομματική ταύτιση εθεωρείτο παλαιότερα ότι είναι η καλύτερη μέθοδος πρόβλεψης της ψήφου, με παραδοσιακές τεχνικές επηρεασμού της να είναι η συναισθηματική πρόσδεση με ένα κόμμα, το οικογενειακό περιβάλλον ο τόπος, αλλά και κοινωνικοοικονομικές καταβολές του ψηφοφόρου με την συμπεριφορά του στην Ελλάδα συχνά να σχετίζεται με ιδιοτελή οικονομικά κίνητρα.

Τα ΜΜΕ απέκτησαν στην πορεία βαρύνοντα ρόλο στη σύγχρονη προεκλογική εκστρατεία. Αυτά επηρεάζουν τη κοινή γνώμη με τέσσερεις τρόπους: Με την απόκτηση της πληροφορίας τον μηχανισμό της ατζέντας (agenda setting) την πλαισίωση και τέλος την άμεση πειθώ. Η προεκλογική εκστρατεία ως πεδίο ωφέλιμης και κρίσιμης χρήσης της πολιτικής επικοινωνίας οδήγησε στην τεχνικοποίηση και επαγγελματοποίηση της, με αποτέλεσμα την αύξηση του κόστους της προεκλογικής συμμετοχής και της εμπορευματοποίησης της πολιτικής επικοινωνίας.

Η πολιτική διαφήμιση είναι το μήνυμα της πολιτικής επικοινωνίας, ή αλλιώς η πληρωμένη και διαμορφωμένη από τον πολιτικό δρώντα (κόμμα ή άτομο) ενημέρωση με κύριο στόχο τον αμφιταλαντευόμενο ψηφοφόρο. Οι προεκλογικοί προϋπολογισμοί παρουσιάζουν συνεχή και τις περισσότερες φορές γεωμετρική αύξηση. Για παράδειγμα, στην Ελλάδα η αύξηση του τηλεοπτικού προεκλογικού κόστους των εκλογών του 1992 από 169 εκατομμύρια δραχμές έφτασε το 1996 τα 6 δισεκατομμύρια δραχμές.

H ενίσχυση της σημασίας της τηλεόρασης ως κυρίαρχου μέσου επικοινώνησης μηνυμάτων από τα πολιτικά κόμματα στο κοινό δημιούργησε στην Ελλάδα την έννοια της “τηλεκρατίας” η οποία διαμορφώνει μια νέα πολιτική εξωθεσμική πραγματικότητα πιο ισχυρή και επιδραστική από την πραγματική, με αποτέλεσμα να ενδυναμωθεί ο ρόλος των συμβούλων επικοινωνίας και marketing στη χάραξη της στρατηγικής των κομμάτων και να αποτελούν αυτοί de facto παράγοντα του πολιτικού συστήματος.

Οι παραδοσιακές μέθοδοι προσέγγισης, ιδιαίτερα δημοφιλείς στην Ελλάδα (κομματικά γραφεία και τοπικές οργανώσεις), έχουν υποχωρήσει σε όφελος της τηλεόρασης, αλλά και της μεταβολής της κομματικής δραστηριοποίησης, μέσω των νέων τεχνολογιών. Οι απαραίτητες κατά το παρελθόν άμεσες προσωπικές σχέσεις με τους πολιτικούς, αντικαθίστανται από τις αναπαραστάσεις στα ΜΜΕ. Η περιγραφόμενη ως δευτερογενής εμπειρία, είναι καθοριστική γιατί μας καθιστά θεατές σημαντικών πολιτικοκοινωνικών γεγονότων που επιδρούν στην εκλογική μας συμπεριφορά και απαιτούν την πλήρη επαγγελματοποίηση και τεχνικοποίηση της πολιτικής επικοινωνίας, η οποία θα αποτελέσει και τον κύριο λόγο μίας εκλογικής επιτυχίας ή αποτυχίας.