Που βάζει τον εκλογικό πήχη ο Μητσοτάκης – Τα σενάρια για την επόμενη μέρα

Ολιγάρχες που ταυτίστηκαν μαζί του τοποθετούνται απέναντι ή τηρούν πλέον ουδέτερη έως επιφυλακτική στάση. Γενικότερα ένα τμήμα του επιχειρηματικού κόσμου είναι πλέον σε αναζήτησή της διάδοχης κατάστασης, καθώς θεωρεί ότι ο Κυριάκος Μητσοτάκης έκλεισε τον κύκλο του και είναι πλέον “πολύ ακριβός”.

Στο πολιτικό πεδίο οι δύο πρώην πρωθυπουργοί Κώστας Καραμανλής και Αντώνης Σαμαράς τον αποδομούν από τα δεξιά, αναδεικνύοντας σε κάθε ευκαιρία ότι “αυτή δεν είναι κυβέρνηση ΝΔ αλλά του Κυριάκου Μητσοτάκη”. Προσωπικότητες του πολιτικού (ή ακραίου) κέντρου όπως ο Ευάγγελος Βενιζέλος και η Άννα Διαμαντοπούλου που του πρόσφεραν νομιμοποίηση σε ένα περιορισμένο, αλλά κρίσιμο κοινό διαμορφωτών της κοινής γνώμης, του ασκούν σκληρή δημόσια κριτική κυρίως για την θεσμική κρίση που προκάλεσε το καθεστώς.

Ακόμη και στα ΜΜΕ, παρά την δεδομένη υπεροπλία και τους πακτωλούς δημοσίου και ιδιωτικού χρήματος, υπάρχουν σημαντικές ρωγμές που φαίνονται στην καθημερινή ατζέντα. Το σημαντικότερο είναι ότι μεγάλες κατηγορίες ψηφοφόρων, όπως οι αγρότες και οι συνταξιούχοι, αποστασιοποιούνται και σταδιακά αθροίζονται σε κοινωνικές κατηγορίες που απομακρύνθηκαν – είτε λόγο του γάμου των ομοφυλόφιλων, είτε γιατί διαψεύστηκαν οι προσδοκίες για την βελτίωση του επιπέδου διαβίωσης και την σταθερά υψηλή ακρίβεια. Οι κοινωνικές μετατοποπίσεις αντανακλώνται στην πολιτική ατμόσφαιρα που δεν είναι θετική για το Μαξίμου. Η κοινωνία, αφού συμμετείχε στο ξέσπασμα των Τεμπών, τάσσεται με τους αγρότες και δείχνει σχετική ανοχή ακόμη και στα μπλόκα. 

Στις δημοσκοπήσεις η ΝΔ είναι στο 21%-23% στην πρόθεση ψήφου και συγκεντρώνει αρνητικές γνώμες πάνω από 70%, είτε στο ερώτημα για το εάν η χώρα βαδίζει σε σωστή κατεύθυνση, είτε σε επιμέρους ερωτήματα για το αγροτικό, την στέγη, την ακρίβεια, την υγεία. 

Σενάρια εκλογών 

Η σταθερή υποχώρηση της κυβέρνησης στις δημοσκοπήσεις, ο κίνδυνος μίας δεύτερης δικογραφίας της ευρωπαϊκής εισαγγελίας (που πηγαίνει από μήνα σε μήνα) αλλά και οι δυσκολίες που έχει μπροστά της από το αγροτικό μέχρι την ακρίβεια και τα εξωτερικά, κρατούν ανοικτό το ενδεχόμενο των πρόωρων εκλογών και τροφοδοτούν τα σενάρια συνεργασιών για σχηματισμό κυβέρνησης της επόμενη ημέρα. 

Το παράδοξο είναι ότι σενάρια πρόωρων εκλογών διαρρέουν και από κύκλους πέριξ του Μεγάρου Μαξίμου. Μάλιστα δίνονται δύο πιθανές ημερομηνίες, για το τέλος Μαρτίου, ή εναλλακτικά για τις αρχές του Φθινοπώρου. Την εβδομάδα του ανασχηματισμού μάλιστα διέρρευσε ότι εάν η ευρωπαϊκή εισαγγελία με την δικογραφία της ζητήσει δίωξη υπουργών παρακάμπτοντας το άρθρο 86 τότε ο Κυριάκος Μητσοτάκης θα προσφύγει σε πρόωρες εκλογές.

Η διαρροή δείχνει αμηχανία και έλλειψη ψυχραιμίας. Γιατί τι θα κάνει ο πρωθυπουργός, θα έλθει σε σύγκρουση με τις ευρωπαϊκές αρχές; Και με τις εκλογές, θα ζητήσει την νομιμοποίηση από τον ελληνικό λαό για να μείνουν στο απυρόβλητο υπουργοί που ενδεχομένως έχουν περιπέσει σε αδικήματα που σχετίζονται με την κατάχρηση δημοσίου χρήματος; 

Όταν έλθει η δεύτερη δικογραφία της ευρωπαϊκής εισαγγελίας, εφόσον περιλαμβάνει αυτά που κατά καιρούς έχουν διαρρεύσει, είναι πολύ πιθανό να έχουμε πρόωρες εκλογές. Όχι γιατί θα τις επιλέξει ο πρωθυπουργός, αλλά γιατί θα αναγκαστεί. Ειδικά εάν, όπως αναφέρει πρόσφατη διαρροή, σε αυτή περιλαμβάνεται, με το αίτημα της παραπομπής, το όνομα εν ενεργεία υπουργού με εμπλοκή στο αγροτικό. 

Οι δημοσκοπήσεις

Ένα στοιχείο με ιδιαίτερο ενδιαφέρον είναι ότι σε δύο δημοσκοπήσεις της GPO και της ALCO, 52% και 56% των πολιτών τάχθηκαν υπέρ των πρόωρων εκλογών μέσα στο 2026, ποσοστό διπλάσιο σε σχέση με πέρυσι. Παραδοσιακά οι πολίτες είναι επιφυλακτικοί απέναντι στις πρόωρες εκλογές. Παράλληλα υποχωρεί η δημοφιλία, ακόμη και η καταλληλότητα για πρωθυπουργία, όπου πλέον ο Κυριάκος Μητσοτάκης συναγωνίζεται και ενίοτε μένει πίσω από τον “κανένα”. 

Το Μαξίμου καλλιεργεί το δικό του θετικό σενάριο που διακινείται στα σουαρέ των Χριστουγέννων – με δημοσιολόγους, δημοσκόπους και βουλευτές – και συνδυάζεται και με την αλλαγή του εκλογικού νόμου, παρότι το έχει απορρίψει με κατηγορηματικότητα ο Μητσοτάκης. Το σενάριο του Μαξίμου ξεκινά από την υπόθεση εργασίας ότι μπορεί οι δημοσκοπήσεις να δίνουν από 21%-23%, αλλά δυνητικά το ποσοστό αυτό φθάνει στην εκτίμηση ψήφου στο 31% και ότι αυτό θα πάρει στις εκλογές.

Καθώς κυβέρνηση δεν θα σχηματιστεί, ο Κυριάκος θα παίξει τα χαρτιά του, κυρίως τον εκβιασμό, σε μία δεύτερη εκλογική αναμέτρηση στην οποία θα ανέβει ακόμη 4-5 μονάδες. Στο σημείο αυτό υπεισέρχεται η αλλαγή του εκλογικού νόμου, που θα έχει στόχο να μειωθεί το ποσοστό της αυτοδυναμίας, στο 33%-35%, όσο δηλαδή θα χρειάζεται για να σχηματίσει αυτοδύναμη κυβέρνηση. Ή σε διαφορετική περίπτωση να χρειάζεται λίγες έδρες που μπορεί να εξασφαλίσει πχ από το κόμμα της Αφροδίτης Λατινοπούλου, που δείχνει πρόθυμη. 

Πρόκειται για σενάριο ανωμαλίας που αντανακλά τους ευσεβείς πόθους των πιο φανατικών “κυριακίστας”. Αντιπαρέρχεται την συνολική και δομική αποτυχία της κυβέρνησης να εξασφαλίσει ένα επίπεδο διαβίωσης στον πληθυσμό, παραβλέπει το στοιχείο της ουσιαστικής συναίνεσης που απαιτείται να να καταστεί η χώρα διακυβερνήσιμη (κατά την έκφραση του Ευάγγελου Βενιζέλου) και καταφεύγει σε δύο συγκυριακά στοιχεία: Τον κατακερματισμό του πολιτικού συστήματος – που είναι αποτέλεσμα σε σημαντικό βαθμό του θηριώδους επικοινωνιακού μηχανισμού – και στον εκβιασμό που μπορεί να είναι διατεθειμένος να ασκήσει ο Μητσοτάκης. 

Χωρίς συνομιλητές ο Μητσοτάκης 

Το βασικό πρόβλημα της κυβέρνησης είναι ότι σε όλα τα σενάρια της επόμενης ημέρας – εκτός από το δικό της  –ακόμη και αν η ΝΔ κερδίσει την πρώτη θέση, δεν υπάρχει φιλική δύναμη στον Μητσοτάκη. Με τις τωρινές προβολές των μετρήσεων η ΝΔ θα είναι μεν πρώτη, αλλά μακριά από το 30%. Σε αυτό το σενάριο, εάν το ΠΑΣΟΚ είναι δεύτερο και μπορεί να σχηματιστεί κυβέρνηση, ο βασικός όρος που θα βάλλει είναι να μην είναι ο Κυριάκος πρωθυπουργός. Μάλιστα σε αυτό ο Νίκος Ανδρουλάκης συμπίπτει και με τους άλλους κορυφαίους του ΠΑΣΟΚ.

Παρομοίως ισχύει για τον Αλέξη Τσίπρα, ο οποίος από την Πάτρα στράφηκε εμμέσως πλην σαφώς κατά του ΠΑΣΟΚ και του Ανδρουλάκη για το ενδεχόμενο να αναζητήσει συνεργασία με τη ΝΔ, δίχως τον Μητσοτάκη. Όσο για την Μαρία Καρυστιανού, εάν τελικά προχωρήσει ένα από τα προτάγματα θα είναι ακριβώς να τιμωρηθεί προσωπικά ο Μητσοτάκης για το δυστύχημα των Τεμπών. Παρομοίως ισχύει για τη Ζωή Κωνσταντοπούλου ή εάν κάποιο από τα μικρότερα αριστερά κόμματα, πχ το κόμμα Βαρουφάκη, αν μπει στην Βουλή. Μόνο ο Στέφανος Κασσελάκης αυτοπροτάθηκε για υπουργός του Μητσοτάκη, αλλά ακριβώς για αυτό το κόμμα του μπήκε σε φάση αυτοδιάλυσης. 

Ούτε όμως στο δεξιό φάσμα του πολιτικού συστήματος υπάρχουν πρόθυμοι. Ο Κυριάκος Βελόπουλος δεν δείχνει συνολικότερα διάθεση για συμμετοχή σε κυβέρνηση. Προτιμά να έχει ένα μικρό κόμμα στην Βουλή, παρά να έχει την τύχη του Γιώργου Καρατζαφέρη. Αλλά εάν συμμετείχε σε μία κυβέρνηση της Δεξιάς, θα έβαζε σαν όρο να μην είναι ο Κυριάκος Μητσοτάκης, όπως άλλωστε και ο Δημήτρης Νατσιός της ΝΙΚΗΣ. Η μόνη πρόθυμη θα ήταν η Λατινοπούλου, για αυτό άλλωστε και φτιάχτηκε. 

Ακόμη πιο έντονη είναι η αντίθεση από την πλευρά του Αντώνη Σαμάρα. Εάν τελικά κάνει το κόμμα που προετοιμάζει – και θα έχει και την στήριξη του Κώστα Καραμανλή – ο βασικός λόγος θα είναι “για να απαλλάξει την παράταξή του και την χώρα από τον Κυριάκο Μητσοτάκη”. Στο σημείο αυτό μπαίνει στους υπολογισμούς ο Ευάγγελος Βενιζέλος, που έδειξε διάθεση σύμπλευσης με τους δύο πρώην πρωθυπουργούς της ΝΔ, Κώστα Καραμανλή και Αντώνη Σαμαρά.

Οι τρεις δεν μιλούν επί τη βάση μίας εκλογική αριθμητικής. Μιλούν για Νέα Μεταπολίτευση και για ανάγκη συναινέσεων στο κοινωνικό και πολιτικό πεδίο, ώστε να προκύψει μία συμμαχία που θα επανατοποθετήσει την χώρα μετά την λαίλαπα της περιόδου Μητσοτάκη. 

Ανήσυχοι οι βουλευτές 

Βεβαίως εάν η ΝΔ αντέξει μετά από ένα κόμμα Σαμαρά που θα της αποσπάσει μικρό αλλά κρίσιμο ποσοστό, δεν μπορούν να αποκλειστούν κατακερματισμοί, αποχωρήσεις και περίεργες συμμαχίες με θραύσματα κόμματων, πάντα υπό την επίκληση του σχηματισμού κυβέρνησης, της σταθερότητας κλπ. Ήδη βλέπουν το φως της δημοσιότητας σενάρια για διάσπαση του ΠΑΣΟΚ. 

Συνολικά δεν υπάρχει σενάριο που ο Κυριάκος Μητσοτάκης να είναι μέρος της λύσης. Αντίθετα έχοντας καταστεί τοξικός, είναι ο πυρήνας του προβλήματος. Ενδεχόμενη αποχώρηση του θα απελευθερώσει δυνατότητες. Παρότι η αλλαγή ηγεσίας εν πλω στη ΝΔ συζητήθηκε μετά τις ευρωεκλογές, στο εσωτερικό της ΝΔ δεν υπάρχουν δυνάμεις που να τον εξωθήσουν. Βεβαίως καθώς οι βουλευτές της ΝΔ λειτουργούν πάντα με το ένστικτό της πολιτικής αυτοσυντήρησης και ήδη είναι εξαιρετικά ανήσυχοι και νευρικοί, τα πράγματα θα είναι διαφορετικά, εάν προκύψει ότι η επιβίωση τους συναρτάται με την αλλαγή αρχηγού.