Πως το ΠΑΣΟΚ… γέννησε τον ΣΥΡΙΖΑ

του Δημήτρη Χρήστου  – 

Μεγάλος ντόρος ξέσπασε με αφορμή το άρθρο που έγραψε ο πρωθυπουργός επ’ ευκαιρία της επετείου της 3ης Σεπτέμβρη, ημερομηνίας του 1974 που ο Ανδρέας Παπανδρέου με την διακήρυξή του ίδρυσε το ΠΑΣΟΚ. Οι αντιδράσεις στο ΠΑΣΟΚ ήταν ιδιαίτερα έντονες. Θα μπορούσες να το πεις και φυσιολογικό, αφού στην συντριπτική της πλειοψηφία η εκλογική βάση του άλλοτε κραταιού κόμματος έχει μετακινηθεί προς τον ΣΥΡΙΖΑ. Και μάλιστα δεν δείχνει διαθέσεις επιστροφής στο νέο πολιτικό εγχείρημα, στο κοκτέιλ της ΔΗΣΥ.

Η αντίδραση της κ. Γεννηματά, όμως, ήταν το ολιγότερο απρεπής, σημάδι πανικού και έλλειψης επιχειρημάτων. Ιδού λοιπόν τι βρήκε να απαντήσει: «Η προσπάθεια του κ. Τσίπρα να εμφανιστεί ως ο νέος Ανδρέας Παπανδρέου, δεν είναι απλά αλαζονική και κωμική, είναι Ύβρις. Ο άνθρωπος που αλυσόδεσε(!) την χώρα, που εκχώρησε τον εθνικό πλούτο, που υπονομεύει τους θεσμούς και διχάζει συνειδητά τους Έλληνες, ο λαθρέμπορος(!) ελπίδας, δεν έχει καμία απολύτως σχέση με τον μεγάλο ηγέτη των αξιών, τον άνθρωπο που έφερε την εθνική συμφιλίωση και έκανε το αίτημα της Αλλαγής πράξη. Ο πανικός του κ. Τσίπρα μπροστά στην αναγέννηση της μεγάλης Κεντροαριστεράς, τον οδηγεί στο να εκτίθεται περισσότερο. Την λαϊκή καταδίκη, όμως, δεν θα την γλυτώσει».

Το κόμμα που εκπροσωπεί ακόμα η κ. Γεννηματά έχει ευθύνες για τη χρεοκοπία της χώρας. Δεν παραγράφονται μονομερώς και εκ του πονηρού, όπως προσπαθεί να παραγράψει και τα φέσια από τα δάνεια του ΠΑΣΟΚ, που δεν είναι φέσια στις τράπεζες, αλλά σ’ όλους εμάς που τις ανακεφαλαιοποιήσαμε. Με τέτοιες αντιδράσεις, λοιπόν, δύσκολα θα επιστρέψουν στο ΠΑΣΟΚ οι εκλογικοί φυγάδες.

Η εκκίνηση του Ανδρέα

Αλλά ας περάσουμε στην ουσία του θέματος. Το 1974 το διεθνές περιβάλλον και η κατάσταση στην Ελλάδα, μετά από την ποικιλόμορφη αυταρχική κυριαρχία της Δεξιάς, δικαίωσε την επιλογή του Ανδρέα Παπανδρέου να ιδρύσει ένα ριζοσπαστικό κίνημα και να κυριαρχήσει από το 1980 και μετά στην πολιτική ζωή. Τα τέσσερα συνθήματα: Εθνική ανεξαρτησία με νωπές τις μνήμες της αμερικανικής ανάμιξης στην εκτροπή προς τη δικτατορία, Λαϊκή Κυριαρχία απέναντι στο κομματικό κράτος και παρακράτος, Κοινωνική Απελευθέρωση και Δημοκρατικές Διαδικασίες, ήταν θεμέλιοι λίθοι για την αλλαγή που αναζητούσε ως οξυγόνο η χώρα μας.

Άλλωστε, τα μεγάλα διεθνή κέντρα, στην εκκίνηση του νέου εγχειρήματος της παγκοσμιοποιημένης οικονομίας είχαν αποφασίσει να τελειώσουν με τα αυταρχικά καθεστώτα στην Ισπανία, στην Πορτογαλία, στη Νότιο Αφρική, στη Χιλή, στην Αργεντινή και στις υπόλοιπες χώρες της Λατινικής Αμερικής. Προτεραιότητα ήταν αυτές οι χώρες να ενταχθούν στο νέο οικονομικό περιβάλλον.

Ο Ανδρέας και το κίνημα του απλώθηκαν από άκρου εις άκρον της επικράτειας και κυριάρχησαν στην Τοπική Αυτοδιοίκηση και στα συνδικάτα. Το ΠΑΣΟΚ ήταν παντού. Ήταν πράγματι λαϊκό κίνημα. Και η πρώτη θητεία του Ανδρέα Παπανδρέου σημαδεύεται από δημοκρατικές αλλαγές και βήματα ανακατανομής του εθνικού εισοδήματος. Το ξεκίνημα ήταν επιτυχές και στηριζόταν και από το ΚΚΕ με το περίφημο μορατόριουμ.

Η πορεία της παρακμής

Και φτάσαμε στην δεύτερη και τρίτη θητεία του Παπανδρέου, όταν η παγκοσμιοποίηση δημιούργησε νέες συνθήκες και όρους για την οικονομική ανάπτυξη. Ο Ανδρέας σε κρίσιμη ηλικία και με εύθραυστη υγεία (μια ζωή την έχουμε) έχασε το δρόμο της αρετής. Οι οικονομικές καινοτομίες του απέτυχαν. Ο περιβόητος Οργανισμός Ανασυγκρότησης Προβληματικών Επιχειρήσεων ποτέ δεν τις ανασυγκρότησε, αλλά έγινε ταμείο πλουτισμού της κομματικής νομενκλατούρας. Οι δε αναπτυξιακές προτεραιότητες που θα άλλαζαν επίπεδο στην ελληνική οικονομία, που θα την περνούσαν από την κατηγορία των επενδυτικών επιλογών εντάσεως εργασίας στα νέα προϊόντα με υψηλή προστιθέμενη αξία, δεν έφεραν το προσδοκόμενο αποτέλεσμα.

Η στασιμότητα, ο φόβος και η αδυναμία να γίνουν τομές, δημιούργησε τις συνθήκες για την πλήρη αφομοίωση του κόμματος από τον κρατικό μηχανισμό, με πλήρη εγκατάλειψη των αξιακών προταγμάτων.

Και όπως γράφει ο Στέφανος Τζουμάκας, στέλεχος του ΠΑΣΟΚ από το αντιδικτατορικό κίνημα: «Οι απολογητές των νεοφιλελεύθερων και μονεταριστικών πολιτικών αποτελούν και σήμερα μέρος της κρίσης που οι ίδιοι δημιούργησαν και όχι μέρος της λύσης για τη χώρα και την ελληνική κοινωνία. Έχουν οδηγήσει το ΠΑΣΟΚ, σε σύμπλευση με μια νομενκλατούρα προσωπικών συμφερόντων σε πλήρη μετάλλαξη, στην αντίπερα όχθη των προοδευτικών αρχών της 3ης Σεπτέμβρη». Το αποτέλεσμα ήταν, το άλλοτε κραταιό ΠΑΣΟΚ να φτάσει το 2015 στο εξευτελιστικό ποσοστό του 4,68%.

Η ανακύκλωση των ενόχων

Και αντί αυτοκριτικής και σαρωτικών αλλαγών, τα ίδια πρόσωπα ανακυκλωμένα, φορούν τα ρούχα τους αλλιώς και απαιτούν από τους πολίτες να τους δώσουν καλό ποσοστό για τον ρόλο του πολιτικού μπαλαντέρ που θα προσφέρει στους πρωτοκλασάτους κάμποσα υπουργεία. Και αυτό συνέβη διότι στο ΠΑΣΟΚ δεν έχουν απομείνει ενεργά μέλη για να πάρουν την κατάσταση στα χέρια τους, όπως συνέβη στη Βρετανία με το Εργατικό Κόμμα.

Και επειδή μόνο του το ΠΑΣΟΚ δεν έχει πολλές ελπίδες ανάκαμψης, αναζητά ετικέτες που να δημιουργούν την εντύπωση ότι το νέο πείραμα, με άγνωστη ακόμα πολιτική ταυτότητα(!) είναι συνέχεια του ΠΑΣΟΚ του Ανδρέα! Έλεος κυρία Φώφη.

Ο Τσίπρας και το μομέντουμ

Και ερχόμαστε στον ΣΥΡΙΖΑ. Οι ψηφοφόροι του ΠΑΣΟΚ μετακινήθηκαν μαζικά σε αυτό το πειραματικό σχήμα, δείχνοντας εμπιστοσύνη στον Τσίπρα, παρά την πασιφανή απειρία του. Ο Τσίπρας αξιοποίησε το μομέντουμ και το κενό που άφηνε το ΠΑΣΟΚ και σε αντίθεση με το ΚΚΕ της ισόβιας αντιπολίτευσης μέχρι την επανάσταση, ζήτησε την εντολή ευθύνης για τη διακυβέρνηση και τη σωτηρία της χρεοκοπημένης χώρας.

Ο ρόλος του ήταν καταλυτικός στην εκλογική εκτίναξη του ΣΥΡΙΖΑ, τον οποίο έστησε ο Αλέκος Αλαβάνος ενσωματώνοντας στον κορμό που επικρατούσε η ανανεωτική αριστερά κινήματα και αριστερίστικες πάσης φύσεως γκρούπες. Ο λόγος ήταν η ασφαλής εκλογική επιβίωση και ο έλεγχος του σχήματος. Η επιλογή Τσίπρα δημιούργησε μια νέα δυναμική. Μια δυναμική που όμως, αν δεν είχαμε την εκλογική εξαέρωση του ΠΑΣΟΚ, θα ήταν ακόμα ζητούμενο.

Η βίαιη ωρίμανση

Όμως, έτσι γράφεται πολλές φορές η ιστορία. Η βίαιη ωρίμανση του ΣΥΡΙΖΑ (όπως το διατύπωσε ο Γιάννης Δραγασάκης), ως προϋπόθεση για την επιτυχή διακυβέρνηση, συντελείται τουλάχιστον στο επίπεδο των κυβερνητικών στελεχών και αυτό είναι κάτι που πρέπει να πιστωθεί στο νεαρό πολιτικό. Το νέο επεισόδιο με βουλευτή της τάσης των “53” που πρότεινε κυβερνητική συνεργασία με το ΚΚΕ αντί των ΑΝΕΛ, είναι χαρακτηριστικό της επιπολαιότητας και των αντιλήψεων στελεχών που έμαθαν να κινούνται μόνο στον ασφαλή χώρο του ενυδρείου!

«Δεν έχουν καμιά γαμημένη ιδέα σε τι κόσμο ζουν» είχε πει για τους Πορτογάλους συντρόφους του ο μεγάλος Ζοζέ Σαραμάγκου. Χωρίς κόμμα γειωμένο στην κοινωνία, με νέα εσωκομματική αντιπολίτευση, με περιορισμένη επιρροή στους μαζικούς χώρους, στα συνδικάτα και στην Τοπική Αυτοδιοίκηση, απαλλαγμένος από το χειρόφρενο της εσωκομματικής αντιπολίτευσης του Λαφαζάνη και της ομάδας του, ο Τσίπρας κατάφερε να προχωρήσει και να πλησιάζει στην επιτυχή ολοκλήρωση της δέσμευσης που ανέλαβε.

Και δεν το λέμε εμείς. Το αναφέρει σε σχόλιό της η συντηρητική εφημερίδα του Μονάχου. Να τι γράφει η Suddeutsche Zeitung: «Στην Ελλάδα δεν υπάρχει κανείς που θα μπορούσε να υποσχεθεί στους πολίτες κάτι διαφορετικό και να κερδίσει την εύνοιά τους. Οι νοσταλγοί της δραχμής δεν ακούγονται πια, το μόνο που είχαν να προσφέρουν ήταν το παρελθόν. Το μεγαλύτερο κόμμα της αντιπολίτευσης, η συντηρητική ΝΔ δεν μπορεί να προσφέρει πολιτικά μια πραγματική εναλλακτική, όσο το πρόγραμμα διάσωσης υπαγορεύει τα πάντα. Ούτε ο λαϊκιστής Τσίπρας που ανήλθε στην εξουσία το 2015 υπάρχει πια. Δεν έχει νόημα να τολμά κανείς να κάνει προβλέψεις για το μέλλον του πολιτικού ρεαλιστή. Βέβαιο είναι πάντως ότι ήδη κατά τα τελευταία δυόμιση χρόνια τον είχαν ξεγράψει συχνά πρόωρα. Το χρέος είναι τόσο δυσθεώρητο που και μετά το πρόγραμμα διάσωσης η Ελλάδα θα παραμείνει για δεκαετίες μια φτωχή χώρα. Το ζητούμενο θα είναι τα χρόνια αυτά να είναι αξιοπρεπή. Και σε αυτό ο Τσίπρας μπορεί να κάνει ακόμη πολλά».

Συμπέρασμα

Ναι ο ΣΥΡΙΖΑ δεν είναι ΠΑΣΟΚ. Δεν είμαστε μάντεις για το τι θα συμβεί στο μέλλον, αλλά το σήμερα προέχει. Τα έφερε έτσι η ζωή που ο Αλέξης Τσίπρας, όσο και αν σκούζει η κ. Γεννηματά με τον Βενιζέλο και τον Λοβέρδο και φυσικά με τον Κυριάκο Μητσοτάκη, είναι η μόνη εγγύηση για την ανάκαμψη της χώρας. Την έβγαλε από την διεθνή απομόνωση, έχοντας δημιουργήσει πολύτιμες συμμαχίες ως αντίρροπο στη γερμανική κυριαρχία και αποσπά ολοένα και περισσότερο την εμπιστοσύνη των αγορών και των επενδυτών.

Η παρουσία του νέου Γάλλου προέδρου στην Αθήνα και η ομιλία του στην Πνύκα σφραγίζει τη νέα εποχή για την Ευρώπη και την Ελλάδα. Και αυτό το ξέρει μέχρι και η κυρία Μαρέβα, σύζυγος του αρχηγού Κυριάκου.