Πρόσω ολοταχώς για συνταγματική αναθεώρηση

Η Δύση πιέζει τον Ζάεφ να τρέξει τη διαδικασία, φέρνοντας νωρίτερα τις ψηφοφορίες στη Βουλή της ΠΓΔΜ για τη συνταγματική αναθεώρηση που προβλέπει η Συμφωνία των Πρεσπών. Έτσι, λίγες ώρες μετά την ολοκλήρωση του αμφιλεγόμενου δημοψηφίσματος, έχουν αρχίσει οι ζυμώσεις με σκοπό να βρεθούν οι επιπλέον βουλευτές που θα καταστήσουν δυνατή την υπερψήφιση των αλλαγών του Συντάγματος.

Όταν ο Ζάεφ είχε προκηρύξει το δημοψήφισμα στις αρχές του καλοκαιριού, είχε προσδιορίσει ότι η διαδικασία θα ολοκληρωνόταν τον Ιανουάριο του 2019. Και πριν το δημοψήφισμα, όμως, κυκλοφορούσαν πληροφορίες ότι δυτικές κυβερνήσεις τον πίεζαν η συνταγματική αναθεώρηση στην ΠΓΔΜ να ξεκινήσει αμέσως και να έχει ολοκληρωθεί εντός του Νοεμβρίου, με σκοπό η σύνοδος του ΝΑΤΟ τον Δεκέμβριο να ανοίξει την πόρτα για την ένταξη της γειτονικής χώρας. Προφανώς, είχαν σημάδια για την απήχηση που είχε το μποϊκοτάζ.

Ο Τσίπρας σχεδίαζε να παραπέμψει τη Συμφωνία των Πρεσπών προς κύρωση στην ελληνική Βουλή το Μάρτιο, ανακοινώνοντας ότι οι βουλευτικές εκλογές θα γίνουν τον Μάιο, μαζί με τις αυτοδιοικητικές και τις ευρωεκλογές. Γι’ αυτό και δεν ήθελε την επίσπευση των διαδικασιών. Τώρα πλέον, όμως, έχει διαμορφωθεί άλλο κλίμα και άλλη δυναμική, η οποία επιβάλλει την επίσπευση.

Σύμφωνα με αξιόπιστες πληροφορίες, θα κατατεθούν τέσσερις τροπολογίες:

• Η πρώτη θα αφορά την αλλαγή της κρατικής συνταγματικής ονομασίας από “Δημοκρατία της Μακεδονίας” σε “Δημοκρατία της Βόρειας Μακεδονίας” για όλες τις χρήσεις.
• Η δεύτερη θα αφορά την προσθήκη διάταξης για το απαραβίαστο των συνόρων και τη δέσμευση ότι το γειτονικό κράτος δεν τρέφει εδαφικές βλέψεις.
• Η τρίτη θα αλλάξει τη σημερινή διατύπωση του Συντάγματος για προστασία των «μακεδονικών μειονοτήτων» σε γειτονικές χώρες, από τη διατύπωση που υπάρχει σε όλα σχεδόν τα ευρωπαϊκά συντάγματα για φροντίδα της διασποράς σε όλο τον κόσμο.
• Η τέταρτη και τελευταία τροπολογία θα αφαιρέσει από το Προοίμιο την αναφορά στην “Αντιφασιστική Λαϊκή Συνέλευση για την Απελευθέρωση της Μακεδονίας” του 1944, η οποία εμπεριέχει σαφώς αλυτρωτισμό.

Δεδομένου ότι το VMRO, επικαλούμενο τη χαμηλή συμμετοχή, χαρακτηρίζει το δημοψήφισμα άκυρο και ζητάει εκλογές, είναι προφανές πως δεν πρόκειται κατ’ ουδένα τρόπο να συμπράξει στη συνταγματική αναθεώρηση, έστω κι αν κάποιοι λίγοι βουλευτές του ερωτοτροπούσαν με την ιδέα. Η απήχηση, όμως, που είχε το μποϊκοτάζ λειτουργεί εκ των πραγμάτων ως εμπόδιο, όχι υποχρεωτικά αξεπέραστο.

Με την πλάτη στον τοίχο

Είναι εμφανές ότι η κυβέρνηση Ζάεφ βρίσκεται με την πλάτη στον τοίχο και, υπό την πίεση των Δυτικών, μεταφέρει τη μάχη από τον λαό στη Βουλή, με την ελπίδα ότι η παρέμβαση της Δύσης θα έχει καλύτερο αποτέλεσμα. Με την επίσπευση, όλα θα έχουν κριθεί μέχρι το τέλος του χρόνου. Εάν δεν καταφέρει να ψηφιστεί η συνταγματική αναθεώρηση, όπως έχει προαναγγείλει, θα προκηρύξει αμέσως εκλογές, που σημαίνει ότι εάν δεν βρει τους 80 βουλευτές τον Δεκέμβριο θα στηθούν βουλευτικές κάλπες.

Μπορεί το ΝΑΙ να το επέλεξαν 600.000 ψηφοφόροι, αλλά όλοι αυτοί δεν είναι δικοί του. Εάν υπολογιστεί ότι όλοι σχεδόν οι Αλβανοί ψήφισαν ΝΑΙ, ο αριθμός των ψήφων που μένει για τη Σοσιαλδημοκρατική Ένωση του Ζάεφ είναι μικρός και σίγουρα απέχει πολύ από το να του δώσει την πρώτη θέση. Αμφίβολο είναι εάν θα του επιτρέψει και να σχηματίσει κυβέρνηση με τα αλβανικά κόμματα. Στην πραγματικότητα, η μόνη ελπίδα του Ζόραν Ζάεφ είναι να διασπάσει το VMRO και έτσι να εξασφαλίσει τις βουλευτικές ψήφους που θα του επιτρέψουν να φέρει σε πέρας τη συνταγματική αναθεώρηση.

Ήττα για τη Συμφωνία των Πρεσπών χαρακτηρίζει το μέγεθος της αποχής στο δημοψήφισμα το μεγαλύτερο κόμμα της αντιπολίτευσης. Ο ηγέτης του VMRO Μίτσκοφσκι, σε δηλώσεις του μετά το διάγγελμα Ζάεφ, ξεκαθάρισε πως η μεγάλη αποχή αφαιρεί τη νομιμοποίησή της κυβέρνησης και γι’ αυτό πρέπει η χώρα να οδηγηθεί στις εκλογές. «Ο λαός σας κέρδισε. Θα σας νικήσουμε γιατί ο λαός είναι μαζί μας. Θα σας νικήσουμε γιατί ο λαός είναι κατά της Συμφωνίας».

Το επιχείρημα που προβάλει είναι ότι οι πολίτες της χώρας που πήγαν να ψηφίσουν τάχθηκαν στη συντριπτική πλειοψηφία τους υπέρ της εφαρμογής της συμφωνίας των Πρεσπών. Τις επόμενες μέρες, λοιπόν, η κυβέρνηση θα προσπαθήσει να βρει τους 80 βουλευτές για να μπορέσει να περάσει τις συνταγματικές αλλαγές που απαιτούνται. Η κυβερνητική πλειοψηφία και αντιπολιτευόμενοι βουλευτές που τάσσονται υπέρ της συμφωνίας αριθμούν συνολικά 71 βουλευτές επί συνόλου 120, εννέα λιγότεροι από όσους χρειάζονται.