Πώς να χάσεις ψηφοφόρους – Οι κίνδυνοι του ελιτισμού

Η Γαλλία προκήρυξε πρόωρες εκλογές μετά τον εκλογικό θρίαμβο (με διαφορά διπλάσιου ποσοστού!) του εθνικιστικού κόμματος της Μαρίν Λεπέν επί του κόμματος του Προέδρου Μακρόν. Το ακροδεξιό εθνικιστικό κόμμα AfD σημείωσε περαιτέρω άνοδο στην Γερμανία, φτάνοντας στη δεύτερη θέση και ξεπερνώντας τους σοσιαλδημοκράτες του Καγκελάριου Σολτς. Παρόμοια αποτελέσματα σημειώθηκαν ανά την Γηραιά Ήπειρο. Η Ελλάδα δεν αποτέλεσε εξαίρεση στην τάση αυτή, με την Νέα Δημοκρατία να διατηρεί μεν την πρωτιά, αλλά να έχει υποστεί σημαντικές απώλειες σε σχέση με τα ποσοστά που συγκέντρωσε στις περσινές εθνικές εκλογές.

Ο ΣΥΡΙΖΑ συνεχίζει κι αυτός την καθοδική του πορεία, ενώ το ΠΑΣΟΚ έχασε για άλλη μια φορά την ιστορική ευκαιρία να ξαναγίνει αξιωματική αντιπολίτευση και τερμάτισε τρίτο. Η αδιαφορία (ή απαξίωση) αναδείχθηκε ο μεγάλος νικητής στην Ελλάδα, με την αποχή να φτάνει στο 60%, ενώ τα μόνα κόμματα που είχαν λόγο να χαμογελάσουν ήταν το ΚΚΕ, που σημείωσε άνοδο, μαζί με τα κόμματα στα δεξιά της ΝΔ, που, αθροιστικά τουλάχιστον, αποτελούν το δεύτερο μεγαλύτερο μπλοκ ψηφοφόρων μέσα στην χώρα.

Μολονότι η απώλεια του ενός τρίτου της εκλογικής δύναμης του κυβερνώντος κόμματος αποτελεί εναργέστατο σημάδι λαϊκής δυσαρέσκειας, ο πρωθυπουργός προτίμησε να καταφύγει σε έναν περιορισμένο (και μη εντυπωσιακό) ανασχηματισμό παρά σε πρόωρες εκλογές, κυρίως διότι τα κόμματα της μείζονος αντιπολίτευσης τα πήγαν εξίσου άσχημα. Παρόλο που ο πρωθυπουργός δηλώνει ότι έλαβε το μήνυμα από τους ψηφοφόρους (ως είθισται την επαύριο μιας κακής εκλογικής εμφάνισης), οι πρώτες κινήσεις του δημιουργούν αρκετές αμφιβολίες.

Για παράδειγμα, κανείς δεν αντιλέγει ότι υπάρχει διάχυτος θυμός για την αναποτελεσματικότητα της κυβέρνησης να τιθασεύσει την ακρίβεια και να ελέγξει τα καρτέλ που χειραγωγούν τις τιμές καθημερινών αγαθών όπως τα τρόφιμα. Παρά την αποτυχία της κυβέρνησης να περιορίσει την ραγδαία αύξηση του κόστους διαβίωσης που εξουδετερώνει τις όποιες μικρές ονομαστικές αυξήσεις σημειώθηκαν στη μεταμνημονιακή εποχή, το γεγονός ότι οι απώλειες της ΝΔ δεν πιστώθηκαν σε κέρδη για τη μείζονα αντιπολίτευση, αλλά αντιθέτως, ενίσχυσαν μικρά κόμματα στα δεξιά της ΝΔ, κανένα εκ των οποίων δε διαθέτει κάποιον χαρισματικό ηγέτη, υποδηλώνει ότι η δυσαρέσκεια των ψηφοφόρων δεν περιορίζεται μόνο σε οικονομικά θέματα.

Ταυτότητα, αξίες και ασφάλεια

Η ταυτότητα, οι αξίες και η ασφάλεια φαίνεται να αποτελούν σημαντικούς παράγοντες που η κυβέρνηση υποβαθμίζει στην αποτίμηση του εκλογικού αποτελέσματος, παρά τις έντονες διαμαρτυρίες της κοινοβουλευτικής της ομάδας και τις προειδοποιητικές βολές δύο πρώην προέδρων και πρωθυπουργών που προέρχονται από την παράταξη. Έχοντας συμπληρώσει το πρώτο έτος της δεύτερης θητείας της, η κυβέρνηση παρουσιάζει κραυγαλέες αδυναμίες σε τομείς όπως η δημόσια ασφάλεια, η παράνομη μετανάστευση, η εθνική άμυνα και η εξωτερική πολιτική, όπου είχε σημειώσει κάποιες από τις μεγαλύτερες επιτυχίες της κατά την πρώτη θητεία της.

Ομοίως, η – όπως αποδείχθηκε άφρονα – απόφαση του πρωθυπουργού να προωθήσει το νομοσχέδιο για τον γάμο των ομόφυλων ζευγαριών, παρά τη δεδηλωμένη αντίθεση της κομματικής βάσης και σημαντικού αριθμού βουλευτών του, φαίνεται ότι θα στοιχειώνει τον κ. Μητσοτάκη για το υπόλοιπο της θητείας του, με την ολοένα και αυξάνουσα εσωκομματική αντιπολίτευση να παρομοιάζει την σημερινή κυβέρνηση με συνέχεια της κυβέρνησης Σημίτη ή του πάλαι ποτέ κεντροαριστερού Ποταμιού που βοήθησε να ψηφιστεί η κατάπτυστη Συμφωνία των Πρεσπών, που καταπατείται ανοιχτά πλέον από την νέα κυβέρνηση των Σκοπίων.

Όμως, δεν είναι μόνο ο πρωθυπουργός που εμφανίζεται απρόθυμος να συμμορφωθεί με την κοινή γνώμη. Ο αρχηγός της αξιωματικής αντιπολίτευσης, που κατόρθωσε να συρρικνώσει το ισχνό ποσοστό του 17,8% του κ. Τσίπρα στις περσινές εθνικές εκλογές σε 14,9%, μοιάζει κι αυτός να βρίσκεται σε ρήξη με την πραγματικότητα.

Παρόλο που δε δίστασε να απομακρύνει αρκετά προβεβλημένα στελέχη που αμφισβητούσαν την ηγεσία του στην προσπάθειά του να εδραιώσει την θέση του (μη διστάζοντας ακόμη και να πετάξει και κάποιες “μπηχτές” κατά του “ιερού τέρατος” του ΣΥΡΙΖΑ, αυτού τούτου του κ. Τσίπρα), ο κ. Κασσελάκης εξακολουθεί να αγνοεί τον ελέφαντα στο δωμάτιο και αρνείται να δεχθεί ότι η ραγδαία πτώση του ΣΥΡΙΖΑ συνέπεσεμε την αψυχολόγητη ψήφιση της Συμφωνίας των Πρεσπών. Το χειρότερο όλων, συνεχίζει να εξυμνεί τη δυσώνυμη αυτή ολωσδιόλου αποτυχημένη αποκοτιά παρόλο που διαπρυσίως διακηρύττει την επιθυμία του να ανασυστήσει την “πατριωτική αριστερά”.

Ελιτισμός απέναντι στους ψηφοφόρους

Κι ενώ ΝΔ και ΣΥΡΙΖΑ βυθίζονται εξαιτίας της κυβερνητικής αλαζονείας των μεν και της ιδεολογικής αγκύλωσης των δε, το ΠΑΣΟΚ παραμένει σκιά του παλιού του εαυτού, μη μπορώντας να ξανακερδίσει τους παλιούς ψηφοφόρους τους εξαιτίας του ξύλινου λόγου και της έλλειψης οράματος της ηγεσίας του. Το να αναμηρυκάζει συνεχώς αδειανές λέξεις για σοσιαλιστικά δόγματα ένα κόμμα που έσυρε την Ελλάδα στα καυδιανά δίκρανα των πλέον σκληρών νεοφιλελεύθερων μέτρων κατά την περίοδο των μνημονίων, τη στιγμή που παραβλέπει πολλά σημαντικά προβλήματα που επηρεάζουν τους πολίτες στην καθημερινή τους ζωή, είναι μια βέβαιη συνταγή για αποτυχία. Ο αείμνηστος ιδρυτής του κόμματος Ανδρέας Παπανδρέου έθετε τα εθνικά θέματα στην κορυφή της ατζέντας του, σε αντίθεση με τους διαδόχους του στην αρχηγία του κόμματος.

Η ΕΕ πρέπει να προετοιμαστεί για τεκτονικές αλλαγές. Η άνοδος της “νέας δεξιάς” υποδηλώνει ότι οι ψηφοφόροι έχουν κουραστεί να βλέπουν το ευρωιερατείο να αδιαφορεί προκλητικά για τα προβλήματά τους και να τους επιβάλλει μια – ενίοτε επώδυνη – ατζέντα η οποία δεν έχει καν νομιμοποιηθεί διαμέσου των παραδοσιακών δημοκρατικών διαδικασιών.

Οι εξελίξεις των επομένων εβδομάδων (αποτέλεσμα εθνικών εκλογών σε κράτη-μέλη της ΕΕ, νέα σύνθεση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, νέα πιθανή κρίση στο ευρώ εξαιτίας του υπερβολικού ελλείμματος μεγάλων ευρωπαϊκών οικονομιών, κτλ.) θα αποκαλύψει το βαθμό κατά τον οποίο οι Ευρωπαίοι ηγέτες ερμήνευσαν σωστά το μήνυμα που έστειλαν οι πολίτες στις ευρωεκλογές. Εάν η ανάγνωση εκ μέρους της ελληνικής κυβέρνησης και των ελληνικών κομμάτων είναι ελλιπής, οι πολιτικές εξελίξεις και εκπλήξεις μπορεί να φανούν πιο σύντομα απ’ όσο αναμενόταν.